Rachunek kosztów docelowych / Piotr Prewysz-Kwinto

Rachunek kosztów docelowych (jap. genka kikaku, ang. target costing) jest jedną z najważniejszych metod japońskiej rachunkowości zarządczej. Moż­na go zdefiniować jako kompleksową metodę zarządzania kosztami, stosowaną przed rozpoczęciem procesu produkcyjnego, w celu maksymalnego ograniczenia kosztów produktu w całym jego cyklu życia. Stosowanie rachunku kosztów docelowych pozwala na produkcję wyrobów zgodnie z wyma­ganiami i potrzebami klientów, dając firmie szansę na osiągnięcie sukcesu i realizację założonego poziomu zysków.

Obecnie rachunek kosztów docelowych jest stosowany przez większość przedsiębiorstw produkcyjnych w Japonii oraz zyskuje coraz większą popu­larność w Stanach Zjednoczonych i Europie. Wykorzystują go w procesie planowania nowych produktów między innymi takie firmy, jak: Toyota, Nissan, DaimlerChrysler, Ford, Mercedes-Benz, Boeing, Goodyear, Kodak, Panasonic, Toshiba, Hewlett-Packard, Intel oraz wiele innych. Coraz większe zaintere­sowanie wzbudza również wśród menedżerów polskich firm.

Celem niniejszej książki jest szczegółowe przedstawienie koncepcji rachunku kosztów docelowych na tle innych metod rachunku kosztów. Czytelnik po­zna przyczyny i powody, które doprowadziły do jej powstania oraz cechy charakterystyczne tej metody. Szczegółowo została omówiona procedura wdrażania rachunku kosztów docelowych oraz korzyści, jakie można osiągnąć dzięki jego zastosowaniu. Przedstawiono również praktyczne przykła­dy, które mogą być pomocne w procesie jego implementacji w przedsiębiorstwie.

Wprowadzenie 7

Rozdział 1
Pojęcie, zadania i funkcje współczesnego rachunku kosztów 9
1.1. Rozwój rachunku kosztów 9
1.2. Pojęcie rachunku kosztów 11
1.3. Miejsce rachunku kosztów w systemie rachunkowości 14
1.4. Zadania i funkcje rachunku kosztów 15
1.5. Klasyfikacja modeli rachunku kosztów 17
1.5.1. Tradycyjne modele rachunku kosztów 18
1.5.2. Współczesne koncepcje rachunku kosztów 25
1.5.3. Optymalny model rachunku kosztów 27

Rozdział 2
Rachunek kosztów docelowych - definicje i pojęcia 31
2.1. Geneza i rozwój rachunku kosztów docelowych na świecie 31
2.1.1. Geneza rachunku kosztów docelowych 31
2.1.2. Rozwój rachunku kosztów docelowych w Japonii 33
2.1.3. Rachunek kosztów docelowych w Stanach Zjednoczonych 36
2.1.4. Rachunek kosztów docelowych w krajach Europy Zachodniej 38
2.1.5. Rachunek kosztów docelowych w Polsce 39
2.2. Definicje rachunku kosztów docelowych 41
2.3. Cechy charakterystyczne rachunku kosztów docelowych 45
2.4. Rachunek kosztów docelowych a inne japońskie systemy rachunku kosztów 51
2.5. Fazy rachunku kosztów docelowych 53

Rozdział 3
Proces wdrażania rachunku kosztów docelowych 59
3.1. Faza założeń 59
3.1.1. Etap 1 - ustalenie dopuszczalnego kosztu produktu 64
3.1.1.1. Ustalenie docelowej ceny 64
3.1.1.2. Szacowanie docelowego zysku 73
3.1.1.3. Wyznaczenie wartości kosztu dopuszczalnego 76
3.1.2. Etap 2 - ustalenie docelowego kosztu produktu 81
3.1.3. Etap 3 - Podział docelowego kosztu produktu 86
3.1.3.1. Metoda organiczna 87
3.1.3.2. Metoda funkcyjna 91
3.2. Faza realizacji 100

Rozdział 4
Metody i techniki stosowane w rachunku kosztów docelowych 109
4.1. Kluczowe narzędzia rachunku kosztów docelowych 109
4.1.1. Inżynieria warto?ci 109
4.1.1.1. Pojęcie i rozwój inżynierii wartości 109
4.1.1.2. Mechanizm inżynierii wartości 112
4.1.2. Macierz Quality Function Deployment (Macierz QFD) 117
4.1.2.1. Pojęcie i rozwój metody macierzy QFD 117
4.1.2.2. Budowa macierzy QFD 118
4.1.3. Tabele kosztów 122
4.1.3.1. Podstawowe informacje o tabelach kosztów 122
4.1.3.2. Rodzaje tabel kosztów 125
4.1.3.3. Wykorzystanie tabel kosztów w procesie szacowania kosztów produktu 127
4.1.4. Projektowanie pod kątem wytwarzania i montażu - metoda DFMA 131
4.1.5. Analiza kosztów komponentów produktu 132
4.1.6. Zastosowanie kluczowych narzędzi rachunku kosztów docelowych w polskich przedsiębiorstwach 133
4.2. Metody i techniki dodatkowe 135
4.2.1. Just in Time 135
4.2.2. Projektowanie wspomagane komputerowo 137
4.2.3. Metoda FMEA 137

Rozdział 5
Praktyczne przykłady zastosowania rachunku kosztów docelowych 141
5.1. Modelowe rozwiązania rachunku kosztów docelowych - firma AMBRA 141
5.2. Szacowanie kosztu dryfującego z wykorzystaniem zasad rachunku kosztów działań 148
5.3. Elementy rachunku kosztów docelowych w spółce MECHANICA 151
5.3.1. Przychody ze sprzedaży 152
5.3.2. Docelowy zysk i ustalenie poziomu kosztów docelowych 152
5.3.3. Kalkulacja kosztu bieżącego 153
5.3.4. Ustalenie obszaru niezb?dnej redukcji kosztów 156

Zakończenie 159
Bibliografia 161
Polsko-angielski słownik pojęć z zakresu rachunku kosztów docelowych 167