Wytyczne w zakresie cen transferowych dla transakcji finansowych / Izabela Wójcik, Magdalena Danielewicz

Z uwagi na brak dostępu do danych porównawczych, właściwa wycena transakcji finansowych często jest problematyczna i w konsekwencji może powodować ryzyko sporu z organem podatkowym.

Autorki zawarły w publikacji praktyczne wskazówki, które stanowią nieodzowną pomoc w ustalaniu cen transferowych z zachowaniem zasady rynkowości.

 W publikacji przedstawiono istotne aspekty analizy transakcji finansowych zawieranych pomiędzy podmiotami powiązanymi. W szczególności, omówiono takie zagadnienia jak:

• metody ustalenia rynkowego poziomu oprocentowania pożyczek wewnątrzgrupowych,
• ratingi kredytowe i ich wpływ na cenę transakcji finansowej,
• określanie ceny rynkowej w transakcji typu cash pooling,
• transakcje poręczenia finansowego,
• usługi ubezpieczenia wewnątrzgrupowego i reasekuracji.

Autorki, opierając się na Wytycznych OECD w zakresie cen transferowych z 2020 r., zaprezentowały najważniejsze kwestie poruszane w tym dokumencie, jak również przybliżyły inne istotne aspekty związane z zawieraniem transakcji finansowych przez podmioty powiązane, wynikające z polskich regulacji o cenach transferowych oraz praktycznych doświadczeń.

Wykaz skrótów 11
Wstęp 13
Rozdział 1. Określenie substancji ekonomicznej transakcji kontrolowanej 17
1.1. Wpływ czynników zewnętrznych na potrzeby finansowe przedsiębiorstwa 24
1.2. Analiza ekonomicznie istotnych czynników porównywalności transakcji 25
1.2.1. Warunki umowne transakcji 26
1.2.2. Analiza funkcjonalna 27
1.2.3. Cechy charakterystyczne transakcji finansowej 30
1.2.4. Warunki ekonomiczne 32
1.2.5. Strategie biznesowe 33
1.3. Recharakteryzacja transakcji 36
1.4. Wyroki sądowe dotyczące recharakteryzacji 42
Rozdział 2. Centrum finansowe grupy kapitałowej 49
2.1. Centrum finansowe wykonujące funkcje rutynowe 54
2.2. Centrum finansowe wykonujące funkcje nierutynowe 54
Rozdział 3. Pożyczka w kontekście cen transferowych 56
3.1. Perspektywa pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy 57
3.2. Metody ustalenia rynkowego poziomu oprocentowania pożyczek wewnątrzgrupowych 60
3.2.1. Metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej 60
3.2.2. Wycena transakcji według kosztu funduszy 62
3.2.3. Wykorzystanie swapów ryzyka kredytowego w wycenie pożyczki 63
3.2.4. Wycena pożyczki z zastosowaniem modeli ekonomicznych 64
3.2.5. Oferty banków 64
3.2.6. Inne metody 66
3.3. Ratingi kredytowe i ich wpływ na cenę transakcji finansowej 66
3.3.1. Wykorzystanie ratingu kredytowego na potrzeby cen transferowych 68
3.3.2. Poziom inwestycyjny i poziom spekulacyjny ratingu 71
3.3.3. Rating kredytowy transakcji o charakterze dłużnym 72
3.3.4. Rating kredytowy przedsiębiorstwa 72
3.3.5. Członkostwo w grupie kapitałowej a rating kredytowy przedsiębiorstwa – domniemane wsparcie wynikające z przynależności przedsiębiorstwa do grupy (ang. implicit support) 73
3.3.6. Dodatkowe porozumienia umowne między pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą i ich wpływ na rating 77
3.3.7. Modele ustalania ratingu kredytowego 78
3.4. Safe harbours dotyczące pożyczek w polskich przepisach 81
3.5. Maksymalne oprocentowanie pożyczek według polskich przepisów 87
3.6. Gdzie znaleźć dane porównawcze o oprocentowaniu pożyczek? 87
3.6.1. Dane statystyczne publikowane przez NBP 87
3.6.2. Bazy danych porównawczych 92
3.6.3. Przykład praktycznego wykorzystania bazy danych Bloomberg 93
3.6.4. Przykład praktycznego wykorzystania bazy danych Royalty Range 106
3.7. Przygotowanie analizy porównawczej 111
3.8. Analiza zgodności 113
3.9. Wybrane orzecznictwo dotyczące pożyczek 115
3.10. Dokumentacja podatkowa 119
3.11. Aktualizacja dokumentacji podatkowej i analizy cen transferowych 126
Rozdział 4. Transakcje typu cash pooling 128
4.1. Ogólne informacje na temat transakcji typu cash pooling 128
4.1.1. Cash pooling fizyczny 132
4.1.2. Cash pooling wirtualny 137
4.2. Poprawne określenie rzeczywiście zawartej transakcji typu cash pooling (ang. accurate delineation of the actual transaction) 142
4.3. Określanie ceny rynkowej transakcji typu cash pooling 150
4.3.1. Wynagrodzenie za pełnienie funkcji cash pool lidera 152
4.3.2. Wynagrodzenie uczestników transakcji typu cash pooling 158
4.3.3. Poręczenia występujące w transakcji typu cash pooling 160
4.3.4. Wskazówki praktyczne wyceny transakcji cash poolingu 163
4.4. Ważniejsze wyroki międzynarodowe w zakresie transakcji typu cash pooling 172
Rozdział 5. Transakcje typu hedge 182
5.1. Ogólne informacje na temat transakcji typu hedge 182
5.2. Poprawne określenie rzeczywiście zawartej transakcji typu hedge 183
5.3. Określanie ceny rynkowej transakcji typu hedge 185
Rozdział 6. Poręczenia finansowe 189
6.1. Ogólne informacje na temat transakcji poręczeń finansowych i gwarancji 189
6.2. Poprawne określenie rzeczywiście zawartej transakcji poręczenia finansowego 197
6.2.1. Korzyść ekonomiczna (ang. economic benefit) uzyskana z tytułu posiadania poręczenia finansowego 197
6.2.2. Wpływ poręczenia na uzyskanie korzystniejszych warunków pożyczki 198
6.2.3. Dostęp do większej kwoty pożyczki w wyniku posiadanego poręczenia 200
6.2.4. Efekt przynależności do grupy (ang. effect of group membership) i wpływ tego efektu na poręczenia wewnątrzgrupowe 201
6.2.5. Zdolność finansowa poręczyciela do poniesienia ryzyka kredytowego pożyczkobiorcy 209
6.3. Określenie ceny rynkowej opłaty za poręczenie 210
6.3.1. Metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej (ang. comparable uncontrolled price method – CUP) 210
6.3.2. Wycena uzysku z tytułu poręczenia dla pożyczkobiorcy (ang. yield approach) 214
6.3.3. Wycena wartości dodatkowego ryzyka ponoszonego przez poręczyciela, wycena wartości przyszłego kosztu poręczyciela (ang. cost approach) 216
6.3.4. Oszacowanie prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania przez pożyczkobiorcę (ang. valuation of expected loss approach) 217
6.3.5. Metoda wyceny wartości dokapitalizowania pożyczkobiorcy (ang. capital support method) 218
6.4. Ważniejsze wyroki międzynarodowe w zakresie transakcji poręczeń 218
Rozdział 7. Ubezpieczenia wewnątrzgrupowe (ang. captive insurance) 221
7.1. Definicja i uzasadnienie potrzeby posiadania ubezpieczenia i reasekuracji 221
7.2. Poprawne określenie rzeczywiście zawartej transakcji ubezpieczenia wewnątrzgrupowego i reasekuracji 223
7.2.1. Założenie przejęcia ryzyka (ang. assumption of risk) i dywersyfikacja ryzyka 225
7.2.2. Przejęcie ekonomicznie istotnych ryzyk (ang. the assumption of the economically significant risk) 228
7.2.3. Outsourcing funkcji ubezpieczeniowych 230
7.2.4. Reasekuracja funkcji ubezpieczeniowej w grupie podmiotów powiązanych – fronting 230
7.3. Określenie ceny rynkowej za usługi ubezpieczenia wewnątrzgrupowego i reasekuracji 231
7.3.1. Wycena wartości składek za ubezpieczenie 232
7.3.2. Zastosowanie wskaźników i zwrot z kapitału 233
7.3.3. Efekt synergii powstającej w grupie (ang. group synergy) 236
7.3.4. Sprzedaż agencyjna usług ubezpieczeniowych 237
7.4. Ważniejsze wyroki międzynarodowe w zakresie ubezpieczeń wewnątrzgrupowych 239
Rozdział 8. Stopa zwrotu wolna od ryzyka (ang. risk-free rate) i stopa zwrotu skorygowana o ponoszone ryzyko (ang. risk-adjusted rate of return) 247
8.1. Określenie stopy zwrotu wolnej od ryzyka (ang. risk-free rate of return) 247
8.2. Określenie stopy zwrotu skorygowanej o ponoszone ryzyko (ang. risk-adjusted rate of return) 250
Rozdział 9. Dyrektywa ATAD a transakcje finansowe zawierane w grupie kapitałowej 254
Definicje 261
Bibliografia 265
Wykaz tabel i rysunków 267