Nowa Europa Wschodnia 1-2/2020 / prof. Ola Hnatiuk, Etgar Keret, Andrij Lubka

Nierzadko rozlegają się dzisiaj głosy, że Polska może przestać być Zachodem i zmierza na Wschód. Warto jednak zadać prowokacyjne pytanie, czy Wschód już nie zadomowił się ponownie nad Wisłą. Od siedemdziesięciu pięciu lat Polska nie była tak etnicznie różnorodna jak obecnie. W ostatnich latach imigracja do Polski przede wszystkim obywateli Ukrainy, ale także Białorusi, Rosji, państw Kaukazu Południowego i Azji Centralnej osiągnęła rozmiary bezprecedensowe. Na ulicach polskich miast rozbrzmiewają języki Szewczenki, Puszkina, Rustawelego i Firdausiego. Można też skosztować znakomitych wareników z Ukrainy, pysznych chaczapuri z Gruzji lub świetnej uzbeckiej czorby. Dlatego immigracja z krajów Europy Wschodniej jest głównym tematem tego numeru, a w nim:

Dariusz Szymczycha nie kocha Marksa, ale „parafraza jego teorii trafnie opisuje relacje Ukraińców i Polaków: baza wyprzedziła nadbudowę. Obywatele Ukrainy pracują razem z nami, obsługują nas w sklepach, kawiarniach i restauracjach, budują nasze drogi i mieszkania, zaczynają kupować mieszkania w naszym sąsiedztwie, ratują Polaków w katastrofach drogowych. Innymi słowy, stają się częścią naszej codzienności i normalności w momencie, gdy znaczna część Polaków nadal hołduje stereotypom historycznym i kulturowym”.

„Pierwsze ćwierćwiecze po odzyskaniu niepodległości przez Polskę i Ukrainę to najlepszy okres w historii relacji polsko-ukraińskich. Nie ma sensu szukanie w zamierzchłej przeszłości złotego wieku, a jeśli już go szukamy, wystarczy obejrzeć się za siebie. Właśnie minął” – mówi Ola Hnatiuk.

O demokracji liberalnej, bierności społecznej i sztuce zastąpionej przez rozrywkę z „polskim pisarzem na uchodźstwie” Etgarem Keretem rozmawia Nikodem Szczygłowski. Jarosław Kociszewski rozwija temat bliskowschodni i zauważa, że „izraelskich polityków i wojskowych, także tych z sowieckimi korzeniami, nie cieszy powrót Rosji na Bliski Wschód. Chłodno akceptują jednak fakty, dostosowują się do nich, a tam, gdzie mogą – korzystają”.

W numerze są również teksty Eugeniusza Mironowicza i Grzegorza Kuprianowicza o dziedzictwie ukraińskim i białoruskim w Polsce, esej Rigelsa Halilego i wiele więcej.

Wywiady

Rozmowa z Olą Hnatiuk W poszukiwaniu złotego wieku

Rozmowa z Etgarem Keretem

Publicystyka i analiza

Agnieszka Bryc Historia na bardzo współczesnym froncie

Jarosław Kociszewski Chłodne kalkulacje i i diaspora

Adam Balcer i Grzegorz Michalski Nieprzewidywalna rywalizacja czy asymetryczny sojusz?

Nedim Useinow Dużo słów, mniej treści

Rigels Halili Bałkany Zachodnie, Unia Europejska, Polska

Temat numeru

Dariusz Szymczycha Polskie „chamy” i ukraińskie „pany”

Anton Saifullayeu i Tadeusz Giczan Niewidzialni Inni

Konrad Zasztowt Goście z Kaukazu i Azji Centralnej

Izabella Chruślińska Polscy Ukraińcy - współobywatele czy ledwo tolerowany margines?

Historia

Grzegorz Kuprianowicz „Kresy Zachodnie”

Eugeniusz Mironowicz Białorusini w Polsce - naród w hibernacji

Rozmowa z Robertem Łatypowem W Rosji postępuje polityzacja pamięci o represjach

Kultura

Andrij Lubka Ukraińskie kino. Dzieje sukcesu pewnej reformy

Rozmowa ze Sciapanem „Nextą” Puciłą Społeczeństwo obywatelskiej na Białorusi już jest. Ale niewidoczne

Recenzje

Naum Trajanovski Podwójny macedoński kandydat do Oscara (o filmie Kraina Miodu Tamary Kotevskiej i Ljubomira Stefanova)

Irena Bilińska Dekalog zła (o filmie Malowany ptak Václava Marhoula)

Dominik Héjj Na przekór węgierskiej pamięci o Holokausćie (o filmie Ci którzy pozostali Barnabása Tótha)

Anna-Maria Nizovtseva Nowatorska ekranizacja klasyki (o filmie Prawda i sprawiedliwość Tanela Tooma)

Wojciech Siegeń „Wysoka dziewczyna” - o wojnie inaczej (o filmie Wysoka dziewczyna Kantiemira Bałagowa)