Etyczny wymiar jakościowych badań społecznych. Doświadczenia, dylematy, refleksje / Opracowanie zbiorowe

Wraz z ukazaniem się tej pracy zbiorowej, etyka w prowadzeniu badań społecznych przestaje być jedynie rozdziałem w podręcznikach akademickich, a staje się przedmiotem żywej dyskusji, również wśród badaczy i badaczek na gruncie nauk społecznych. Z jakimi dylematami w swoich badaniach mierzą się badacze i badaczki w dziedzinach socjologii, psychologii, antropologii czy etnografii? W jaki sposób stawiają im czoła? Czy dostępne narzędzia postępowania etycznego w badaniach, najczęściej w postaci kodeksów, są wystarczające, by rozwiązać dylematy etyczne? Czy istnieje przepis na bezbłędnie etyczne badania społeczne? Na te i wiele innych pytań spróbowano dać odpowiedzi właśnie w tej książce.

Etyczny wymiar jakościowych badań społecznych. Doświadczenia, dylematy, refleksje został przygotowany – z perspektywy filozoficzno-teoretycznej oraz mocno praktycznej – przez naukowców i naukowczynie zarówno z ogromnym, jak i niewielkim doświadczeniem w terenie badawczym. Podjęli się oni wymagającej tematyki badawczej, m.in. wojny w Ukrainie, Holokaustu, napięć izraelsko-palestyńskich, życia po wybudzeniu ze śpiączki czy nacjonalizmu wśród młodych Polaków i Polek. Z jednej strony to więc zaproszenie do podjęcia refleksji nad zagadnieniami moralno-etycznymi w badaniach jakościowych, a z drugiej – propozycja rozwiązań problemów natury etycznej, wypracowana w wyniku rozmaitych doświadczeń badawczych. Publikacja w przekonujący i interesujący sposób pokazuje, na bogatym, wielodyscyplinarnym i międzynarodowym materiale empirycznym, etyczne uwikłania jakościowych badań społecznych, także tych bardzo praktycznych, jak np. badania w placówkach służby zdrowia, na wojennym froncie (…). Stawia ważne pytania i przedstawia procedury pomagające badaczom w rozwiązywaniu problemów etycznych, jakie takie badania mogą powodować. (…) [P]owinna zainteresować nie tylko badaczy akademickich, ale także inne osoby przeprowadzające jakościowe badania społeczne, np. w służbie zdrowia, ośrodkach dla uchodźców, placówkach socjalnych.

Z recenzji

dr. hab. em., prof. UAM Krzysztofa Podemskiego

Karol Piotrowski, Karolina Rożniatowska

Słowo wstępne

Weronika Kałwak, Małgorzata Opoczyńska-Morasiewicz

Z powrotem do człowieka – wymiar etyczny i wymiar epistemologiczny koncentracji na jednostce w badaniach jakościowych

Marcjanna Nóżka Karolina Gajda

Podejście oparte na lojalności w badaniach jakościowych. Rzecz o niestygmatyzowaniu w dążeniu do etycznych standardów w relacjach badający–badani

Karol Piotrowski

Metafora jako narzędzie w kontekście etycznego postępowania badawczego. Kreacja persony badacza/badaczki w nurcie narracji metaforycznej

Antoni Sułek

Etyka retrospektywnych badań terenowych nad zagładą Żydów. Z „badań wśród swoich”

Olga Krasko, Iwona Leonowicz-Bukała, Kamil Łuczaj Patryk Wawrzyński

Ranliwy moderator? Emocjonalność w prowadzeniu wywiadów pogłębionych dotyczących wspomnień wojennych

Andrzej Porębski

Test etycznej proporcjonalności badania naukowego – model usprawniający refleksję etyczną nad dopuszczalnością kontrowersyjnych procedur badawczych

Jowita Baran

Badaczka sama w terenie, czyli „faszystka!” vs. „chodź, potrzymasz transparent”

Patrycja Król

Założenia a praktyka badawcza, relacja z badanymi i terenem. Emocje w badaniach

Jacqueline H. Watts

Emocje, empatia i wyjście z terenu badań: refleksje na temat etnograficznych, wrażliwych badań jakościowych

Karolina Rożniatowska

Teoria etyki badań w praktyce terenu badawczego. Przykład badań jakościowych nad osobami wybudzonymi ze śpiączki

Carolyn Ellis

Wyjawianie sekretów, ujawnianie życia. Etyka relacyjna w badaniach z osobami bliskimi

Virginia Morrow

Etyka badań społecznych z udziałem dzieci i rodziców w młodym wieku: doświadczenia praktyczne

Danuta Życzyńska-Ciołek

Archiwizacja i udostępnianie danych jakościowych z badań społecznych: wybrane aspekty etyczne

Podziękowania

Indeks osób