Metodologiczna rekonstrukcja warunków tworzenia wiedzy – wybrane zagadnienia / Danuta Urbaniak-Zając, Jacek Piekarski

Publikacja mieści się w tradycji badań metodologicznych o charakterze krytyczno­konstruktywnym, z nastawieniem na rekonstruowanie praktyk badawczych. [...] Wybrane jej rozdziały są nasycone oryginalnością stawianych tez o charakterze innowacji metodologicznych, w szczególności w odniesieniu do relacji między metodologią normatywną i opisową. [...] Trudno doszukiwać się analogicznych, tak rozbudowanych konstruktów w polskiej i zagranicznej literaturze metodologicznej. Są one wynikiem wielu pomysłów autorskich i wspólnych namysłów, dyskusji i kontrowersji, uwolnienia myślenia metodologicznego od klasycznych ram naukowości. Szczegółowe zagadnienia rzadko są podejmowane w literaturze metodologicznej, tym bardziej zasługują na wyeksponowanie i rozwijanie. [...] Mimo że książka stanowi zestawienie tekstów w większości wcześniej publikowanych, to charakteryzuje je spójność podejścia analityczno-interpretacyjnego, co czyni zeń swoisty „podręcznik” metodologii badań pedagogicznych utrzymanych w paradygmacie konstruktywistycznym.

Z recenzji prof. dr. hab. Dariusza Kubinowskiego

Wprowadzenie 7

Rozdział 1. Perspektywa krytyczna w rekonstrukcji warunków tworzenia wiedzy 11

1.1. Metodologia w naukach o wychowaniu – status dyscyplinarny i społeczne warunki dyskusji 11

1.2. Od powszechności do partykularności metody w badaniach naukowych 32

1.3. Krytyka metodologiczna jako praktyka tworzenia wiedzy (dziedziny problemowe – próba rekonstrukcji) 42

Rozdział 2. Perspektywa uczestnicząca – próba rekonstrukcji 87

2.1. Perspektywa uczestnicząca w badaniach empirycznych – zarys tematyczny 87

2.2. Wrażliwość badawcza i etyczna w perspektywie uczestniczącej (uwagi o statusie obserwatora, świadka i sprawcy) 111

2.3. Rekonstrukcja drogi zawodowej – (auto)opis w specyficznym kontekście 144

Rozdział 3. Praktyki badawcze – próby rekonstrukcji 163

3.1. Empiryczna rekonstrukcja uwarunkowań satysfakcji zawodowej i sytuacji trudnych w wypowiedziach absolwentów pedagogiki (z wykorzystaniem obiektywnej hermeneutyki) 163

3.2. Ilość – jakość: konsekwencje kłopotliwego kryterium rozróżniania badań empirycznych 184

3.3. Triangulacja i mieszanie metod ilościowych oraz jakościowych – oczekiwania i wątpliwości 193

3.4. Rekonstrukcja własnego projektu badawczego jako sposób na wzrost świadomości metodologicznej 205

3.5. Budowanie typów jako droga generowania teorii – wybrane rozwiązania 215

3.6. O stosowaniu hipotez w badaniach pedagogicznych 224

Zakończenie 243

Bibliografia 247