Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 17 R. 2021

Tematem przewodnim nowego tomu czasopisma „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” są kicz holokaustowy i nadużycia w przedstawianiu Zagłady. W debacie zabrali głos uczeni reprezentujący różne dziedziny nauki i ukazujący problem z wielu perspektyw. W tomie znalazły się między innymi teksty analizujące obraz Zagłady w grach komputerowych i mediach społecznościowych, a także w literaturze pięknej.

Odrębny blok materiałów dotyczy twórczości Artura Żmijewskiego i jego filmu Berek, który stał się przedmiotem gorących dyskusji i został uwikłany w gry polityczne. Na łamach „Zagłady Żydów” po raz pierwszy prezentujemy unikatową kolekcję zdjęć zrobionych podczas realizacji Berka.

Poza tematem przewodnim numer zawiera między innymi nowy głos w dyskusji o postawach policji granatowej wobec Żydów, wyniki badań na temat powojennego plądrowania terenu obozu zagłady w Treblince oraz artykuł o losach Romów i Sinti przesiedlonych do łódzkiego getta.

Od redakcji

Jacek Leociak, Marta Tomczok, Afektywny kicz holokaustowy – wprowadzenie

In memoriam

Jan Jagielski [Marta Janczewska]

Studia

Marta Tomczok, Po co dzisiaj jest Zagłada, czyli poetycki survival

Justyna Kowalska-Leder, Fetyszyzacja autentyczności – casus muzeum-miejsca pamięci

Tomasz Frydel, Zwykła organizacja, nadzwyczajna przemoc państwowa. Polska policja granatowa a Zagłada we wschodniej części dystryktu krakowskiego

Magdalena Semczyszyn, Żydzi w sowieckich oddziałach partyzanckich na północno-wschodnich terenach Drugiej RP 1941–1944 – zarys problematyki

Michał Kowalski, Na polach Treblinki. Profanacja terenów po obozie śmierci w świetle relacji i dokumentów

Jan Borowicz, Co widać zaraz po wojnie? Zapomniane obrazy Zagłady z lat czterdziestych

Natalia Aleksiun, Gdy Fajga porzuciła Tadeusza. Wojenne związki ocalałych po Zagładzie

Sylwetki

Tomasz Siewierski, Feliks Tych. Historyk (ocalały z) Zagłady

Materiały

Krystyna Hartman, Tak niewiele wiem [Aneks:] List Anny Lorenc napisany w więzieniu w Tarnopolu Agnieszka Haska, „Choć klimat jest dobry…” Polscy Żydzi internowani na Jamajce w latach 1942–1945

Wojciech Mądry, Zagłada ludności żydowskiej i polskiej w Miechowie widziana oczyma nastolatka. Nieopublikowane wspomnienia Andrzeja Wędzkiego z lat 1939–1945

Z warsztatów badawczych

Johannes Breit, Lukas Meissel, Igraszki z symboliką Zagłady. Seria gier komputerowych „Wolfenstein” jako studium przypadku cyfrowych reprezentacji Zagłady

Tomasz Łysak, Yolocaust: kapitalizm platform a cyfrowe praktyki upamiętniania Zagłady Krzysztof Rybak, Zagłada (nie) dla dzieci. Nadużycia w polskiej literaturze

dziecięcej XXI wieku

Agata Jankowska, Powojenne fotografie z obozów śmierci jako specyficzna odmiana ikonografii Zagłady i przykład fotografii forensycznej. Przypadek Bełżca i Treblinki

Katarzyna Chmielewska, Pamięć wielokierunkowa i agoniczna a polityka pamięci

Marta Duch-Dyngosz, W poszukiwaniu lokalnej pamięci o Zagładzie. Przypadek upamiętniania społeczności żydowskich w mniejszych miejscowościach we współczesnej Polsce

Andrzej Grzegorczyk, Obóz cygański w getcie łódzkim (1941–1942)

Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, Śladami nieznanych przedwojennych żydowskich kolekcjonerów i właścicieli dzieł sztuki

Punkty widzenia

Katarzyna Kuczyńska-Koschany, Zbyt mała, by być (tak) dużą. Rozważania na marginesie polskiej edycji krytycznej Mein Kampf Adolfa Hitlera

Piotr Forecki, Książki pod specjalnym nadzorem [Mirosław Tryczyk, Miasta śmierci i Drzazga; Paweł Piotr Reszka, Płuczki]

Marcin Kula, Elementy obrazu może błędne, ale całość najpewniej prawdziwa. Jedwabne, Radziłów, Wąsosz… [Mirosław Tryczyk, Miasta śmierci]

Marcin Kula, Szuflada z dokumentami [Czarna księga, red. Wasilij Grossman, Ilja Erenburg, oprac. Joanna Nalewajko-Kulikov]

Paweł Smoleński, Czy autor powinien być katonem? [Michał Wójcik, Zemsta] 595

Wokół Berka Artura Żmijewskiego

Galit Eilat, Nie dać zapomnieć

„Berek jest głosem o niemocy wobec okrucieństwa; pragnieniem, by Zagłada się nie wydarzyła”. Z Arturem Żmijewskim rozmawiają Jacek Leociak i Adam Mazur

Artur Żmijewski, Fotografie z Berka

Małe formy

Maria Sławek, Skrzypce w Auschwitz

Upamiętnienia Zagłady

Zofia Wóycicka, Zachować decorum. Nowa ekspozycja stała w Muzeum i Miejscu Pamięci w Sobiborze

Krzysztof Malicki, Pomiędzy niepamięcią a pamięcią ekskluzywną. Współczesny Rzeszów wobec swojej żydowskiej przeszłości

Omówienia

Aleksandra Ubertowska, Nowe geografie, podmioty i media w studiach nad Zagładą. A Companion to the Holocaust

Recenzje

Lament nad Izbicą: Rafał Hetman, Izbica, Izbica [Antoni Sułek]

Nasza polska gorączka złota: Paweł Piotr Reszka, Płuczki [Anna Bikont]

Tomasz Żukowski, Pod presją. Co mówią o Zagładzie ci, którym odbieramy głos [Bartłomiej Krupa]

Polemika z recenzją Bartłomieja Krupy [Tomasz Żukowski]

Jan Borowicz, Pamięć perwersyjna. Pozycje polskiego świadka Zagłady [Tomasz Żukowski]

Joanna Ostrowska, Oni, Homoseksualiści w III Rzeszy [Piotr Chruścielski]

Jacek Andrzej Młynarczyk, W cieniu Zagłady. Losy kieleckich Żydów w czasie drugiej wojny światowej [Adam Puławski]

Franziska Bruder, Das eigene Schicksal selbst bestimmen. Fluchten von Juden aus den Deportationszügen in die Vernichtungslager der „Aktion Reinhardt” in Polen [Daniel Logemann]

Lidia Zessin-Jurek, Katharina Friedla (red.), Syberiada Żydów polskich. Losy uchodźców z Zagłady [Andrzej Żbikowski]

Sebastian Piątkowski (oprac.), Relacje o pomocy udzielanej Żydom przez Polaków w latach 1939–1945, t. 1–4 [Aleksandra Bańkowska]

Dorota Sula, Żydzi polscy w Konzentrationslager Gross-Rosen [Anna Ziółkowska]

Karolina Sulej, Rzeczy osobiste. Opowieść o ubraniach w obozach koncentracyjnych i zagłady [Joanna Ostrowska]

Piotr M.A. Cywiński, Auschwitz. Monografia Człowieka [Piotr Filipkowski]

Joanna Beata Michlic, Piętno Zagłady. Wojenna i powojenna historia oraz pamięć żydowskich dzieci ocalałych w Polsce [Agnieszka Witkowska-Krych]

Frank Bajohr, Axel Drecoll, John Lennon (red.), Dark Tourism. Reisen zu Stätten von Krieg, Massengewalt und NS-Verfolgung [Alexander Walther]

Svenja Bethke, Dance on the Razor’s Edge:Crime and Punishment in the Nazi Ghettos [Gabriel N. Finder]

Sara Kadosh, We Think of you as an Angel: Shaul Weingort and the Rescue of Jews During the Holocaust [Agnieszka Haska]

„Zbadane, ujawnione i wyjaśnione”: o metodzie śledczej w badaniach fotografii Holokaustu: Wendy Lower, The Ravine: A Family, a Photograph, a Holocaust Massacre Revealed [Roma Sendyka]

Jolanta Ambrosewicz-Jacobs, Islands of Memory. The Landscape of the (Non)Memory of the Holocaust in Polish Education from 1989 to 2015 [Katarzyna Stec]

Gabriel N. Finder, Alexander V. Prusin, Justice behind the Iron Curtain: Nazis on Trial in Communist Poland; Andrew Kornbluth, The August Trials: The Holocaust and Postwar Justice in Poland [Katarzyna Person]

Literatura jako strategia przetrwania. Przypadek Węgier: Kinga Piotrkowiak-Junkiert, Od idylli do ironii. Literatura węgierska wobec Zagłady w latach 1944–1948 [Jagoda Budzik]

Elisa-Maria Hiemer, Autobiographisches Schreiben als ästhetisches Problem. Jüdische Vielfalt in der polnischen und deutschen Gegenwartsliteratur [Grażyna Krupińska]