Wyspiański. Mitologia nowoczesnego artysty / Magdalena Popiel

Ta książka powstała z głębokiego przekonania, że warto przywrócić Wyspiańskiego nam samym. Wiek XX zaczął się dla nas wtedy, gdy w Krakowie ruszył pierwszy elektryczny tramwaj i gdy publiczność zgromadzona w Teatrze Miejskim usłyszała po raz pierwszy pytanie "Co tam panie w polityce?".

Zarysowana tu mitologia artysty wiele zawdzięcza korespondencji Wyspiańskiego, szczególnie listom z podróży artystycznej po Europie w latach 1890-1894. Doświadczenie jakie wówczas zdobył stało się fundamentem całej późniejszej twórczości autora Wyzwolenia. Wyłania się z tych listów portret artysty zmagającego się ze swoim czasem w historii i miejscem na mapie Europy. To obraz buntu jednostki głęboko zakorzenionej w wieku XIX i równocześnie gwałtownie pożądającej zmian, jakie niesie wiek XX. Europejska sztuka wczesnego modernizmu rozpięta między Wagnerem a Picassem, między Mickiewiczem a Witkacym jest właściwym tłem dla dzieła Wyspiańskiego - jednego z niedokończonych projektów polskiego modernizmu.

Magdalena Popiel - prof. dr hab. w Katedrze Antropologii Literatury i Badań Kulturowych na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Redaktor naukowy serii "Biblioteki Narodowej" oraz członek Komitetu Redakcyjnego "Przestrzeni Teorii". Autorka książek: Historia i metafora. O "Żywych kamieniach" Wacława Berenta (1989), Oblicz wzniosłości. Estetyka powieści młodopolskiej (1999)

Wstęp

Część I

Wyspiański - artysta Agonu

I. Tradycja wcielona w postać - wielcy prekursorzy

A. Starcie pierwsze: Wyspiański - Matejko

B. Starcie drugie: Wyspiański - Mickiewicz

C. Starcie trzecie: Wyspiański - Szekspir

II. "Szermierze przez wieczność". Rewizje szekspirowskie i historyczne w
Bolesławie Śmiałym.

III.
Wesele, czyli eksperyment serca. "Romantyczne kłamstwa" i prawda sztuki

Część II

Powieść o artyście w listach

I. List artysty jako gatunek epistolografii

II. Głos Wyspiańskiego. Wokół problemu kultury oralnej

III. Portret artysty z czasów młodości

IV. Po co malarzowi pióro? Doświadczenie dystansu

Część III

Wyspiański-projekt niedokończony

I. "Fantazja śniąca o wszechmocy"

II. Fotografia. Doświadczenie nowego medium

III. Miejsce Wyspiańskiego w estetyce modernizmu

IV. Gramatyka tworzenia

Część IV

Estetyka modernizmu z Wyspiańskim w tle

I. Powieść o artyście jako gatunek literacki i rodzaj dyskursu

II. Dwie koncepcje modernistycznej szczerości

III. Monolog i milczenie

IV. Autoportret w zbroi, czyli średniowiecze modernistów

V. Kryzys i odrodzenie idei Gesamtkunstwerk w XX wieku

VI. O monumentalności jako kategorii estetycznej

VII. Fotografia i dzieło sztuki. "Dziwni ludzie" polskiego modernizmu

Bibliografia

Summary

Indeks nazwisk

Spis ilustracji