Numer marzec-kwiecień z 2012 roku dwumiesięcznika Nowa Europa Wschodnia.
Rok 2012 zapewne nie będzie rokiem końca świata, ale pierwsze jego miesiące pokazują, że być może będzie to okres, w którym skończy się czar Władimira Putina. Nie od razu, nie natychmiast – niemniej widać, że jego charyzma w Rosji przestaje działać. Paradoksalnie, obrócili się przeciw niemu ci, którzy przez lata jego rządów najwięcej skorzystali – nieźle prosperujący mieszkańcy wielkich miast. Wiemy, że ciągła obecność Putina na szczytach władzy i sposób, w jaki poinformowano społeczeństwo o jego powrocie na Kreml, jest dla tej grupy rozczarowaniem. Ale tak naprawdę wciąż nie wiemy, czy i jakich zmian chcą protestujący Rosjanie. Nie wiemy też, w jaki sposób sytuacja w Rosji może wpłynąć na region. Czy władze na Kremlu zajęte uspokajaniem atmosfery w kraju będą miały mniej energii, by prowadzić aktywną i twardą politykę wobec najbliższego otoczenia? Ukraiński analityk Wołodymyr Fesenko zastanawia się, czy rozwój sytuacji „zmusi Putina do skupienia się na sprawach wewnętrznych, osłabiając zaangażowanie w budowę Unii Euroazjatyckiej”. „Z drugiej strony – pisze Fesenko – można przewidzieć, że wzrastanie w siłę ruchu antyputinowskiego w Rosji również będzie wpływać na nastroje polityczne nad Dnieprem”. Proces konsolidacji władzy w rękach grupy Wiktora Janukowycza przybiera na sile – co opisuje w tym numerze Piotr Pogorzelski. Czy Ukraińcy zbuntują się, gdy podczas najbliższych wyborów parlamentarnych Janukowycz sięgnie po władzę absolutną? Wreszcie: jaką politykę wobec krajów Europy Wschodniej powinna prowadzić Polska? Analityk Ośrodka Studiów Wschodnich Marcin Kaczmarski pyta, czy Warszawa, coraz pewniej czująca się w Unii Europejskiej, „w ogóle zaczęła wycofywać się z postrzegania Wschodu w kategoriach »wyższej konieczności«”. To pytanie w różnej formie przewija się przez debatę publiczną. Czy ostatecznie zapanuje opinia, że nasze prawdziwe interesy leżą na Zachodzie i coraz mniej nas łączy z krajami, które uparcie nie chcą się reformować? Jeśli tak – ci, którzy postrzegają polską politykę wschodnią w kategoriach racji stanu, muszą szukać nowych i bardziej przekonujących argumentów za naszym zaangażowaniem na Wschodzie.
Marek Matusiak Azja Centralna 7
Kamil Kłysiński Białoruś 8
Wojciech Górecki Kaukaz 11
Jadwiga Rogoża Rosja 12
Sławomir Matuszak Ukraina 14
Putin wciąż ten sam. Rosja już inna 17
Jadwiga Rogoża Rosja stabilności kontra Rosja zmian 18
Iwan Preobrażeński Demokratyzacja: scena druga, ujęcie pierwsze 25
Siergiej Łukaszewski Czyń, co do ciebie należy, a będzie, co będzie 29
Fiodor Łukianow Zmiany, ale jakie? 41
Wołodymyr Fesenko To samo, tylko bardziej 42
Gail W. Lapidus Trochę napięć i dalsza współpraca 44
Ross Wilson Reset resetu 46
Piotr Pogorzelski Grupa krwi 48
Wojciech Pałka Na wojnie z korozją 59
Natalka Śniadanko Kultura w bagnie politycznym 66
Wojciech Górecki Obrotowy przyczółek 72
Marcin Kaczmarski Gry polsko-litewskie z Rosją w tle 79
Rozmowa z Mariną Lewycką Podważając stereotypy 85
Tomasz Stryjek Blaski i cienie – Ukraińcy wobec Żydów 89
Grzegorz Motyka Nieudana książka 100
Anna Łabuszewska Swietłana, córka despoty 111
Tomasz Kułakowski Ja, zapalona ukrainofilka 119
Tomasz Mróz Notatki z Nowosielskiego 135
Bartosz Staszczyszyn Anatomia władzy 143
Wojciech Konończuk Złote serce Rosji 150
O książce Jacka Hugo-Badera Dzienniki kołymskie
Tomasz Mróz Rewolucyjne losy 152
O książce Richarda Pipesa Zamachowcy i zdrajcy. Z dziejów terroru w carskiej Rosji
Łukasz Adamski Rozważania o imperium 155
O książce Ofi ary imperium. Imperia jako ofiary. 44 spojrzenia
Tomasz Kułakowski Wirtuozi represji 158
O książce Nikity Pietrowa Palaczi. Oni wypełniali zakazy Stalina
Dominik Jankowski Sztorm na horyzoncie 160
O książce Tomasza Stępniewskiego Geopolityka regionu Morza Czarnego
w pozimnowojennym świecie
Marcin Kaczmarski Prawdziwy (?) obraz Rosji 162
O książce Alicji Curanović i Szymona Kardasia Rosja w WikiLeaks
Tadeusz Iwański Niemiec i Ukrainiec o kaźni polskich profesorów we Lwowie 164
O książce Andrija Bolanowskiego Ubywstwo pols’kych uczenych u Lwowi w lypni
1941 roku: fakty, mify, rozsliduwania oraz Dietera Schenka Noc morderców.
Kaźń polskich profesorów we Lwowie i holokaust w Galicji Wschodniej
Natalka Śniadanko Wyczasowani, eternici, człekolfiny 168
Eugeniusz Sobol Antologia mrocznych opowieści 170
Piotr Kosiewski Kant i Kalinin 172