Samorząd terytorialny / Bogdan Dolnicki

Podręcznik zawiera syntetyczne omówienie zagadnień organizacji i funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce.

Szczegółowo przedstawiono m.in.:
• pojęcie i funkcje samorządu terytorialnego,
• strukturę i organizację gminy,
• ustrój powiatu oraz miasta na prawach powiatu,
• strukturę organizacyjną województwa samorządowego,
• formy współdziałania jednostek samorządu terytorialnego,
• zadania samorządu terytorialnego,
• akta prawa miejscowego,
• dochody oraz mienie jednostek samorządu terytorialnego,
• ograniczenia antykorupcyjne dotyczące funkcjonariuszy samorządowych,
• nadzór nad samorządem terytorialnym.

W książce można znaleźć odpowiedzi na wiele istotnych problemów teoretycznych i praktycznych związanych z organizacją i funkcjonowaniem samorządu terytorialnego. Publikacja przeznaczona jest dla studentów oraz teoretyków prawa i administracji, a także dla pracowników samorządowych.

SPIS TREŚCI
Wykaz skrótów 11
Wstęp 15
Rozdział pierwszy
Pojęcie i istota samorządu terytorialnego 17
1. Wprowadzenie 17
2. Podmiot samorządu 20
3. Przedmiot samorządu 23
4. Zadania samorządu 27
5. Nadzór nad samorządem 29
6. Samorząd a autonomia 30
Rozdział drugi
Kształt oraz funkcjonowanie polskiej administracji terenowej w latach 1918–1939 35
1. Organy administracji rządowej o kompetencjach ogólnych 35
2. Pojęcie i istota samorządu terytorialnego 42
3. Samorząd terytorialny w Polsce lat 1918–1939 47
Rozdział trzeci
Struktura organizacyjna gminy 53
1. Koncepcja gminy samorządowej 53
2. Formy demokracji bezpośredniej 57
A. Konsultacje 58
B. Referendum gminne 78
3. Organy gminy 83
A. Rada gminy 84
B. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) 103
4. Jednostki pomocnicze gmin 141
A. Sołectwo 142
B. Dzielnica (osiedle) 147
5. Klasyfikacja zadań rady gminy 149
A. Kompetencje ustrojowe i organizacyjne 149
B. Kompetencje gospodarczo-majątkowe 150
C. Kompetencje finansowe 152
D. Kompetencje administracyjne 152
E. Kompetencje lokalno-porządkowe 152
F. Nadawanie honorowego obywatelstwa gminy 153
G. Stanowienie aktów prawa miejscowego 153
H. Kompetencje kontrolne i nadzorcze 153
I. Kompetencje procesowe 154
Rozdział czwarty
Ustrój powiatu 155
1. Koncepcja powiatu samorządowego 155
2. Formy demokracji bezpośredniej 157
A. Konsultacje 158
B. Wybory 160
C. Referendum powiatowe 160
3. Organy powiatu 161
A. Rada powiatu 161
B. Zarząd powiatu 167
4. Miasto na prawach powiatu 180
Rozdział piąty
Struktura organizacyjna województwa samorządowego 191
1. Region samorządowy 191
2. Pojęcie regionu 192
3. Europejska Karta Samorządu Regionalnego (EKSR) 195
4. Region w ujęciu Unii Europejskiej 199
5. Koncepcja województwa samorządowego 202
6. Formy demokracji bezpośredniej 207
7. Organy samorządu województwa 209
A. Sejmik województwa 210
B. Zarząd województwa 216
8. Administracja zespolona 221
Rozdział szósty
Zasada jawności i dostęp do informacji publicznej 223
1. Jawność działania władz publicznych i dostęp do informacji publicznej w prawie międzynarodowym 223
2. Prawo do informacji w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej 227
3. Zasada jawności w ustawie o dostępie do informacji publicznej 229
A. Pojęcie informacji publicznej 231
B. Podmioty zobowiązane do udostępniania informacji publicznej 237
C. Formy udostępniania informacji publicznej 239
D. Ograniczenia jawności działania władz publicznych 245
E. Środki prawne służące w razie odmowy udzielenia informacji publicznej 246
4. Zasada jawności działania organów samorządu terytorialnego 248
A. Reguły ogólne 248
B. Zasada jawności podejmowania uchwał 248
C. Jawność gospodarki finansowej 250
D. Jawność aktów prawa miejscowego 251
E. Oświadczenia majątkowe 253
5. Uwagi końcowe 253
Rozdział siódmy
Ograniczenia antykorupcyjne dotyczące funkcjonariuszy samorządowych 255
1. Wprowadzenie 255
2. Przyczyny korupcji 257
3. Przepisy antykorupcyjne w samorządzie terytorialnym 259
4. Pojęcie funkcjonariusza publicznego w przepisach antykorupcyjnych 260
A. Pojęcie zawarte w Kodeksie karnym 260
B. Pojęcie zawarte w ustawie o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa 266
5. Ograniczenia dotyczące radnych 273
A. Zakaz łączenia mandatu radnego z innymi funkcjami 273
B. Zakaz zawierania umów z radnymi 274
C. Zakaz podważania zaufania wyborców i nadużywania sprawowanej funkcji 275
D. Ograniczenia dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej 276
E. Zakaz uczestniczenia we władzach spółek handlowych 279
F. Zakaz posiadania akcji lub udziałów 280
G. Wyłączenie z głosowania w sprawie dotyczącej interesu prawnego radnego 280
6. Ograniczenia dotyczące pozostałych funkcjonariuszy samorządowych 281
A. Zakazy wynikające z ustawy antykorupcyjnej 281
B. Zakazy wynikające z ustaw samorządowych 286
C. Zakazy i ograniczenia wynikające z ustawy o pracownikach samorządowych 288
7. Instrumenty służące ocenie i kontroli funkcjonariuszy samorządowych 290
A. Oświadczenia majątkowe 291
B. Rejestr Korzyści 296
Rozdział ósmy
Formy współdziałania jednostek samorządu terytorialnego 299
1. Związki międzygminne, związki powiatów i związki powiatowo-gminne 299
A. Organizacja związku 304
B. Kompetencje organów związku 306
2. Stowarzyszenia gmin, powiatów i województw 309
3. Porozumienia 312
4. Partnerstwo publiczno-prywatne 314
Rozdział dziewiąty
Zadania samorządu terytorialnego 317
1. Podział zadań samorządu 317
2. Zadania własne 318
3. Zasada monizmu zadaniowego 320
4. Koncepcja podziału zadań samorządu we współczesnym ustawodawstwie polskim 321
A. Gmina 323
B. Powiat 325
C. Województwo 330
Rozdział dziesiąty
Akty prawa miejscowego samorządu terytorialnego 335
1. Pojęcie prawa miejscowego 335
2. Miejsce aktów prawa miejscowego w hierarchii źródeł prawa 341
3. Rodzaje aktów prawa miejscowego samorządu terytorialnego 346
A. Kryterium rodzaju upoważnienia ustawowego 346
B. Kryterium podmiotowe 346
C. Kryterium przedmiotowe 347
D. Kryterium przedmiotowo-formalne 347
E. Kryterium przedmiotowe uzupełnione kryterium rodzaju upoważnienia ustawowego 347
4. Akty normatywne stanowione przez organy samorządu terytorialnego 349
A. Gminne akty prawa miejscowego 349
B. Akty prawa miejscowego stanowione przez powiat 358
C. Akty prawa miejscowego stanowione przez województwo 365
D. Hierarchia aktów prawa miejscowego samorządu terytorialnego 366
5. Procedura uchwałodawcza 368
A. Przygotowanie projektu uchwały 368
B. Postępowanie z projektem uchwały na sesji rady (sejmiku) 370
C. Promulgacja i wejście uchwały w życie 371
Rozdział jedenasty
Mienie gmin, powiatów i województw samorządowych 377
1. Pojęcie mienia samorządowego 377
2. Pochodzenie mienia gminnego 385
A. Przejęcie mienia 386
B. Nabycie mienia 390
3. Pochodzenie mienia powiatów i województw samorządowych 392
4. Zarządzanie mieniem samorządowym 398
A. Pojęcie zarządzania mieniem samorządowym 398
B. Zasady zarządzania mieniem samorządowym 400
5. Oświadczenia woli 406
6. Działalność gospodarcza jednostek samorządu terytorialnego 407
A. Pojęcie działalności gospodarczej 407
B. Formy prowadzenia działalności gospodarczej przez samorząd terytorialny 410
C. Uwagi końcowe 418
Rozdział dwunasty
Nadzór nad samorządem terytorialnym 421
1. Cele, funkcje i kryteria nadzoru 421
A. Cele nadzoru 421
B. Funkcje nadzoru 423
C. Kryteria nadzoru 425
2. Organy nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego 427
3. Środki nadzoru 431
A. Środki informacyjno-doradcze 431
B. Środki korygujące 434
C. Wstrzymanie wykonania uchwały 435
D. Stwierdzenie nieważności 436
E. Wykonalność a prawomocność rozstrzygnięć nadzorczych 440
F. Zarządzenie zastępcze 443
G. Środki personalne 446
H. Sądowa kontrola rozstrzygnięć nadzorczych 450
4. Skarga do sądu administracyjnego wnoszona przez uprawniony podmiot na uchwały lub zarządzenia, bezczynność albo czynności faktyczne lub prawne organów samorządowych 452
Rozdział trzynasty
Zarządzanie metropoliami 465
1. Wprowadzenie 465
2. Potrzeba reformy ustroju aglomeracji górnośląskiej 469
3. Ustawa z 9.03.2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim 472
Skorowidz 489