Kryzys finansowy, który wybuchł w 2007 r., kiedy to doszło do pęknięcia bańki kredytów hipotecznych w USA, przerodził się następnie w globalny kryzys gospodarczy. Rok 2009 przejdzie do historii jako rok głębokiej recesji, która dotknęła prawie wszystkie kraje świata. Skala załamania gospodarczego była porównywana do skali załamania z czasów Wielkiego Kryzysu w 1929 r. Kryzys istotnie stał się bardzo bolesnym doświadczeniem dla wielu gospodarek, w których dla podtrzymania wzrostu gospodarczego konieczne okazało się uruchomienie antycyklicznych pakietów stymulacyjnych. Konsekwencją tych działań stało się obciążenie gospodarek wielu krajów istotnym zadłużeniem. Sposoby rozwiązania tego problemu oraz możliwości powrotu gospodarki na ścieżkę stabilnego wzrostu gospodarczego stały się nurtującym problemem badawczym dla naukowców, a zarazem pilnym zadaniem dla polityków gospodarczych.
Prezentowane opracowanie jest rezultatem indywidualnych oraz zbiorowych badań naukowych z szerokiego zakresu gospodarki i polityki ekonomicznej w kontekście kryzysu. Głównym celem monografii jest próba zaprezentowania nowych perspektyw gospodarczych po kryzysie w trzech wybranych aspektach: stabilności systemu finansowego, stabilności makroekonomicznej oraz ogólnych tendencji w gospodarce. Ponadto, treści zaprezentowane w niniejszym opracowaniu mają na celu wzbogacenie dyskusji dotyczącej aktualnych problemów gospodarki po kryzysie.
Wprowadzenie 7
Część I
Stabilność systemu finansowego
1. Kryzys finansowy jako przejaw niestabilności systemu finansowego - Aleksandra Boczniewicz, Agnieszka Bojnowska 11
1.1. Stabilność finansowa a stabilność systemu finansowego 11
1.2. Źródła i konsekwencje niestabilności finansowej 15
1.3. Pojęcie, modele i fazy kryzysu finansowego 18
Streszczenie/Summary 24
Bibliografia 26
2. Europejski Nadzór Finansowy. Nowa architektura - Anna Jurkowska-Zeidler 27
2.1. Nadzór finansowy jako element sieci bezpieczeństwa jednolitego rynku finansowego Unii Europejskiej 29
2.2. Nowa architektura nadzoru finansowego w UE 34
Streszczenie/Summary 40
Bibliografia 42
3. Nowe instytucje paneuropejskiego nadzoru systemu finansowego: Europejska Rada ds. Ryzyka Systemowego i Europejski System Organów Nadzoru Finansowego - Magdalena Walczak 45
3.1. System finansowy i ryzyko systemowe 46
3.2. Ustalenia Grupy de Larosiere'a 46
3.3. Nowa architektura systemu finansowego 47
3.4. Europejska Rada ds. Ryzyka Systemowego (European Systemic Risk Board) 47
3.5. Europejski System Organów Nadzoru Finansowego (European System of Financial Supervisors) 49
3.6. Stanowisko Komisji Nadzoru Finansowego 52
Streszczenie/Summary 54
Bibliografia 56
4. Kreatywność kontrolowana, czyli nadzór nad rynkiem finansowym na styku innowacyjności i reglamentacji państwowej po kryzysie w latach 2007-2009 - Aleksandra Nadolska 57
4.1. Ekonomiczna analiza kryzysu 58
4.2. Polityczna sieć bezpieczeństwa finansowego 60
4.3. Rozwój innowacji a sposoby zabezpieczenia przed recesją 62
Streszczenie/Summary 68
Bibliografia 70
Część II
Stabilność makroekonomiczna
5. Kryzys w strefie euro - ryzyko niewypłacalności Grecji i pozostałych krajów peryferyjnych - Michał Pronobis 75
5.1. Grecja i pozostałe kraje peryferyjne strefy euro - od boomu gospodarczego do kryzysu 75
5.2. Specyfika sytuacji Grecji 81
5.3. Możliwe drogi wyjścia z kryzysu 82
Streszczenie/Summary 86
Bibliografia 87
6. Polityka monetarna w strefie euro w okresie stabilizacji pokryzysowej - Tadeusz Miruszewski 89
6.1. Zarządzanie płynnością w EBC w fazie stabilizacji systemu finansowego 90
6.2. Dynamika inflacji w strefie euro - czynniki strukturalne i monetarne 92
6.3. Polityka monetarna a wyzwania związane ze stabilnością fiskalno-budżetową 96
Streszczenie/Summary 98
Bibliografia 101
7. Uwarunkowania prowadzenia polityki pieniężnej w realiach kryzysu finansowego na przykładzie państw Europy Środkowo-Wschodniej - Adam Hetmańczuk, Tomasz Kopyściański 103
7.1. Tło kryzysu finansowego 104
7.2. Makroekonomiczne uwarunkowania prowadzenia polityki pieniężnej w Polsce w obliczu globalnego kryzysu 106
7.3. Polityka pieniężna w warunkach kryzysu finansowego w wybranych państwach Europy Środkowo-Wschodniej 109
7.3.1. Czechy 109
7.3.2. Słowacja 111
7.3.3. Węgry 111
7.3.4. Rumunia 112
7.3.5. Bułgaria 113
Streszczenie/Summary 114
Bibliografia 116
Część III
Tendencje w gospodarce
8. Inwestycje infrastrukturalne jako stymulator rozwoju gospodarczego - Krystyna Dziworska, Anna Górczyńska 119
8.1. Inwestycje w infrastrukturę drogową 121
8.2. Inwestycje w infrastrukturę lotniczą 124
Streszczenie/Summary 129
Bibliografia 130
9. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Polsce w dobie światowego kryzysu gospodarczego - Agnieszka Kochel 133
9.1. BIZ w Polsce w świetle załamania globalnej gospodarki 134
9.2. Atrakcyjność inwestycyjna Polski 139
9.3. Bariery w napływie BIZ do Polski 140
Streszczenie/Summary 143
Bibliografia 144
10. Międzynarodowe przepływy siły roboczej w aspekcie globalnego kryzysu - wybrane problemy - Aleksandra Stadnik 147
10.1. Wieloaspektowy charakter analiz wpływu globalnego kryzysu na międzynarodowe przepływy siły roboczej 147
10.2. Czynniki oddziaływania kryzysu na migracje siły roboczej 151
10.3. Transfery pieniężne od emigrantów w obliczu globalnego kryzysu ekonomicznego 153
10.4. Problematyka masowych powrotów migrantów w aspekcie globalnego kryzysu 155
10.5. Państwa i społeczeństwa w obliczu recesji - wybrane problemy w aspekcie migracji międzynarodowych 157
Streszczenie/Summary 160
Bibliografia 163
11. Fundusze Europejskie - niewykorzystane źródło finansowania rozwoju gospodarczego - Anna Drózd 167
11.1. Wpływ światowego kryzysu gospodarczego na Polskę 168
11.2. Charakterystyka programów i możliwości wsparcia 170
11.3. Wykorzystanie funduszy i problemy związane z ich absorpcją 174
Streszczenie/Summary 177
Bibliografia 179
12. Wzrost przestępstw gospodarczo-finansowych w okresie kryzysu - Elżbieta Mirecka 181
12.1. Gospodarka nieoficjalna - zależności i obszary jej funkcjonowania 181
12.2. Szara strefa w Unii Europejskiej 182
12.3. Produkty, usługi i klienci szarej sfery w UE 183
12.4. Przyczyny podejmowania pracy na czarno i wielkość dochodów 184
12.5. Rola szarej strefy w fazie kryzysu 185
12.6. Przestępczość gospodarcza na świecie i w Polsce w okresie kryzysu 187
Streszczenie/Summary 189
Bibliografia 190