Zabawy z prawem autorskim dawne i nowe / Ryszard Markiewicz

O wyjątkowości publikacji stanowi zamieszczony w niej obszerny materiał ilustracyjny. Na konkretnych przykładach ukazuje on dylematy i trudności w stosowaniu prawa autorskiego. Zaprezentowane w książce rysunki i zdjęcia albo bezpośrednio stanowiły przedmiot sporów sądowych lub dyskusji w kontekście naruszania praw autorskich, albo są dobrą ilustracją trudności w interpretacjach autorskoprawnych.
Dzięki temu książka jest przeznaczona zarówno dla studentów, wydawców, dziennikarzy, twórców reklam, producentów filmowych i telewizyjnych, jak i dla osób zawodowo zajmujących się prawem autorskim.

W drugim wydaniu publikacji przedstawiono nowe zagadnienia dotyczące m.in:
• sztucznej inteligencji;
• NFT (non-fungible token), czyli niewymienialnego, niezmiennego technicznie, niemożliwego do zhakowania certyfikatu poświadczającego, że dany plik to oryginał istniejący tylko w jednej kopii;
• autoplagiatu;
• „problemów z wsiadaniem do pociągu”, na marginesie orzeczenia sądowego dotyczącego słynnej piosenki.

Teksty „dawne” zostały uzupełnione, niekiedy istotnie zmienione, często z nowymi przykładami albo inną oceną prawną, co uwidacznia płynność ocen i interpretacji w prawie autorskim. Z jednej strony jest to związane ze zmianą przepisów, z drugiej zaś z nowym orzecznictwem (zwłaszcza Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej). Prowadzi to w wielu przypadkach do przedstawienia zupełnie nowych interpretacji, przeciwstawnych do wcześniej proponowanych.

Wykaz skrótów 11
I Wstęp 13
II Utwór i jego ochrona w prawie autorskim – ilustrowane ABC i D 19
1 Wprowadzenie 21
2 Prawo autorskie w systemie prawa 22
3 Prawo autorskie, prawa podstawowe i zasada proporcjonalności 25
4 Utwór 26
A Uwagi ogólne 26
B Brak ochrony pomysłu 32
C Postacie utworów 54
D Prawne kategorie utworów 70
a Dzieło samoistne i inspirowane 70
b Dzieło zależne 75
c Dzieła współautorskie i łączne 77
d Bazy danych 83
e Dzieła zbiorowe, pracownicze 84
5 Znaczki, banknoty, orzeczenia sądowe i inne przedmioty
wyłączone spod ochrony autorskiej na podstawie art. 4 pr. aut. 85
6 Powstanie i czas ochrony praw autorskich 93
7 Autorskie dobra osobiste (treść i ochrona) 94
A Uwagi ogólne 94
B Prawo do autorstwa 97
C Prawo do integralności 105
D Prawo decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu 122
E Na zakończenie 122
8 Autorskie prawa majątkowe (treść i ochrona) 123
A Treść autorskich praw majątkowych 123
B Naruszenie autorskich praw majątkowych 125
9 Dozwolony użytek 156
A Uwagi ogólne 156
B Dozwolony użytek osobisty 158
C Cytat 160
D Parodia 165
E Pastisz 184
F Prawo panoramy 186
G Skandal z wizerunkiem prezydenta 190
10 Plakat „Konstytucja” 193
11 Zamiast zakończenia 197
III Sztuczna inteligencja i prawo autorskie 201
1 Kształt prawa autorskiego jako wynik postępu technicznego 203
2 Twórcze rezultaty sztucznej inteligencji 203
3 Zagadnienia prawne 208
A Uwagi ogólne 208
B Ochrona rezultatów SI na gruncie obowiązującego stanu prawnego 212
C Dzieła hybrydowe tworzone z udziałem SI
na gruncie obowiązującego prawa 216
a Wytwory SI wykorzystujące cudze utwory 216
b Wytwory maszyny (SI) współtworzone (?) przez człowieka 219
D Czy należy wprowadzić ochronę prawem autorskim rezultatów SI? 224
E Uwagi końcowe 231
IV Problemy z wsiadaniem do pociągu byle jakiego 233
1 Cecha „własnej intelektualnej twórczości” 235
2 Parodia 242
3 Naruszenie autorskich dóbr osobistych
przez eksploatację nietwórczych elementów utworu 244
4 Wnioski 250
V Fotografi a 253
1 Fotografi a jako utwór 255
A Dopuszczalność uznania fotografi i jako przedmiotu prawa autorskiego 255
B Istnienie cech utworu w fotografi i 256
2 Podmiot prawa autorskiego (współautorstwo) 268
3 Naruszenie prawa autorskiego w związku z fotografi ą 270
A Uwagi ogólne 270
B Niechroniony pomysł 271
C Kompozycja zdjęcia 281
D Zakres ochrony 283
E Przejęcie planu wyrażenia w fotografi i 287
F Dzieło plastyczne na podstawie fotografi i 289
G Fotografi a dzieł plastycznych 299
H Naruszenie czy brak naruszenia prawa autorskiego? 302
4 Fotografi a i dozwolony użytek 307
A Uwagi ogólne 307
B Cytat 308
C Parodia i satyra 309
D Prawo panoramy 311
5 Polskie spory sądowe o cytat i ochronę integralności fotografi i 317
6 Głupia zabawa 324
7 Wnioski 326
VI Sztuka przywłaszczeniowa (appropriation art) a prawo autorskie 329
1 Wstęp 331
2 Autorskoprawny status sztuki przywłaszczeniowej 334
A Brak nowego utworu 334
B Dzieła niesamoistne i dzieła z cytatami 337
3 Dozwolony użytek w sztuce przywłaszczeniowej 340
4 Rodzaje przywłaszczeń 351
5 Sztuka przywłaszczeniowa a autorskie dobra osobiste 353
6 Dwa procesy o jedną wystawę 356
7 Wnioski 365
VII „Polityka”, W samo południe i plakat Solidarności 367
1 Problem istnienia utworu 369
2 Dzieło tylko inspirowane i dzieło przejmujące cudze elementy twórcze 374
3 Dopuszczalność wykorzystania elementów twórczych z cudzego dzieła 378
A Uwagi ogólne 378
B Prawo cytatu 379
C Parodia 384
D Wykorzystanie plakatu dla własnych celów promocyjnych 386
4 Autorskie prawa osobiste 386
A Obowiązek wskazania autorstwa wykorzystanego utworu 386
B Prawo do integralności 388
5 Status prawny i logo Solidarności 390
6 Same wątpliwości 399
7 Wnioski 399
VIII Plakat zjazdowy 401
1 Uwagi ogólne 403
2 Naruszenie autorskich dóbr osobistych 404
A Prawo do autorstwa 404
B Prawo do integralności 405
3 Autorskie prawa majątkowe 406
4 Dozwolony użytek – cytat 408
5 Dozwolony użytek – parodia 410
IX Mona Lisa w świetle prawa autorskiego 417
1 Uwagi ogólne 419
2 Eksploatacja cudzego utworu 420
A Utwór inspirowany 420
B „Nietwórcza” modyfi kacja dzieła (brak nowego utworu) 422
C Fotografi a obrazu a utwór 426
D Dzieła zależne i dopuszczalność eksploatacji cudzego utworu
we własnym dziele 429
3 Autorskie dobra osobiste 431
A Autorskie dobra osobiste po śmierci twórcy 431
B Prawo do autorstwa 431
C Naruszenie prawa do integralności i prawa do rzetelnego
wykorzystania utworu 433
4 Wnioski 437
X NFT i prawo autorskie 439
XI Autoplagiat 453
XII Problemy z okładką Zabaw 459
XIII W sprawie dopuszczalności zamieszczenia ilustracji w tej książce 467
XIV Zamiast wniosków: naruszenie praw autorskich do utworu 479
O autorze 485