Uproszczenia w rachunkowości. Pytania i odpowiedzi / Michał Topulniak

Uproszczenia w rachunkowości to specjalne rozwiązania przewidziane przez przepisy prawa, które mają na celu ułatwienie prowadzenia ksiąg rachunkowych przez jednostki gospodarcze. Wprowadzone w odpowiedzi na potrzeby małych i średnich przedsiębiorstw, pozwalają na zmniejszenie pracochłonności oraz kosztów związanych z obsługą księgową, jednocześnie zachowując zgodność z przepisami. Uproszczenia te mogą obejmować m.in. rezygnację z niektórych procedur, zastosowanie alternatywnych metod wyceny oraz uproszczone formy sprawozdań finansowych

W książce przedstawiono – w formie pytań i odpowiedzi – uproszczenia w prowadzeniu ksiąg rachunkowych. Dotyczą one w szczególności obrotu zapasami, środkami trwałymi, rezerwami i instrumentami finansowymi czy sporządzania sprawozdań finansowych.

Autor analizuje najczęściej występujące trudności oraz stosowane w praktyce ułatwienia odnoszące się m.in. do:
• uproszczonych sprawozdań finansowych jednostek mikro i małych,
• ujawniania leasingu w środkach trwałych i zobowiązaniach,
• niestosowania szczególnych przepisów w sprawie wyceny instrumentów finansowych,
• odstąpienia od kalkulacji podatku odroczonego,
• nietworzenia rezerw na świadczenia pracownicze,
• jednorazowej amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, w tym stosowania wprost zasad podatkowych,
• braku ewidencji magazynowej zapasów,
• odstępstw od zamykania ksiąg rachunkowych.

Publikacja przeznaczona jest dla księgowych, biegłych rewidentów, ekonomistów, jednostek prowadzących księgi rachunkowe oraz przedsiębiorców. Będzie cennym źródłem wiedzy dla doradców podatkowych oraz studentów rachunkowości, finansów i zarządzania.

Wykaz skrótów................................................................................... 11
Wstęp.................................................................................................... 13
Rozdział I
Jednostki mikro i małe..................................................................... 15
1. Uproszczenia w rachunkowości dla jednostek małych....... 15
2. Sprawozdanie finansowe spółki opodatkowanej CIT estońskim........................ 20
3. Jednostka mikro a sprawozdanie finansowe dla jednostki małej........................... 23
4. CIT estoński a status jednostki mikro................................... 25
5. Wybiórcze stosowanie uproszczeń przez jednostki mikro.................... 27
6. Przekroczenie warunków dla jednostki mikro..................... 29
7. Spółka akcyjna jako jednostka mikro.................................... 31
8. Stosowanie niektórych uproszczeń dla jednostek małych............................ 32
9. Obowiązek sporządzania zestawienia zmian w kapitale własnym i przepływów pieniężnych przez osoby fizyczne.................................................................. 33
10. Przekroczenie kryteriów jednostki małej w jednym roku..................................... 35
11. Możliwość sporządzania uproszczonego sprawozdania po przekroczeniu kryteriów....................... 37
12. Podejmowanie uchwały o sporządzaniu sprawozdania dla jednostek mikro lub małych............ 38
13. Stosowanie uproszczeń po przekroczeniu kryteriów jednostki mikro..................... 40
14. Podział spółki a stosowanie uproszczeń dla jednostki małej............................ 42
15. Mała istotność rezerwy na świadczenia pracownicze.......... 43
16. Ujawnianie leasingu w informacjach uzupełniających do bilansu jednostki mikro................. 45
17. Status jednostki małej a inne uproszczenia przewidziane ustawą...................... 48
18. Brak stosowania uproszczeń po przekroczeniu warunków....................... 51
19. Ograniczenia stosowania uproszczeń w spółce z o.o........... 52
20. Rezerwy na świadczenia pracownicze w stowarzyszeniu...... 54
21. Ustalanie limitów do uproszczeń a przejście na CIT estoński w trakcie roku................ 56
Rozdział II
Leasing, instrumenty finansowe, podatek odroczony............... 59
22. Kwalifikacja leasingu instalacji fotowoltaicznej.................... 59
23. Traktowanie komputerów jako jeden środek trwały............ 61
24. Utrata możliwości stosowania uproszczeń w leasingu........ 65
25. Przejście spółki na estoński CIT a przekwalifikowanie umów leasingu.................. 67
26. Kwalifikacja leasingu w jednostkach małych........................ 70
27. Ujmowanie aktywów z tytułu leasingu u leasingodawcy...... 72
28. Uproszczony leasing samochodu osobowego........................ 75
29. Przeszacowanie krótkoterminowych aktywów finansowych wycenianych w skorygowanej cenie nabycia......................................................................................... 79
30. Wycena zobowiązań finansowych przeznaczonych do sprzedaży............................ 82
31. Wycena zobowiązania z tytułu leasingu finansowego po przekroczeniu limitów dla uproszczeń............................. 84
32. Wycena udzielonych pożyczek krótkoterminowych w spółce podlegającej badaniu.............. 86
33. Korzystanie z uproszczeń w zakresie podatku odroczonego oraz leasingu przez spółki komunalne........... 87
Rozdział III
Środki trwałe i wartości niematerialne i prawne........................ 91
34. Uwzględnianie urządzeń peryferyjnych w wartości początkowej i jednorazowa amortyzacja komputerów........ 91
35. Ewidencja dokumentacji technicznej o nieistotnej wartości...................................... 95
36. Ujmowanie ulepszenia środka trwałego................................ 96
37. Jednorazowe umorzenie przyczepki o wartości 6000 zł...... 100
38. Spis z natury środków trwałych jednorazowo odpisanych w ciężar kosztów......................... 104
39. Ewidencja wyposażenia o łącznie istotnej wartości............. 108
40. Jednorazowa amortyzacja niskocennych środków trwałych....................... 115
41. Jednorazowa amortyzacja w spółce opodatkowanej CIT estońskim............................... 121
42. Usuwanie środków trwałych z ewidencji po zmianie progu istotności..................... 125
43. Ewidencja użytkowanej dłużej niż rok niszczarki o niewielkiej wartości.................... 128
44. Zakup programu antywirusowego o niskiej wartości......... 132
45. Różne progi dla ewidencji środków trwałych....................... 133
46. Ewidencja zakupu telefonu komórkowego o małej wartości....................... 138
47. Moment rozpoczęcia amortyzacji........................................... 142
48. Brak amortyzacji bilansowej budynków i lokali mieszkalnych...................... 143
49. Jednorazowa amortyzacja przy CIT estońskim.................... 144
50. Stosowanie zasad określonych w przepisach podatkowych przez spółki komandytowe........... 147
51. Ewidencja subskrypcji o niskiej wartości.............................. 149
52. Odstępstwo od weryfikacji okresów i stawek amortyzacji dla środków trwałych o wartości niższej niż 10 000 zł........ 151
53. Korekta wartości początkowej po przyjęciu wartości niematerialnej i prawnej do używania..... 153
54. Ewidencja zakupu certyfikatu kwalifikowanego.................. 155
55. Zrównanie odpisów podatkowych i bilansowych................ 156
56. Wyliczenie kosztu wytworzenia środka trwałego po uśrednionej stawce wynagrodzeń............... 158
57. Zmiana zasad uznawania środków trwałych przez spółkę opodatkowaną CIT estońskim........... 161
58. Uproszczona ewidencja wartości niematerialnych według MSR....................... 166
Rozdział IV
Zapasy.................................................................................................. 169
59. Ewidencja zakupu testerów i próbek towarów...................... 169
60. Uproszczona ewidencja przy sprzedaży internetowej.......... 171
61. Ewidencja materiałów w działalności dentystycznej........... 174
62. Ujmowanie kosztów transportu przy ewidencji towarów według cen zakupu..................... 177
63. Ewidencja działalności produkcyjnej na kontach zespołu 4................................ 178
64. Uproszczona wycena surowców.............................................. 181
65. Uwzględnianie cła w cenie zakupu towarów......................... 182
66. Ujmowanie kosztów przystosowania towarów do sprzedaży................. 184
67. Wycena produkcji w toku......................................................... 187
68. Zmiana wysokości ceny ewidencyjnej.................................... 189
69. Wycena produktów przy ewidencji ilościowej...................... 190
70. Wycena towarów według szczegółowej identyfikacji cen rzeczywistych...................... 194
71. Zasady ewidencji towarów w różnych punktach sprzedaży............................ 196
72. Wycena różnych grup zapasów............................................... 198
73. Koszty amortyzacji przed rozpoczęciem produkcji............. 200
74. Uwzględnianie kosztów amortyzacji maszyn i hali produkcyjnej w koszcie wytworzenia produktów................ 203
75. Stosowanie uproszczeń tylko dla jednej grupy zapasów..... 205
76. Uproszczenia w ewidencji opakowań..................................... 206
Rozdział V
Zamykanie ksiąg rachunkowych.................................................... 209
77. Zamknięcie ksiąg rachunkowych przy przekształceniu spółki jawnej w komandytową.............. 209
78. Niezamykanie ksiąg przy przekształceniu spółek osobowych......................... 211
79. Zamykanie ksiąg rachunkowych w przypadku połączenia spółek......................... 212
80. Zamknięcie ksiąg przy przekształceniu spółki cywilnej w komandytową...................... 214
81. Zamknięcie ksiąg rachunkowych a metoda połączenia spółek........................... 216
82. Przekształcenie spółki z o.o. spółki komandytowej w spółkę z o.o. a zamknięcie ksiąg................ 217
83. Okres sprawozdania finansowego w przypadku zawieszenia działalności..................... 218
84. Brak możliwości niezamykania ksiąg przy dokonywaniu płatności w okresie zawieszenia działalności........................ 219
85. Brak wniosku o wznowienie działalności a obowiązek sporządzenia sprawozdania finansowego.............................. 221
Rozdział VI
Inne uproszczenia wynikające z zasady istotności..................... 225
86. Rezerwy na odprawy emerytalne i nagrody jubileuszowe w spółkach będących własnością gminy................................ 225
87. Ewidencja nieistotnych przychodów lat ubiegłych............... 227
88. Wycena nieodpłatnie otrzymanych próbek i testerów......... 229
89. Ewidencja kosztów wykonanych pomiarów czynników szkodliwych ważnych 2 lata................... 231
90. Uproszczona ewidencja bonusu za zrealizowane obroty..... 232
91. Rozliczanie corocznych kosztów przeglądów maszyn......... 234
92. Odstąpienie od tworzenia rezerw na świadczenia pracownicze........................ 236
93. Ewidencja zwrotu podatku od nieruchomości będącej przedmiotem dzierżawy..................... 238
94. Rezerwy emerytalne i urlopowe w spółce opodatkowanej CIT estońskim............................... 240
95. Rozliczanie kosztów szkolenia na przełomie lat obrotowych.............................................. 242
96. Ewidencja faktury za kontrolę wizytówki na 60 miesięcy............................................................................ 244
97. Rozliczanie przeglądu technicznego samochodu................. 245
98. Ewidencja kosztu świadectwa kierowcy wydanego na 5 lat................................ 247
99. Ujęcie zgłoszenia znaku towarowego..................................... 248
100. Przeliczanie faktur sprzedażowych wystawionych w walucie obcej............................... 250
101. Progi istotności w polityce rachunkowości........................... 251
102. Brak rezerw na nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne z uwagi na wartość poniżej progu istotności..................................................................................... 254
103. Ujęcie faktury korygującej z tytułu dużego wolumenu zakupów................................. 256
104. Moment ujęcia kosztów składek ZUS od przychodu pracownika................................. 258
105. Zwiększenie ceny nabycia towarów o wartość usług........... 259
106. Ewidencja przychodów z usług doradczych.......................... 261
107. Moment ujęcia kosztów w księgach rachunkowych............. 264
108. Uproszczona ewidencja przychodów i kosztów w stowarzyszeniu.......................... 266