Publikacja rzuca nowe światło nie tylko na sam niezwykły dziecięcy potencjał ujawniany w sytuacjach zadaniowych, lecz także na konieczność odmiennego od dotychczasowego sposobu edukowania dzieci, a zwłaszcza wspierania rozwoju ich umiejętności poznawczych.
Dziecięce nadawanie i odkrywanie znaczeń umożliwia zarówno wniknięcie w sposób myślenia i rozumowania dzieci, jak i pozwala dostrzec wagę oraz wartość wsparcia tych procesów poprzez stawianie dziecka w sytuacjach wymagających twórczego i niestandardowego działania. Niedocenianie, umniejszanie, ignorowanie, a często i lekceważenie potencjału kognitywnego dzieci w procesie aranżowania środowiska edukacyjnego, konstruowania programów kształcenia czy budowania relacji edukacyjnej, prowadzą do nieadekwatnych osiągnięć rozwojowych, znacznie poniżej ich możliwości.
Autorki udowodniły, że dzieci przedszkolne są w stanie rozwinąć wyższe formy myślenia, rozumowania, jeśli doceni się i dostrzeże ich możliwości oraz zapewni im wyzwalające i stymulujące środowisko do nauki.
Z recenzji prof. dr hab. Renaty Michalak
Wprowadzenie 7
1. Na poligonie doświadczalnym, czyli o rozwijaniu się myślenia, pamięci, mowy i sfery emocjonalnej dzieci 11
1.1. Tworzenie reprezentacji rzeczywistości 11
1.2. Sposoby kategoryzowania rzeczywistości 17
1.3. Przechowywanie informacji w pamięci 20
1.4. Aktywność językowa 24
1.5. Kompetencje emocjonalne i społeczne 27
1.6. Uczestnictwo w środowisku „uczenia się” 34
2. Im mniej, tym więcej, czyli o doświadczeniach percepcyjnych dzieci 39
2.1. Pod parasolem ucieleśnionego umysłu 42
2.2. Pojęciowa organizacja świata 54
2.3. Znaczenie środowiska edukacyjnego w rozwijaniu możliwości poznawczych dzieci 63
3. Osobiste strategie „zapisywania świata” 69
3.1. Percepcja 69
3.2. Reprezentacje 76
3.3. Obrazowe reprezentacje rzeczywistości 91
3.4. Związek obrazów z językiem 93
4. Metodologia badań – wybór jakościowych strategii badawczych 97
4.1. Problematyka badań 98
4.2. Metoda, techniki i narzędzia badawcze 99
4.3. Miejsce, czas i organizacja badań 107
5. Doświadczam i rozpoznaję, czyli co pokazały badania 109
5.1. Dziecięce strategie kategoryzowania danego obiektu na różnych poziomach abstrakcji 109
5.2. Cechy przypisane obiektowi w zakresie domeny wyglądu i wielkości 112
5.3. Cechy przypisane obiektowi w zakresie domeny zachowania 115
5.4. Cechy przypisane obiektowi w zakresie domeny środowiska (czasu i miejsca występowania) 119
5.5. Cechy przypisane obiektowi w zakresie domeny relacji między zwierzęciem a człowiekiem 121
5.6. Reprezentacja wyobrażeniowa obiektów 125
5.7. Stopień znajomości wybranych obiektów 134
Zakończenie, czyli czas dla nowego myślenia o dziecięcym potencjale 139
Bibliografia 143
Aneks 157