Ateizm / Andrzej Nowicki

ANDRZEJ NOWICKI (1919-2011) – Filozof kultury, historyk filozofii i ateizmu, italianista, religioznawca. Do jego nauczycieli należały wybitne postacie świata akademickiego, takie jak Władysław Witwicki, Tadeusz Ko -tarbiński i Władysław Tatarkiewicz, który był promotorem jego pracy magisterskiej, a później doktorskiej. Andrzej Nowicki współ -pracował z trzema ośrodkami naukowymi: Uniwersytetem Warszawskim (1952-1963) Uniwersytetem Wrocławskim (1963-1973) oraz Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (1973-1991). Założyciel i przewodniczący Stowarzyszenia Ateistów i Wolnomyślicieli, współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Religioznawczego. W okresie wrocławskim zajmował się filozofią włoskiego renesansu. Jego działalność naukowa koncentrowała się głównie wokół postaci dwóch włoskich filozofów i wolnomyślicieli: Giordana Bruna oraz Giulia Cesare Vaniniego, spalonych na stosie za propagowanie ateizmu. W latach lubelskich poświęcił się przede wszystkim filozofii kultury. Od lat dziewięćdziesiątych związany z wolnomularstwem, co zaowocowało książką Filozofia masonerii.

W ręce Czytelnika trafia wybór najważniejszych tekstów Autora związanych z tematyką ateistyczną. Powstały one w różnych okresach jego życia oraz w różnych momentach ustrojowych Polski. Publikowane dzieła pozostały niezmienione.

Można by zapytać, co nowego może wnieść książka o ateizmie napisana w ubiegłym wieku, jeszcze przed pojawieniem się wielu nowych danych z dziedziny biologii ewolucyjnej, genetyki, neuronauk, fizyki czy astrofizyki i przed pojawieniem się Nowego Ateizmu. Jednak to właśnie profesora Nowickiego należy uznać za prekursora Nowego Ateizmu ze względu na jego konsekwentną, rzeczową i pozbawioną rewerencji krytykę religii na gruncie racjonalistycznym. Nie pozostawia ona żadnych wątpliwości co do sprzeczności religii z nauką oraz wyższości kultury świeckiej nad wszelkimi religiami, co może ją zbliżać do antyteizmu. Jednocześnie jest to książka, w której autor zaprezentował, niespotykaną już dziś, erudycję humanistyczną, w tym imponującą wiedzę o starożytnych ateistach różnych nurtów.

Nina Sankari

Profesor Andrzej Nowicki to wybitny filozof i historyk, który przywrócił Włochom, Polsce i całej Europie dorobek prekursorów europejskiej wolnej myśli: Vaniniego i Łyszczyńskiego, zamęczonych przez kościół katolicki i związane z nim władze świeckie. Wspaniale, że Wydawnictwo Stapis zaznajamia nas teraz z osiągnięciami Nowickiego, jednego z najwybitniejszych ateistów w dziejach Polski.

Adam Cioch, publicysta