Pierwsza w polskim piśmiennictwie książka na temat architektury krzyżackiej późnego średniowiecza. Jej autor skupia się przede wszystkim na klasyfikacji trzydziestu ośmiu zamków-klasztorów – wznoszonych na terenie Prus w latach 1246–1409 – które były nie tylko centrami władzy komturii, ale także siedzibami konwentu. Książka zawiera również szczegółową analizę ponadregionalnych rezydencji zakonu krzyżackiego: Elbląga, Malborka i Królewca.
Spis treści
Przedmowa
Wstęp
Cel i metoda pracy
Stan badań
Uwagi o kwestiach spornych dotyczących historycznej
i kulturowej roli zakonu krzyżackiego
Historia zakonu krzyżackiego i jego architektury zamkowej
Losy zamków krzyżackich po 1525 roku
Rozdział I. Typologia zamków konwentualnych
w państwie zakonnym w Prusach
Założenia nieregularne rozpoczęte przed 1242 rokiem w miejscu
wcześniejszych budowli
Toruń
Bałga
Starogród Chełmiński
Dzierzgoń
Wczesne zamki na ziemi chełmińskiej o rzucie dopasowanym
do układu terenu (około 1250–1275)
Pokrzywno
Zamek Bierzgłowski
Grudziądz
Pozostałe wczesne założenia
Pierwsze domy konwentualne na planie czworokąta – zamki
znad Zalewu Wiślanego (1270–1300)
Elbląg
Pokarmin
Malbork
Lochstedt
Dom konwentualny w Królewcu i wnętrza zamku w Bałdze
Powstanie kasztelu – pierwsze czteroskrzydłowe założenia
na ziemi chełmińskiej (1280–1300)
Papowo
Lipieniek
Rogóźno-Zamek, Kowalewo Pomorskie, Unisław i Wieldządz
Golub
„Klasyczne” kasztele (1300–1330)
Gniew
Radzyń Chełmiński
Brodnica
Rozbudowa zamków konwentualnych na Pomorzu Gdańskim,
Kujawach i w Kłajpedzie (1325–1350)
Człuchów
Świecie
Kłajpeda
Gdańsk
Tuchola
Mała Nieszawka
Późne domy konwentualne na wschodzie państwa
zakonnego (1350–1410)
Ostróda
Porzucone siedziby konwentów
Labiawa
Tapiawa
Wystruć
Szczytno
Nowe komturie z nieukończonymi siedzibami
Barciany
Ryn
Ragneta – ostatni zamek komturski w Prusach
Budowle zakonne po 1410 roku
Rozdział II. Rezydencje dostojników Zakonu
Wczesne rezydencje (Starogród Chełmiński, Chełmno, Bałga)
Elbląg – siedziba mistrza krajowego (1251–1309 bądź 1324)
i siedziba wielkiego szpitalnika (1309–1454)
Malbork – siedziba wielkiego mistrza (1309–1457)
Królewiec – rezydencja wielkiego marszałka (1312–1525)
Rozdział III. Podsumowanie i perspektywy badawcze
Ogólna typologia budowli
Geneza typu kasztelowego
Struktura i elementy architektoniczne domów konwentualnych
Układ miasto – przedzamcze – zamek
Mury parchamu i gdaniska
Wymiary domów konwentu
Elementy zamku wysokiego
Stołpy i wieże główne
Wieże narożne i baszty
Szczyty
Skrzydło wejściowe i skrzydło kościelne
Dziedziniec i krużganki
Układ wnętrz i ich formy
Pomieszczenia piwnic i parteru
Pomieszczenia konwentu w kondygnacji głównej
Kościół zamkowy
Refektarz, kapitularz, dormitorium i mieszkanie komtura
Pomieszczenie pośrednie i zakrystia
Górne piętra, ganki obronne, elementy obronne
Formy sklepień wnętrz
Materiał i sposób budowania
Produkcja cegieł w Prusach
Wielkość cegieł i wątki muru
Rzeźba architektoniczna i inne rodzaje dekoracji zamków
Fryzy z płytek terakotowych, maswerki i inne horyzontalne
elementy podziału bryły budowli
Glazurowane kształtki i fryzy literowe
Dekoracje z zendrówek
Zleceniodawcy i architekci
Perspektywy badawcze
Słownik terminów architektonicznych
Wykaz ważniejszych skrótów
Bibliografia
Indeks osób
Indeks miejscowości
Nota o ilustracjach
Zaloguj się
0,00zł
Dodano do koszyka