Czy edukacja – jej istota, cele, proces – wymaga dzisiaj redefinicji? Czy jesteśmy świadkami kolejnych etapów ewolucji, czy też można mówić o bardziej gwałtownych zmianach rewolucyjnych? Czy, myśląc o edukacji, trzeba pójść za głosami, że system wymaga zrównania z ziemią i wybudowania wszystkiego na nowo, albo za tymi, że trzeba trwać przy tradycyjnym modelu, bo tylko on jest naprawdę wartościowy?
Publikacja Moniki Frani nie stanowi zbioru kompletnych odpowiedzi na powyżej sformułowane pytania. Jest ona raczej wynikiem zatrzymania się w dzisiejszym, szybko pędzącym świecie oraz próbą spojrzenia na trendy i zjawiska dotyczące edukacji i szeroko rozumianych mediów i technologii w połowie drugiej dekady XXI wieku. Dynamika zjawisk w opisywanym obszarze jest tak duża, że eksploracje w tej problematyce są potrzebne cały czas.
Książka ma charakter naukowo-badawczy. Opiera się na wynikach kilkuletnich badań i analiz, jednak można w niej znaleźć również fragmenty o charakterze bardziej popularnonaukowym. Została przygotowana z myślą zarówno o teoretykach, jak i praktykach edukacji. Publikacja rozpoczyna się od rozważań na temat zachodzących zmian, ich potrzebie i przesłankach do nich prowadzących, a dotyczących instytucji szkoły, współczesnego edukatora i nowoczesnej edukacji. Odnoszą się one przede wszystkim do wybranego obszaru, który takie metamorfozy może powodować, a mianowicie mediów i technologii informacyjno-komunikacyjnych.
Choć wiele treści w niniejszej książce dotyczy mediów, samo pojęcie jest bardzo szerokie, a czasem niejednoznaczne. Media są dzisiaj wciąż definiowane na nowo w odniesieniu do płynnych kontekstów. Współcześnie żyjąca jednostka funkcjonuje w świecie nowych mediów. Jako osoba ucząca się może korzystać z wielu narzędzi, które pojawiły się w ostatnich latach, takich jak: blogi, edublogi, webinaria, masowe otwarte kursy online (MOOC), filmy instruktażowe i tutoriale internetowe, gadżety wearable technology, drony, drukarki 3D itd. Rzeczywistość edukacyjna może być wzbogacona tą wirtualną (VR) i rozszerzoną (AR), które mogą współgrać w narracji transmedialnej.
Coraz częściej opisuje się i stosuje w praktyce ideę Bring Your Own Device, edurozrywkę i grywalizację, a także social media w uczeniu się kolaboracyjnym i mobilnym. Futurystycznym pomysłem przestaje być chociażby nauczanie z udziałem robotów. Poszukując nowych ścieżek dla nowoczesnej edukacji, coraz bardziej widoczna staje się potrzeba znalezienia nowych metod prowadzenia lekcji, edukacji formalnej i nieformalnej. E learning, m-learning czy blended learning to tylko niektóre propozycje. W kontekście wyrównywania szans edukacyjnych znaczącą rolę może odegrać otwarte i wolne kształcenie. Narzędzia technologiczne i media wpierają i modyfikują dobrze znane metody, czego przykładem mogą być time-spaced learning czy e-tutoring i e-coaching.
Interesująco przedstawiają się wyniki badań własnych autorki, które zaprojektowane zostały w ten sposób, aby wpisywały się w zasady mobilnej edukacji hybrydowej. Czytelnik znajdzie tam opis procedury metodologicznej oraz praktycznej półrocznego cyklu zajęć tradycyjnych w stacjonarnym laboratorium, wspomaganych komplementarnie przez użytkowanie aplikacji mobilnej, służącej powtórkom materiału i przyswajaniu informacji.
Publikację zamyka wizja edukatora przyszłości oraz edukacji medialno-cyfrowej – aspektów dotykających obecnych oraz tworzących się potrzeb i wzywań. Autorka ma nadzieję, że lektura książki zainspiruje Czytelników do poszukiwania własnej ścieżki edukacyjnej w świecie nowych mediów i technologii.
Od autorki
1. Edukacja w kryzysie czy rozkwicie?
2. Edukacja jutra a kontekst behawiorystyczny, konstruktywistyczny, kognitywistyczny i konektywistyczny
3. „Media” – pojęcie definiowane wciąż od nowa
4. Nowe narzędzia i przestrzenie w edukacji
4.1. Blogi, edublogi, mikroblogi i vlogi
4.2. Webinarium – internetowe seminarium
4.3. Massive Open Online Courses (MOOC) – masowe otwarte kursy online
4.4. Filmy instruktażowe, samouczki, tutoriale internetowe
4.5. Narracja transmedialna i gry alternatywnej rzeczywistości
4.6. Rzeczywistość wirtualna i rozszerzona
4.7. Gadżety typu wearable technology, drony, drukarki 3D
4.8. Open Badges, Learning Analytics, Collaborative Assessment – odznaki, analiza danych i ocena we współpracy
5. Nowe trendy, metody i zjawiska w edukacji społeczeństwa zmediatyzowanego
5.1. Idea Bring Your Own Device (BYOD) – „Przynieś własny sprzęt do szkoły!”
5.2. Edutainment i gamification – edurozrywka i grywalizacja
5.3. Uczenie się w Second Life – przykład edukacji w wirtualnym świecie
5.4. Social media – media społeczne czy społecznościowe?
5.5. Roboty w dydaktyce
6. Ku nowym modelom czy redefinicji starych?
6.1. Flipped classroom, Jigsaw i LdL jako metody prowadzenia lekcji – odwrócona klasa, klasa-układanka
i uczenie się poprzez nauczanie
6.2. E-learning – edukacja na odległość z wykorzystaniem internetu i urządzeń elektronicznych
6.3. M-learning – krok w kierunku mobilności
6.4. Blended learning – edukacja komplementarna, hybrydowa, mieszana
6.5. Neurodydaktyka i brain-based learning – wykorzystanie wiedzy o prawidłowościach funkcjonowania mózgu
6.6. E-tutoring i e-coaching – nowe oblicza samorozwoju i samodoskonalenia się pod okiem nowoczesnego edukatora
6.7. Metody time-spaced learning i spaced repetition wspomagane komputerowo – uczenie się interwałowe
i planowe powtarzanie
6.8. Open education – edukacja otwarta: zasoby i wolne licencje
7. Metodologiczne ramy badań własnych
8. Wyniki badań własnych
8.1. Korzystanie z aplikacji mobilnej a efekty zapamiętywania informacji
8.2. Korzystanie z aplikacji mobilnej a efekty kształcenia w zakresie wiedzy
8.3. Skuteczność i przydatność aplikacji mobilnej w opinii użytkowników
8.4. Kształcenie hybrydowe i edukacja mobilna w opinii studentów w dłuższej perspektywie czasu
8.5. Przydatność edukacji hybrydowej i mobilnej w pracy przyszłych nauczycieli
9. Wnioski z badań własnych i dalsze implikacje
10. Wizja edukatora w cywilizacji technologicznej i rozwój edukacji medialno-cyfrowej – potrzeba, realizacja, zmiana
Bibliografia
Podziękowania