Chopin idzie do kina / Iwona Sowińska

Książka Iwony Sowińskiej Chopin idzie do kina to jedyna tego rodzaju pozycja zarówno w literaturze polskiej, jak światowej. Wymagała ona bowiem podwójnej kompetencji – filmoznawczej i muzykologicznej; tymczasem muzykologowie nie interesują się filmem, a filmoznawcy nie znają się na muzyce. Iwona Sowińska ma stosowne kwalifikacje i kompetencje w obu tych dziedzinach. Swój zamysł wykłada nader prosto: „Chcę w tej książce opowiedzieć o filmowych wizerunkach Chopina i o tym, jak jego muzyka żyje w filmach”. Pozornie takie sformułowanie tematu wyznacza obszar badawczy, ale obszar ten pozostawał dotąd nieoznakowany. Książka składa się z trzech części. Część pierwsza – Wariacje na umykający temat, z podtytułem FilmowE biografiE Chopina – obejmuje wszystkie poświęcone Chopinowi filmy biograficzne, a w każdym razie wszystkie, które się zachowały. Prawdziwym wyzwaniem były jednak części: druga – Muzyka Chopina w filmach zagranicznych – i trzecia – Muzyka Chopina w filmach polskich. Poza fundamentalną trudnością ze zdobyciem materiałów, podstawowym problemem było znalezienie takiego sposobu ich eksplikacji, by nie przypominał sporządzania katalogu i nie sprowadzał się do wyliczania typu „kto, gdzie, kiedy”. Można podziwiać inwencję, talent narracyjny i ekspresję, z jaką autorka zrealizowała swój zamysł.

Prof. Alicja Helman

Iwona Sowińska – historyk filmu, absolwentka kulturoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego, pracownik naukowy Instytutu Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalizuje się w problematyce muzyki filmowej oraz w historii filmu polskiego i europejskiego. Opublikowała monografie: Dźwięki i obrazy. O słuchaniu filmów (2001) oraz Polska muzyka filmowa 1945-1968 (2006, Nagroda im. Bolesława Michałka dla najlepszej książki filmowej roku). Współredaktorka (z Tadeuszem Lubelskim i Rafałem Syską) dwóch pierwszych tomów Historii kina (Kino nieme, 2009; Kino klasyczne, 2011).

Podziękowania

Wstęp

1. Wariacje na umykający temat. Filmowe biografie Chopina

Sceny z życia „muzyka miłości”. Miłość i łzy Chopina Henry Roussela (1927)

Transferując Chopina. Chopin, piewca wolności Gézy von Bolváry’ego (1934)

Dzieje grzechu. Pamiętna pieśń Charlesa Vidora (1944)

Do czego służy Chopin? Młodość Chopina Aleksandra Forda (1951)

„Pod wysokim napięciem” Jutrzenka: Zima na Majorce Jaime Camino (1969)

Komponowanie i dekomponowanie. Błękitna nuta Andrzeja Żuławskiego (1990)

Take it easy. Improwizacja Jamesa Lapine’a (1990)

Zapytajcie muzyki. Dziwny przypadek Delfiny Potockiej. Tajemnica Chopina Tony Palmera (1999)

Francuska matka Polka i jej troje dzieci. Chopin. Pragnienie miłości Jerzego Antczaka (2002)

2. Muzyka Chopina w filmach zagranicznych

Polskość

Salon

Kobiety pod presją

Męskie psychopatologie

Raj pianistów

Nostalgia

Miłość

3. Muzyka Chopina w filmach polskich

Kino przedwojenne

Pierwsza powojenna dekada

Okres Szkoły Polskiej

Lata sześćdziesiąte

Lata siedemdziesiąte

Ostatnia dekada PRL-u

Przełom wieków

Filmy najnowsze

Bibliografia

Indeks nazwisk

Indeks filmów

Indeks utworów Fryderyka Chopina

Summary