Seksualność stanowi jeden z najważniejszych komponentów ludzkiej kondycji. Wiąże się ona zarówno z naturą człowieka, jego biologią i fi zjologią, jak i z kulturą, z ej wartościami i normami. Seksualność i związana z nią płciowość stanowią ważne determinanty ludzkiej tożsamości i istotne wyznaczniki sensu ludzkiego życia. Seks – o czym wszyscy wiemy – jest źródłem radości, ale również problemów; stanowi o sile człowieka, lecz może być również przyczyną jego słabości. Z seksualnością łączy się to, co w życiu człowieka najpiękniejsze i najbardziej cenione: miłość, szczęście, rozkosz, spełnienie, poczucie jedności, bezpieczeństwa, akceptacji i sukcesu; wreszcie – rodzicielstwo. Aktywność seksualna może się przyczynić do zachowania dobrego zdrowia fi zycznego i psychicznego. Może też jednak być przyczyną problemów w relacjach społecznych i – nie mniej ważnych – problemów z samym sobą. Seksualność zacieśnia relacje międzyludzkie, ale także potrafi je dekonstruować, a nawet niszczyć. Wiążą się z nią bowiem zarówno miłość, jak i przemoc. Seksualność wzmacnia rodziny, ale też napędza i inicjuje zjawiska negatywne moralnie, czy też mające charakter przestępczy, takie jak: prostytucja nieletnich, przemoc seksualna wobec dzieci, w tym pedofilia, handel ludźmi.
Doczekaliśmy się „polskiego Kinseya”. Trwało to długo: pierwsze opracowania Kinseya – pioniera badań nad seksualnością człowieka – pochodzą z połowy XX wieku. (…) Trzeba wyraźnie podkreślić, że publikacja ta stawia nas w absolutnej czołówce światowej nauki o seksualności współczesnego człowieka. (prof. Andrzej Jaczewski)
Autor nie tylko ukazuje szerokie spektrum danych dotyczących naszych seksualnych zachowań, potrzeb, ocen, asercji, lęków, ale także zadaje pytania, które wykraczają poza domenę seksualną, choć są z nią związane: Kim jesteśmy? Czego pragniemy? Co stanowi istotę naszych wzajemnych relacji? Prof. Zbigniew Izdebski nie daje na nie prostych odpowiedzi, bo jego książka to nie tylko kompendium wiedzy na temat seksualności naszego społeczeństwa, lecz także próba namysłu nad tym, co stanowi istotę naszych gier intymnych, tak głęboko uwikłanych w dominujący dyskurs publiczny i represyjne skłonności naszej kultury. (prof. Magdalena Środa)
Na uznanie zasługuje wszechstronność i wnikliwość opisu seksualności Polaków. (…) Niewiele jest w piśmiennictwie światowym prac tego typu i książkę Autora można uznać za znaczącą w rozwoju nauki. (prof. Zbigniew Lew-Starowicz)
O Autorze:
Prof. nadzw. dr hab. n. hum. Zbigniew Izdebski – pedagog, seksuolog, doradca rodzinny. Dziekan Wydziału Pedagogiki, Socjologii i Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Zielonogórskiego. Kierownik Zakładu Poradnictwa i Seksuologii UZ. Pracuje w Zakładzie Biomedycznych i Psychologicznych Podstaw Edukacji Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego. Kieruje Podyplomowymi Studiami Wychowania Seksualnego UW. Autor licznych polskich i międzynarodowych badań dotyczących seksualności człowieka.
Prezes Stowarzyszenia do Walki z Dziecięcą Prostytucją i Pornografią „PRO-ECPAT”, Honorowy Członek Niemieckiego Towarzystwa Wychowania Seksualnego. Członek Polskiego i Europejskiego Towarzystwa Seksuologicznego. Inicjator i gospodarz corocznych Ogólnopolskich Debat o Zdrowiu Seksualnym.
W 2010 roku jako jedyny polski naukowiec uzyskał status współpracownika Naukowego Instytutu ds. Badań nad Seksem, Płciowością i Prokreacją im. Kinseya na Uniwersytecie Indiana w USA
SPIS TREŚCI
Słowo wstępne 27
Wstęp 31
Introduction 37
Część I. Teoretyczne podstawy badania seksualności 43
Rozdział 1. Wprowadzenie do seksualności człowieka 47
1.1. Rozważania terminologiczne 48
1.2. Funkcje seksualności 51
1.3. Perspektywy ujmowania seksualności 52
1.3.1. Perspektywa historyczna i społeczna 54
1.3.2. Perspektywa biologiczna 55
1.3.3. Perspektywa ewolucyjna 58
1.3.4. Perspektywa międzykulturowa 60
1.3.5. Perspektywa psychologiczna 61
1.4. Perspektywa normatywna 64
1.5. Obyczajowość seksualna 65
1.6. Socjalizacja seksualna 67
1.7. Inteligencja seksualna 68
1.8. Perspektywy rozwoju seksuologii 71
Rozdział 2. Badania nad seksualnością 75
2.1. Metodologia badań seksualności 76
2.1.1. Proces badawczy 76
2.1.1.1. Etap przygotowań 77
2.1.1.2. Etap realizacji 80
2.1.1.3.Etap analiz 81
2.1.1.4. Etap formułowania wniosków 82
2.1.2. Strategie badawcze 82
2.1.3. Metody i techniki badawcze 85
2.1.3.1. Techniki badań ilościowych 86
2.1.3.2. Techniki badań jakościowych 90
2.1.3.3. Analiza przypadku (case study) 93
2.1.3.4. Badania zamieszczone w książce 93
2.1.4. Narzędzia badawcze 94
2.1.4.1. Narzędzia badawcze stosowane w badaniach ilościowych 94
2.1.4.2. Narzędzia badawcze stosowane w badaniach jakościowych 96
2.1.4.3. Dodatkowe narzędzia badawcze 97
2.1.5. Populacja, próba i dobór badanych 97
2.1.5.1. Charakterystyka prób w badaniach 98
2.1.5.2. Operat losowania 101
2.1.5.3. Wielkość próby w badaniu ilościowym 101
2.1.5.4. Możliwość wnioskowania o całej populacji na podstawie wyników badań ilościowych 101
2.1.6. Etyka badań 102
2.1.7. Utrudnienia w realizacji badań seksualności i aktywności seksualnej 104
2.2. Przegląd ważniejszych badań seksualności w Polsce 110
Część II. Seksualność człowieka w cyklu życia 147
Rozdział 3. Seksualność u progu dorosłości 151
3.1. Charakterystyka badanych 155
3.1.1. Charakterystyka demograficzno-społeczna 155
3.1.1.1. Płeć 155
3.1.1.2. Typ szkoły ponadgimnazjalnej 156
3.1.1.3. Sytuacja rodzinna 156
3.1.2. Relacje z rodzicami w okresie dojrzewania 159
3.1.3. Samopoczucie młodzieży 160
3.1.4. Samoocena 162
3.1.5. Wzorce osobowe 163
3.1.6. Związki 165
3.1.7. Symptomy niedostosowania społecznego 166
3.1.7.1. Problemy w szkole 167
3.1.7.2. Nieprzestrzeganie przepisów porządkowych i prawa 167
3.1.7.3. Łamanie umów i ustaleń, oraz nakazów i zakazów rodziców i opiekunów 167
3.1.7.4. Palenie papierosów 168
3.1.7.5. Picie alkoholu 169
3.1.7.6. Narkotyki 171
3.1.7.7. Kradzieże 172
3.1.7.8. Świadczenie/oferowanie płatnych usług seksualnych 172
3.2. Seksualność nastolatków 173
3.2.1. Dojrzewanie 173
3.2.1.1. Przejawy dojrzewania psychoseksualnego 173
3.2.2. Inicjacja seksualna 175
3.2.3. Aktywność seksualna nastolatków 183
3.2.3.1. Formy aktywności seksualnej 183
3.2.3.2. Doświadczenia homoseksualne 185
3.2.3.3. Metody antykoncepcyjne 189
3.2.3.4. Kontakty seksualne poza stałym partnerem seksualnym 192
3.2.3.5. Ocena własnych doświadczeń związanych z seksem w porównaniu z rówieśnikami 194
3.2.3.6. Doświadczenia związane z pornografią 195
3.3. Poglądy na tematy związane z seksualnością 200
3.3.1. Stosunek do wybranych norm obyczajowych 200
3.3.2. Stosunek do homoseksualności 203
3.3.3. Stosunek do pornografii 204
3.3.4. Stosunek do prostytucji 208
3.4. Podsumowanie 210
Rozdział 4. Seksualność ludzi dorosłych 215
4.1. Charakterystyka badanych 217
4.1.1. Związki formalne i nieformalne 217
4.1.2. Relacje z partnerem 223
4.1.3. Częstotliwość wykonywania badań profilaktycznych przez kobiety 226
4.1.4. Częstotliwość wykonywania badań profilaktycznych przez mężczyzn . 228
4.1.5. Samopoczucie psychiczne 229
4.1.6. Zadowolenie z życia seksualnego i sprawności seksualnej 230
4.2. Aktywność seksualna ludzi dorosłych 234
4.2.1. Rola seksu w życiu ludzi dorosłych 234
4.2.2. Zachowania seksualne 235
4.2.2.1. Inicjacja seksualna 235
4.2.2.2. Liczba partnerów seksualnych 236
4.2.2.3. Częstotliwość i okoliczności kontaktów seksualnych 236
4.2.2.4. Przeżywanie orgazmu 239
4.2.3. Formy aktywności seksualnej 240
4.2.4. Kontakty homoseksualne 245
4.2.4.1. Pociąg seksualny do osób tej samej płci 245
4.2.4.2. Podejmowanie kontaktów homoseksualnych 246
4.2.4.3. Orientacja seksualna 247
4.2.5. Kontakty seksualne poza stałym związkiem 248
4.2.6. Stosowanie metod antykoncepcyjnych 251
4.2.6.1. Stosowanie prezerwatyw 254
4.2.7. Obawy związane z aktywnością seksualną 258
4.2.8. Trudności związane z uprawianiem seksu 261
4.2.9. Ocena związku z partnerem/partnerką 263
4.3. Poglądy na tematy związane z seksualnością 267
4.3.1. Poglądy na temat życia seksualnego 267
4.3.2. Poglądy na temat masturbacji 277
4.3.3. Postawy wobec mniejszości seksualnych 279
4.4. Podsumowanie 282
Rozdział 5. Seksualność osób po 50 roku życia 287
5.1. Charakterystyka badanych 289
5.1.1. Związki formalne i nieformalne 289
5.1.2. Charakterystyka związków ze stałym partnerem 292
5.1.3. Zdrowie i kondycja psychofizyczna 298
5.1.4. Częstotliwość wykonywania badań profilaktycznych przez kobiety 299
5.1.5. Częstotliwość wykonywania badań profilaktycznych przez mężczyzn 302
5.1.6. Samopoczucie 303
5.1.7. Samoocena i ocena swojego życia 304
5.2. Aktywność seksualna dorosłych po 50 roku życia 306
5.2.1. Rola seksu w życiu ludzi w wieku 50 lat i więcej 306
5.2.2. Aktywność seksualna 306
5.2.3. Zmniejszenie zainteresowania seksem 311
5.2.4. Formy aktywności seksualnej 312
5.2.4.1. Masturbacja 312
5.2.4.2. Formy aktywności towarzyszące stosunkom seksualnym 314
5.2.5. Kontakty homoseksualne 315
5.2.6. Kontakty seksualne poza stałym związkiem 316
5.2.7. Stosowanie prezerwatywy 317
5.2.8. Obawy związane z aktywnością seksualną 319
5.2.9. Trudności związane z uprawianiem seksu 322
5.2.10. Ocena sprawności seksualnej u mężczyzn w zależności od wieku 326
5.2.11. Problemy kobiet związane z przekwitaniem 326
5.2.11.1. Miesiączkowanie 326
5.2.11.2. Problemy związane z życiem seksualnym 327
5.2.11.3. Charakterystyka kobiet, które stosują lub stosowały terapię opóźniającą lub łagodzącą objawy klimakterium 330
5.2.12. Ocena związku z partnerem/partnerką 332
5.2.13. Potrzeba bycia z młodszą osobą w związku 337
5.3. Poglądy na tematy związane z seksualnością 338
5.3.1. Poglądy na temat różnych aspektów życia seksualnego 338
5.3.2. Poglądy i postawy dotyczące życia intymnego ludzi dojrzałych 350
5.3.3. Przekonania dotyczące homoseksualności 365
5.4. Seks w sanatoriach 368
5.4.1. Charakterystyka osób badanych 368
5.4.2. Cele przyjazdu do sanatorium i stopień ich osiągnięcia 370
5.4.3. Relacje interpersonalne w sanatorium 371
5.4.4. Aktywność seksualna w sanatorium 374
5.5. Podsumowanie 376
Część III. Różne barwy seksualności 381
Rozdział 6. Seksualność osób o orientacji homoseksualnej 385
6.1. Seksualność mężczyzn mających seks z mężczyznami 386
6.1.1. Charakterystyka osób badanych 386
6.1.1.1. Cechy społeczno-demograficzne 386
6.1.1.2. Dojrzewanie i młodość 390
6.1.1.3. Pragnienia i wartości 393
6.1.1.4. Samoocena różnych aspektów swojego życia oraz kondycja psychofizyczna 397
6.1.1.5. Używanie substancji psychoaktywnych 399
6.1.1.6. Uprawianie sportu i dbałość o atrakcyjność fizyczną 400
6.1.1.7. Wiedza i przekonania dotyczące infekcji przenoszonych drogą płciową 402
6.1.2. Aktywność seksualna 405
6.1.2.1. Historia dojrzewania płciowego i życia seksualnego badanych 405
6.1.2.2. Tożsamość seksualna i wychodzenie z ukrycia (coming out) 410
6.1.2.3. Doświadczenia i zachowania seksualne mężczyzn mających seks z mężczyznami 415
6.1.2.4. Kontakty seksualne z kobietami 430
6.1.2.5. Trudności i problemy związane z uprawianiem seksu 432
6.1.2.6. Próba typologii wzorów zachowań seksualnych 433
6.1.2.7. Relacje z otoczeniem i doznana dyskryminacja 434
6.1.2.8. Pozaseksualne kontakty ze społecznością mężczyzn MSM 435
6.1.3. Poglądy na tematy związane z seksualnością 438
6.1.3.1. Opinie na temat zachowań seksualnych w miejscach publicznych 438
6.1.3.2. Poglądy na temat uregulowań prawnych dotyczących par jednopłciowych 439
6.1.3.3. Opinie na temat opieki zdrowotnej dla mężczyzn mających seks z mężczyznami 441
6.1.3.4. Podsumowanie 442
6.2. Seksualność kobiet homoseksualnych 442
6.2.1. Charakterystyka osób badanych 442
6.2.1.1. Wspomnienia z dzieciństwa 443
6.2.1.2. Obecne relacje z rodziną 443
6.2.1.3. Religia i wiara 444
6.2.1.4. Funkcjonowanie w pracy i przestrzeni publicznej 445
6.2.2. Uświadomienie, aktywność i doświadczenia seksualne 446
6.2.2.1. Uświadomienie seksualne 446
6.2.2.2. Kształtowanie tożsamości seksualnej 447
6.2.2.3. Wychodzenie z ukrycia 449
6.2.2.4. Aktywność seksualna 450
6.2.2.5. Bezpieczeństwo w seksie 453
6.2.3. Rola Internetu i innych mediów w życiu kobiet homoseksualnych 454
6.2.4. Społeczność kobiet homoseksualnych 456
6.3. Podsumowanie 459
Rozdział 7. Seks a Internet 465
7.1. Charakterystyka badanych internautów 467
7.1.1. Cechy społeczno-demografinzne osób badanych 467
7.2. Korzystanie z Internetu 472
7.3. Znajomości w Internecie 477
7.4. Seks w Internecie 487
7.4.1. Rozmowy o seksie 487
7.4.2. Konsekwencje seksu w Internecie 489
7.4.3. Spotkania w „realu” 490
7.4.4. Internet jako źródło wiedzy o seksie 493
7.4.5. Oglądanie materiałów erotycznych i pornograficznych w Internecie 493
7.4.6. Ukrywanie aktywności internetowej przed bliskimi 497
7.4.7. Akcesoria erotyczne kupowane przez Internet 498
7.4.8. Płatny seks w Internecie 498
7.4.9. Korzystanie z Internetu przez mężczyzn mających seks z mężczyznami 500
7.5. Podsumowanie 501
Rozdział 8. Seksualność w dobie zagrożeń pandemią HIV/AIDS 507
8.1. Wiedza na temat HIV/AIDS 508
8.1.1. Wiedza dotycząca dróg zakażenia HIV i sposobów jego uniknięcia u osób w wieku 15−49 lat 510
8.1.2. Poziom wiedzy o HIV/AIDS u osób w wieku 15−49 lat określony według zaleceń WHO/UNAIDS 512
8.1.3. Wiedza o HIV/AIDS u osób po 50. roku życia 513
8.1.4. Wiedza o HIV/AIDS u mężczyzn mających seks z mężczyznami 514
8.1.5. Wiedza o HIV/AIDS u kobiet świadczących usługi seksualne 515
8.1.6. Wiedza młodzieży i nauczycieli o HIV/AIDS 515
8.2. Testowanie w kierunku HIV/AIDS 520
8.2.1. Testowanie wśród osób w wieku 15−49 lat 523
8.2.2. Testowanie w innych grupach osób 527
8.3. Seksualność osób żyjących z HIV/AIDS 544
8.4. Postawy wobec osób żyjących z HIV/AIDS 544
8.5. Podsumowanie 549
Rozdział 9. Prostytucja dorosłych 553
9.1. Skala zjawiska prostytucji 557
9.2. Kobiety świadczące usługi seksualne i ich praca 559
9.2.1. Wyniki badań ilościowych 559
9.2.1.1. Cechy społeczno-demograficzne kobiet świadczących usługi seksualne 560
9.2.1.2. Stosunek do wykonywanej pracy w charakterze prostytutek 562
9.2.1.3. Warunki pracy kobiet zatrudnionych w sektorze usług seksualnych 564
9.2.1.4. Przymus świadczenia usług 565
9.2.1.5. Świadczenie usług seksualnych poza granicami Polski 565
9.2.1.6. Zarobki kobiet świadczących usługi seksualne 566
9.2.2. Wyniki badań jakościowych 568
9.2.2.1. Opinie kobiet oferujących płatne usługi seksualne 568
9.2.2.2. Opinie klientów korzystających z płatnych usług oferowanych przez prostytutki 570
9.2.2.3. Opinie przedstawicieli organizacji pozarządowych i policji 573
9.2.2.4. Opinie „opiekunów prostytutek” 578
9.3. Klienci usług seksualnych 581
9.3.1. Wyniki badań ilościowych 581
9.3.1.1. Liczba klientów 581
9.3.1.2. Cechy społeczno-demografi czne klientów 582
9.3.2. Wyniki badań jakościowych 585
9.3.2.1. Opinie badanych prostytutek 585
9.3.2.2. Opinie klientów kobiet świadczących usługi seksualne 585
9.3.2.3. Opinie przedstawicieli organizacji pozarządowych i policji 588
9.3.2.4. Opinie „opiekunów” prostytutek 589
9.4. Kupowanie i świadczenie usług seksualnych przez mężczyzn mających seks z mężczyznami 590
9.4.1. Kupowanie usług seksualnych 590
9.4.2. Świadczenie usług seksualnych przez MSM 591
9.5. Podsumowanie 593
Rozdział 10. Przemoc seksualna 597
10.1. Przemoc seksualna wśród młodzieży 599
10.1.1. Postawy młodzieży wobec przemocy seksualnej 599
10.1.2. Uczniowie jako ofiary przemocy 604
10.1.3. Uczniowie jako sprawcy przemocy 616
10.2 Prostytucja i pornografia dziecięca 620
10.2.1 Skala zjawiska (rozpowszechnienie prostytucji i pornograf i dziecięcej – opinie uczniów klas II szkół ponadgimnazjalnych) 621
10.2.2. Obraz zjawiska prostytucji i pornografii dziecięcej (opinie osób nieletnich świadczących usługi seksualne) 624
10.2.2.1. Charakterystyka osób badanych 625
10.2.2.2. Wiedza na temat seksualności 635
10.2.2.3. Poglądy na tematy związane z seksualnością 637
10.2.2.4. Kontakty seksualne 639
10.2.2.5. Doświadczenia przemocy seksualnej 642
10.2.2.6. Świadczenie usług seksualnych 644
10.2.2.7. Stosowanie środków antykoncepcyjnych /t4º] 654
10.2.2.8. Wykorzystanie młodych osób do pornografii i prostytucji 654
10.2.2.9. Potrzeba wsparcia 655
10.3. Przemoc seksualna wśród dorosłych 656
10.4. Podsumowanie 662
Część IV. Zamiast zakończenia 667
Rozdział 11. Obraz seksualności Polaków 671
11.1. Postawy wobec seksu osób w wieku 18–49 lat 671
11.1.1. Segment 1: purytanie 673
11.1.2. Segment 2: partnerzy 677
11.1.3. Segment 3: pasywni 680
11.1.4. Segment 4: hedoniści 684
11.1.5. Segment 5: abstynenci 689
11.2. Zadowolenie z życia seksualnego osób w wieku 18–49 lat 692
11.2.1. Zadowolenie z życia seksualnego a uznawane wartości i ocena jakości życia 692
11.2.2. Zadowolenie z życia seksualnego a związki z partnerem 695
11.2.3. Zadowolenie z życia seksualnego a formy aktywności seksualnej 696
11.3. Seksualność a związki 700
11.4. Podsumowanie 708
Rozdział 12. Edukacja seksualna 715
12.1. Edukacja seksualna dzieci i młodzieży w opiniach osób w wieku 18–49 lat) 719
12.1.1. Rozmowa z rodzicami na tematy związane z seksualnością 719
12.1.2. Źródła informacji na tematy związane z seksualnością 721
12.1.3. Opinie dotyczące potrzeby edukacji seksualnej w szkole i jej realizacja 722
12.2. Opinie uczniów szkół ponadgimnazjalnych dotyczące zajęć „wychowanie do życia w rodzinie” 725
12.2.1. Zadania i tematyka zajęć „wychowanie do życia w rodzinie” 725
12.2.2. Opinie na temat realizacji zajęć „wychowanie do życia w rodzinie” 730
12.2.3. Ocena przygotowania nauczycieli wychowania do życia w rodzinie 731
12.3. Nauczyciele wobec edukacji seksualnej (opinie nauczycieli przedmiotu „wychowanie do życia w rodzinie) 732
12.3.1. Poglądy nauczycieli wychowania do życia w rodzinie dotyczące seksualności człowieka 733
12.3.2. Kwalifikacje nauczycieli przedmiotu „wychowanie do życia w rodzinie” 736
12.3.3. Program przedmiotu „wychowanie do życia w rodzinie” 737
12.3.4. Realizacja zajęć wychowania do życia w rodzinie 742
12.4. Podsumowanie 749
Bibliografia 755
Spis tabel 761
Spis rysunków 769
Spis wykresów 771
Zaloguj się
0,00zł
Dodano do koszyka