Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz / Michał Beim, Jakub H. Szlachetko, Tatiana Tymosiewicz, Łukasz Mikuła, Kamil Olzacki, Katarzyna Szlachetko

Dnia 24 września 2023 r. weszła w życia istotna dla systemu planowania i zagospodarowania przestrzennego reforma. Ustawodawca znowelizował gros przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Reforma przyniosła wiele zmian, wskazać tu należy m.in.:

• likwidację studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy,
• wprowadzenie planu ogólnego oraz szczególnej postaci miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określonej mianem zintegrowanego planu inwestycyjnego,
• dodano przesłanki wydawania decyzji o warunkach zabudowy,
• utworzono rejestr urbanistyczny.

Zmian jest zdecydowanie więcej i istotnie zmieniają sposób, w jaki będzie funkcjonować system planowania i zagospodarowania przestrzennego. Każdy punkt przełomu generuje wiele wątpliwości, z którymi muszą się zmierzyć zarówno teoretycy, jak i praktycy planowania przestrzennego. Z myślą o nich zespół autorski – w interdyscyplinarnym składzie (z udziałem prawników, legislatorów, urbanistów) – przygotował niniejszy komentarz. Ma on pomóc administracji publicznej, pracowniom urbanistycznym, a także inwestorom w procesie stosowania ustawy.

Publikacja jest przeznaczona dla pracowników samorządowych zajmujących się planowaniem i zagospodarowaniem przestrzennym, a także przedsiębiorców, którzy znajdą w niej cenne wskazówki m.in. w zakresie skutecznego ubiegania się o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, także w przypadku ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego. Będzie również pomocna urbanistom, geodetom i prawnikom praktykom.

Wykaz skrótów  | str. 17

Wprowadzenie  | str. 21

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz

Rozdział 1

Przepisy ogólne  | str. 25

      Art. 1.            [Zakres przedmiotowy ustawy]  | str. 25

1. Wprowadzenie  | str. 27
2. Zasada ładu przestrzennego  | str. 29
3. Zasada zrównoważonego rozwoju  | str. 31
4. Wartości uwzględniane w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym  | str. 37
5. Zasada ważenia interesów prawnych  | str. 38
6. Zasada miasta zwartego  | str. 39

      Art. 2.            [Definicje legalne]  | str. 48

      Art. 3.            [System aktów planowania przestrzennego]  | str. 69

      Art. 4.            [Samodzielność planistyczna]  | str. 72

      Art. 5.            [Uprawnienia do sporządzania projektów aktów planowania przestrzennego]  | str. 87

      Art. 6.            [Sposób wykonywania prawa własności]  | str. 88

1. Uwagi ogólne  | str. 89
2. Prawne zasady ingerencji planistycznej w prawo własności  | str. 94

2.1.    Zasada proporcjonalności i adekwatności  | str. 94

2.2.    Zasada równości  | str. 95

2.3.    Zasada ważenia interesów prawnych  | str. 96

3. Granice władztwa planistycznego  | str. 99
4. Środki ochrony prawnej właścicieli i użytkowników wieczystych  | str. 103

      Art. 7.            (uchylony)  | str. 107

      Art. 8.            [Komisje urbanistyczno-architektoniczne; zakres działania, skład osobowy]  | str. 108

1. Wprowadzenie  | str. 108
2. Tworzenie komisji urbanistyczno-
   -architektonicznych  | str. 109
3. Zadania i kompetencje komisji  | str. 112
4. Koordynacja kształtowania spójnej polityki przestrzennej na obszarach funkcjonalnych  | str. 113

      Art. 8a.          [Przetwarzanie danych osobowych]  | str. 115

      Art. 8b.          [Żądanie ograniczenia przetwarzania danych]  | str. 118

      Art. 8c–8d.     (uchylone)  | str. 119

Rozdział 1a

Partycypacja społeczna  | str. 120

      Art. 8e.          [Zasady przeprowadzania partycypacji społecznej]  | str. 120

1. Wprowadzenie  | str. 121
2. Zapewnianie partycypacji społecznej  | str. 123
3. Interesariusze planowania i zagospodarowania przestrzennego  | str. 126
4. Sposób prowadzenia partycypacji społecznej  | str. 126
5. Konsultacje społeczne a proces planistyczny  | str. 127

      Art. 8f.           [Udostępnianie danych z Rejestru Urbanistycznego]  | str. 127

1. Wprowadzenie  | str. 128
2. Zakres udostępnianych informacji  | str. 129
3. Sposób udostępnienia danych  | str. 131

      Art. 8g.          [Wnioski i uwagi]  | str. 132

1. Wprowadzenie  | str. 133
2. Wnioski i uwagi  | str. 134
3. Obowiązek podania danych osobowych  | str. 135
4. Formularz  | str. 136

      Art. 8h.          [Przekazywanie informacji o sposobach, miejscach i terminach prowadzenia konsultacji społecznych]  | str. 137

1. Wprowadzenie  | str. 138
2. Udostępnianie informacji o konsultacjach społecznych  | str. 138

2.1.    Publikacja w prasie  | str. 138

2.2.    Wywieszenie ogłoszenia  | str. 139

2.3.    Udostępnienie w BIP lub na stronie
urzędu  | str. 139

2.4.    Ogłoszenie w sposób zwyczajowo przyjęty w danej gminie  | str. 139

3. Obowiązek informacyjny  | str. 141
4. Sposoby, miejsca i terminy prowadzenia konsultacji społecznych  | str. 143
5. Pozostałe zagadnienia  | str. 143

      Art. 8i.           [Formy konsultacji społecznych]  | str. 144

1. Wprowadzenie  | str. 145
2. Formy konsultacji społecznych  | str. 146

2.1.    Zbieranie uwag  | str. 147

2.2.    Spotkania z interesariuszami  | str. 148

2.3.    Ankiety lub geoankiety  | str. 149

2.4.    Wywiady, prowadzenie punktu konsultacyjnego lub dyżury projektanta  | str. 151

3. Minimalny zakres form konsultacji społecznych  | str. 151

      Art. 8j.           [Konsultacje społeczne – terminy]  | str. 152

      Art. 8k.          [Wykaz wniosków]  | str. 155

      Art. 8l.           [Brak możliwości zaskarżenia]  | str. 157

      Art. 8m.         [Odesłanie]  | str. 159

Rozdział 2

Planowanie przestrzenne w gminie  | str. 161

      Art. 9–13.      (uchylone)  | str. 161

      Art. 13a.        [Plan ogólny]  | str. 161

      Art. 13b.        [Uwarunkowania rozwoju przestrzennego gminy]  | str. 169

1. Wprowadzenie  | str. 170
2. Strategie rozwoju  | str. 172

2.1.    Model struktury funkcjonalno-przestrzennej  | str. 173

2.2.    Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej  | str. 173

2.3.    Przepis przejściowy  | str. 176

3. Inne uwarunkowania przestrzennego rozwoju gminy  | str. 176

      Art. 13c.         [Katalog stref planistycznych]  | str. 180

      Art. 13d.        [Zasady wyznaczania stref planistycznych]  | str. 181

      Art. 13e.        [Gminne standardy urbanistyczne]  | str. 186

      Art. 13f.         [Gminne standardy dostępności do obiektów infrastruktury społecznej]  | str. 189

      Art. 13g.        [Spójność planu ogólnego ze zbiorami danych przestrzennych]  | str. 197

      Art. 13h.        [Uzasadnienie planu ogólnego]  | str. 198

      Art. 13i.         [Proces sporządzania i uchwalania planu ogólnego]  | str. 200

      Art. 13j.         [Procedura zmiany planu ogólnego]  | str. 208

      Art. 13k.        [Nadzór nad działalnością planistyczną gminy; zarządzenie zastępcze wojewody]  | str. 210

      Art. 13l.         [Koszty sporządzenia planu ogólnego]  | str. 216

      Art. 13m.       [Delegacja ustawowa]  | str. 217

1. Wprowadzenie  | str. 218
2. Projekt rozporządzenia w sprawie sposobu wyznaczania obszaru uzupełnienia zabudowy w planie ogólnym gminy  | str. 219
3. Rozporządzenie z 8.12.2023 r. w sprawie projektu planu ogólnego gminy, dokumentowania prac planistycznych w zakresie tego planu oraz wydawania z niego wypisów i wyrysów  | str. 222

      Art. 14.          [Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego]  | str. 227

      Art. 15.          [Postać redakcyjna i elementy treściowe miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego]  | str. 238

      Art. 16.          [Zakres i skala projektu planu miejscowego]  | str. 251

      Art. 17.          [Proces sporządzania i uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego]  | str. 255

      Art. 17a–18.   (uchylone)  | str. 273

      Art. 19.          [Ponowienie czynności w niezbędnym zakresie]  | str. 273

      Art. 20.          [Zgodność miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego z planem ogólnym]  | str. 275

1. Wymogi formalne podjęcia uchwały w sprawie planu miejscowego  | str. 276
2. Zgodność planu miejscowego z planem ogólnym  | str. 278
3. Postać redakcyjna uchwały w sprawie planu miejscowego  | str. 280
4. Przedłożenie uchwały w sprawie planu miejscowego wojewodzie  | str. 282

      Art. 21.          [Koszt sporządzenia planu miejscowego]  | str. 283

      Art. 22.          [Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego a scalanie i podział gruntów]  | str. 286

      Art. 23.          [Współpraca w procesie sporządzania i uchwalania planów]  | str. 288

      Art. 24.          [Uzgadnianie i opiniowanie projektów aktów planowania przestrzennego]  | str. 289

      Art. 25.          [Termin na zajęcie stanowiska]  | str. 296

      Art. 26.          [Koszty zmiany projektów aktów planowania przestrzennego spowodowane uzgodnieniem]  | str. 298

      Art. 27.          [Procedura zmiany aktów planowania przestrzennego]  | str. 299

      Art. 27a.        [Równoczesne sporządzanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i planu ogólnego]  | str. 300

      Art. 27b.        [Uproszczony proces sporządzania i uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego]  | str. 302

      Art. 28.          [Kryteria oceny legalności planów]  | str. 312

      Art. 29.          [Obowiązywanie planu ogólnego i planu miejscowego]  | str. 320

      Art. 30.          [Wgląd do planu ogólnego lub miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego]  | str. 322

      Art. 31.          [Rejestr aktów planowania przestrzennego i innych dokumentów]  | str. 324

      Art. 32.          [Ocena aktualności aktów planowania przestrzennego]  | str. 325

      Art. 33.          [Wpływ zmiany przepisów na plan ogólny gminy i plan miejscowy]  | str. 328

      Art. 34.          [Wpływ wejścia w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na inne akty]  | str. 329

      Art. 35.          [Tymczasowe zagospodarowanie terenów]  | str. 332

      Art. 35a.        [Zakaz zagospodarowania terenu w sposób sprzeczny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego]  | str. 334

      Art. 36.          [Roszczenia odszkodowawcze właściciela]  | str. 334

      Art. 37.          [Obniżenie lub wzrost wartości nieruchomości]  | str. 337

1. Uwagi ogólne  | str. 339
2. Odpowiedzialność odszkodowawcza w Konstytucji RP i Kodeksie cywilnym  | str. 341
3. Odpowiedzialność odszkodowawcza w świetle orzecznictwa  | str. 342
4. Charakter roszczeń odszkodowawczych  | str. 346
5. Wyjątki  | str. 348
6. Obowiązek zwrotu odszkodowania  | str. 351
7. Opłata planistyczna  | str. 352
8. Ustalenie wartości nieruchomości  | str. 355

      Art. 371.         [Odszkodowania za lotnicze urządzenia naziemne]  | str. 356

      Art. 37a.        [Sytuowanie obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń]  | str. 359

1. Wprowadzenie  | str. 361
2. Uchwała krajobrazowa jako akt prawa
   miejscowego  | str. 362
3. Przedmiot uchwały krajobrazowej  | str. 363
4. Ustalenia terminologiczne  | str. 365
5. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego  | str. 368

      Art. 37b.        [Tryb i etapy uchwalania uchwały krajobrazowej; sposób wykonania obowiązku informacyjnego dotyczącego przetwarzania danych osobowych w toku uchwalania uchwały reklamowej]  | str. 371

      Art. 37c.         [Wyłączenie stosowania przepisów dotyczących reklam]  | str. 378

      Art. 37d.        [Kary pieniężne za nielegalne reklamy]  | str. 379

1. Wprowadzenie  | str. 381
2. Podmiot odpowiedzialny  | str. 381
3. Tryb postępowania  | str. 382

      Art. 37e.        [Stosowanie przepisów Ordynacji podatkowej do kar pieniężnych]  | str. 387

      Art. 37ea.      [Zintegrowany plan inwestycyjny]  | str. 389

      Art. 37eb.      [Wniosek o uchwalenie zintegrowanego planu inwestycyjnego]  | str. 392

      Art. 37ec.       [Zgoda rady gminy na przystąpienie do sporządzenia zintegrowanego planu inwestycyjnego]  | str. 394

      Art. 37ed.      [Umowa urbanistyczna]  | str. 401

      Art. 37ee.      [Negocjacje]  | str. 410

      Art. 37ef.       [Kompetencje rady gminy w sprawie zintegrowanego planu inwestycyjnego]  | str. 411

      Art. 37eg.      [Łączenie spraw]  | str. 413

      Art. 37f.         [Miejscowy plan rewitalizacji]  | str. 415

      Art. 37g.        [Zakres miejscowego planu rewitalizacji]  | str. 418

1. Zagadnienia wstępne  | str. 419
2. Objaśnienie pojęć  | str. 421

      Art. 37h.        [Odszkodowanie za ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości]  | str. 425

      Art. 37i.         [Inwestycja główna i uzupełniająca]  | str. 428

      Art. 37j.         [Termin na przedstawienie opinii]  | str. 431

      Art. 37k.        [Wyłączenie stosowania]  | str. 433

      Art. 37l.         [Uchwała o scaleniu i podziale nieruchomości]  | str. 434

      Art. 37m.       [Delegacja ustawowa]  | str. 438

      Art. 37n.        [Zastosowanie przepisów]  | str. 440

      Art. 37na.      [Plan miejscowy na żądanie Rady Ministrów]  | str. 441

Rozdział 2a

(uchylony)  | str. 447

Rozdział 3

Planowanie przestrzenne w województwie  | str. 448

      Art. 38.          [Instrumenty samorządu województwa]  | str. 448

      Art. 38a.        [Audyt krajobrazowy]  | str. 449

      Art. 38b.        [Sporządzenie audytu krajobrazowego; sposób wykonania obowiązku informacyjnego dotyczącego przetwarzania danych osobowych w toku sporządzania audytu krajobrazowego]  | str. 455

      Art. 39.          [Plan zagospodarowania przestrzennego województwa]  | str. 459

      Art. 39a.        [Obowiązek dostosowania planu zagospodarowania przestrzennego województwa do strategii rozwoju województwa]  | str. 464

      Art. 40.          [Delegacja ustawowa]  | str. 465

      Art. 41.          [Procedura planistyczna w województwie; sposób wykonania obowiązku informacyjnego dotyczącego przetwarzania danych osobowych w toku sporządzania projektu planu zagospodarowania przestrzennego województwa]  | str. 466

      Art. 42.          [Uchwalenie planu zagospodarowania przestrzennego województwa]  | str. 469

      Art. 43.          [Koszty sporządzenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa]  | str. 470

      Art. 44.          [Wprowadzenie planu zagospodarowania przestrzennego województwa do planu ogólnego]  | str. 471

      Art. 45.          [Przegląd zmian w zagospodarowaniu przestrzennym]  | str. 472

Rozdział 4

Planowanie przestrzenne na szczeblu krajowym  | str. 473

      Art. 46.          (uchylony)  | str. 473

      Art. 46a.        [Koordynacja współpracy transgranicznej i przygranicznej]  | str. 473

1. Wprowadzenie  | str. 473
2. Współpraca transgraniczna i przygraniczna w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego  | str. 474
3. Planowanie przestrzenne na szczeblu krajowym  | str. 475

      Art. 47–49.    (uchylone)  | str. 481

Rozdział 4a

(uchylony)  | str. 482

Rozdział 5

Lokalizacja inwestycji celu publicznego i ustalanie warunków… zabudowy w odniesieniu do innych inwestycji  | str. 483

      Art. 50.          [Decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego]  | str. 483

      Art. 51.          [Organy właściwe]  | str. 490

      Art. 52.          [Wniosek o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego]  | str. 495

      Art. 53.          [Postępowania w sprawie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego]  | str. 501

      Art. 54.          [Rozstrzygnięcia decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego]  | str. 522

      Art. 55.          [Związanie decyzji o pozwoleniu na budowę]  | str. 525

      Art. 56.          [Odmowa ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego]  | str. 528

      Art. 57.          [Rejestr decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego]  | str. 533

      Art. 58.          [Zawieszenie postępowania w sprawie ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego]  | str. 535

      Art. 59.          [Decyzja o warunkach zabudowy]  | str. 544

      Art. 60.          [Uzgodnienie decyzji o warunkach zabudowy]  | str. 557

      Art. 61.          [Przesłanki decyzji o warunkach zabudowy]  | str. 559

      Art. 61a.        [Decyzja odtworzeniowa]  | str. 570

      Art. 62.          [Postępowanie w sprawie ustalenia warunków zabudowy]  | str. 572