Retoryczność w filmowych obrazach świata Andrzeja Fidyka / Bogumiła Fiołek-Lubczyńska

Prezentowana publikacja zawiera opis i analizę dorobku jednego z najwybitniejszych polskich dokumentalistów, Andrzeja Fidyka. Światowy rozgłos i uznanie przyniosła mu Defilada, a sławę ugruntowały takie filmy, jak: Karnawał – największe party świata, Kiniarze z Kalkuty, Rosyjski striptiz, Sen Staszka w Teheranie, Historie z Yodok. Autorka podjęła próbę interpretacji jego twórczości za pomocą narzędzi badawczych związanych z retoryką, co pozwoliło jej unaocznić zasady realizacji ich dyskursywności. Film dokumentalny analizuje ona poprzez jego relacje z rzeczywistością, a także jako wykładnik twórczej idei dokumentalisty, która pozwala mu na skuteczne komunikowanie z widzem. Obok analizy topiki filmowej Fidyka i kluczowej kategorii widowiskowości, czytelnik znajdzie tu również subtelne interpretacje wybranych filmów reżysera oraz próbę charakterystyki jego osobowości twórczej. Widowiskowość cechuje całą twórczość Fidyka i nie tylko zapewnia wysoką rangę artystyczną jego dziełom, ale także przykuwa uwagę współczesnego widza. Osobny rozdział autorka poświęca zagadnieniom dotyczącym „szkoły Fidyka” i filmom jego najbardziej znanych uczniów.

Wstęp. Dlaczego retoryka?   9

1. Renesans retoryki 17

2. Perspektywy badawcze retoryki filmowej           21

2.1. Karol Irzykowski – prekursor retoryki filmowej 21

2.2. Historia i teraźniejszość        23

2.3. Perswazyjność filmu dokumentalnego         34

3. Początki drogi twórczej Andrzeja Fidyka 39

4. Widowiskowość jako główna strategia retoryczna 47

4.1. Konteksty analityczne           47

4.2. Typy widowisk w filmach Fidyka 52

4.2.1. Karnawał jako widowisko autonomiczne         61

4.2.2. Defilada – hiperbolizacja rytuału państwa i antropoloatria 75

4.2.3. Historie z Yodok – musical, którym rządzi retoryka patosu 88

4.2.4. Kiniarze z Kalkuty – wykorzystanie konwencji retorycznej „tekst w tekście” – „film w filmie”        96

4.2.5. Rosyjski striptiz – sztuka erotyki jako widowisko performance charakteryzujące przemiany społeczne  106

5. Topiczne obrazy świata w dokumentach Andrzeja Fidyka. Funkcja argumentacyjna    119

6. Problem tzw. polskiej szkoły dokumentalnej 141

7. Uczniowie Fidyka 149

Zakończenie  161

Bibliografia   167

Filmografia 175

A.  Andrzej Fidyk (filmy omawiane)       175

B.  Filmy zrealizowane przy współpracy Andrzeja Fidyka          183

Cinematic images of Andrzej Fidyk’s world. The rhetoric of documentary films as spectacle (summary)             187

Spis ilustracji             189

Indeks nazwisk         191

Nota bibliograficzna  199

Nota o Autorze          201