Być może pojęcie światopoglądu pozwala nam wyrazić to, co w nas zachowawcze. [...] Światopoglądy to nasze punkty oparcia, autoidentyfikacje pozwalające zachować poczucie stałości, sposoby naszego uczestnictwa w kulturze, ale zarazem narzędzia rekonstruowania samej kultury pod kątem naszych oczekiwań i preferencji. Owo pragnienie poczucia stałości - które wcale nie musi być tym samym, co rzeczywista stałość - jest być może kluczem do zrozumienia światopoglądu neoateistycznego, ale też sprawia, że bardziej przychylnie można spojrzeć na światopoglądy konkurencyjne wobec nowego ateizmu. Są one w pewnym sensie źródłowo filozoficznymi pamiątkami po dawnym świecie metafizycznej stabilności, jednak pamiątkami żywymi, ewoluującymi już według nowych reguł ponowoczesnych narracji, w świecie globalnego rozproszenia, wymuszonej mobilności, epistemologicznej rywalizacji. Dlatego o światopoglądach trudno pisać jako o teoretycznej abstrakcji, stają się nią bowiem dopiero wtórnie, w naszym zawsze o krok spóźnionym wobec nich opisie. Z istoty tego, co napisałem powyżej, wynika, że dużo lepiej przyjrzeć się im w ich działaniu: formowaniu i osiąganiu dojrzałości. O tym traktuje ta książka.
Fragment publikacji
Nowy ateizm. Rekonstrukcja światopoglądu
OD AUTORA 9
1. ŚWIATOPOGLĄD 21
1.1. Mała narracja o wiedzy 21
1.2. Pojęcie światopoglądu 28
1.3. Porównywanie światopoglądów 37
1.4. Zanikanie światopoglądów 38
1.5. Podobieństwa rodzinne 39
1.6. Zakończenie 41
2. ATEIZM I NOWY ATEIZM 43
2.1. Czym jest ateizm 43
2.2. Grecja i Rzym 49
2.3. Średniowiecze 52
2.4. Epoka nowożytna 53
2.5. Wiek XX 67
2.6. Nowy ateizm 69
2.7. Nowi ateiści 78
3. NOWY ATEIZM I NAUKA 89
3.1. Intro 89
3.2. NOMA i możliwe modele relacji nauki i religii 91
3.3. Neoateizm a nauki przyrodnicze 96
3.4. Konflikt religii i nauki 108
3.5. Memetyka 121
3.6. Zakończenie: poszerzanie pola walki 128
4. NOWY ATEIZM A RELIGIA 129
4.1. Intro 129
4.2. Wiara i religia 130
4.3. Propozycjonalna teoria Boga 137
4.4. Dowody na istnienie Boga 143
4.5. Dlaczego Bóg (raczej) nie istnieje 171
4.6. Narodziny religii 180
4.7. Ewolucja religii 193
4.8. Wiara w wiarę i instytucjonalizacja religii 202
4.9. Dobra i zła religia 207
4.10. Przyszłość religii 211
5. POLITYKA NOWEGO ATEIZMU 217
5.1. Intro 217
5.2. Wpływ instytucji religijnych na społeczeństwo, politykę i kulturę . 221
5.3. Through a glass, darkly 237
5.4. Przeciw edukacji religijnej 243
5.5. Ideał sekularny 246
5.6. Realizacja: działalność publiczna 250
5.7. Komplikacje: różnice polityczne w obrębie neoateizmu 256
5.8. Zakończenie: droga do podstawy antropologicznej 259
6. NORMATYWNE PODSTAWY ŚWIATOPOGLĄDU NEOATEISTYCZNEGO 265
6.1. Intro 265
6.2. Religia a moralność 267
6.3. O szkodliwości religii dla moralności 271
6.4. Czy istnieje „wschodnie rozwiązanie”? 280
6.5. Religia jako siła na rzecz dobra 284
6.6. Wokół projektu etyki jako nauki 288
6.7. Utylitaryzm, hedonizm, relatywizm 302
6.8. (Post)humanistyczna protopia 305
6.9. Zakończenie 318
ZAKOŃCZENIE: NOWY ATEIZM JAKO REAKCJA 321
BIBLIOGRAFIA 331
Nowi ateiści 331
Pozostała literatura 335
BIBLIOGRAFIA POLSKICH PRZEKŁADÓW AUTORÓW I AUTOREK NEOATEISTYCZNYCH 349
INDEKS 351