Metodologia dysertacji doktorskiej dla prawników. Teoria i praktyka / Tomasz Barankiewicz, Katarzyna Gonera, Brunon Hołyst, Hubert Izdebski, Aneta Łazarska, Jacek Sobczak, Ryszard Stefański

Dlaczego powstało to kompendium wiedzy? Ponieważ zainteresowanie różnymi formami kształcenia doktorantów jest coraz większe, a uzyskanie stopnia doktora jest szczególnie pożądane wśród absolwentów wydziałów prawa.

Publikacja została napisana przez praktyków zajmujących się od wielu lat kształceniem doktorantów. Zawiera przydatne wskazówki praktyczne i podstawy wiedzy teoretycznej niezbędnej do napisania doktoratu.

Autorzy w sposób jasny i precyzyjny definiują, czym jest dysertacja doktorska, oraz dokonują analizy pracy badawczej nad nią.

Przytaczają również metodologiczne, etyczne i prawne podstawy pracy, której wynikiem jest rozprawa doktorska.

Książka jest przeznaczona dla prawników, którzy poszukują wartościowej wiedzy nt. formalnych i merytorycznych wymagań, jakie powinna spełniać dysertacja doktorska.

Wykaz skrótów | str. 11

Przedmowa  | str. 13

Rozdział I

Ogólna problematyka metodologii badań naukowych (Brunon Hołyst) | str. 15

1. Pojęcie metodologii badań | str. 15
2. Podział nauk | str. 20
3. Wpływ logiki na metodologię badań | str. 23
4. Hipotezy naukowe | str. 30
5. Obserwacja | str. 31
6. Eksperyment | str. 32
7. Badania testowe | str. 33
8. Metody statystyczne | str. 37
9. Metody subiektywne | str. 40
10. Kryterium metody naukowej | str. 40

Rozdział II

Postępowanie w sprawie nadania stopnia doktora
(Hubert Izdebski) | str. 45

1. Wprowadzenie | str. 45
2. Kształtowanie się statusu doktora | str. 48
3. Uzyskiwanie stopnia doktora w świetle przepisów ustawy z 2003 r. | str. 51
4. Czynności poprzedzające wszczęcie postępowania w sprawie nadania stopnia doktora | str. 54
5. Rola promotora w postępowaniu w sprawie nadania stopnia doktora | str. 56
6. Postępowanie doktorskie po wszczęciu postępowania | str. 58
7. Podstawowe trudności związane ze stosowaniem nowych rozwiązań | str. 59

Rozdział III

Dysertacja doktorska – istota, cel i metodologia
(Aneta Łazarska) | str. 63

1. Wprowadzenie | str. 63
2. Dysertacja doktorska – istota i cel | str. 65
3. Trzy warunki konieczne: oryginalność, fachowość i znajomość metodologii | str. 68
4. Co? Dlaczego? Jak? Jakie wnioski? Po co? | str. 70
5. Twórczy charakter pracy doktorskiej | str. 71
6. Postępowanie zgodne z metodami pracy naukowej | str. 75
7. Terminologia naukowa i styl oraz struktura rozprawy doktorskiej | str. 76
8. Przedstawienie twierdzeń i praw naukowych | str. 80
9. Proces myślowy i jego zasady | str. 82
10. Krytyczne poznanie | str. 85
11. Uzasadnienie twierdzeń i obiektywizm naukowy | str. 88
12. Ocena rozprawy doktorskiej | str. 92
13. Zakończenie | str. 97

Rozdział IV

Metody myślenia, badania prawa i systematyzacji wiedzy w naukach prawnych (Tomasz Barankiewicz) | str. 101

1. Wprowadzenie | str. 101
2. Uwagi w punkcie wyjścia | str. 102

2.1. Metodologiczna odrębność nauk prawnych  | str. 102

2.2. Ogólne metody myślenia i porządkowania wiedzy a metody badania prawa  | str. 104

2.3. Ważne cechy i postawy badacza  | str. 105

3. Ogólne metody myślenia stosowane w naukach prawnych | str. 106

3.1. Metoda analizy | str. 106

3.2. Metoda syntezy | str. 109

3.3. Metoda argumentacyjna | str. 110

4. Metody badania prawa | str. 113

4.1. Metoda formalno-dogmatyczna | str. 113

4.2. Metoda hermeneutyczna | str. 114

4.3. Metody socjologiczne badania prawa  | str. 115

4.4. Metody aksjologicznego badania prawa | str. 117

4.5. Metody ekonomicznego badania prawa  | str. 119

4.6. Metoda historyczno-opisowa badania prawa  | str. 122

4.7. Metody komparatystyczne | str. 124

5. Metody systematyzacji wiedzy naukowej | str. 126
6. Zakończenie | str. 129

Rozdział V

Metodyka przygotowania rozprawy doktorskiej
(Ryszard A. Stefański) | str. 133

1. Wprowadzenie | str. 133
2. Rozprawa doktorska | str. 135
3. Charakter rozprawy | str. 138
4. Wybór tematu rozprawy | str. 140
5. Zebranie literatury | str. 144
6. Podstawowe założenia i koncepcja rozprawy | str. 145

6.1. Problem naukowy | str. 148

6.2. Cel rozprawy | str. 150

6.3. Teza badawcza  | str. 151

6.4. Hipoteza badawcza  | str. 153

6.5. Metody badawcze | str. 156

7. Konstrukcja (kompozycja) rozprawy | str. 158

7.1. Wstęp | str. 159

7.2. Rozwinięcie tematu | str. 162

7.3. Wnioski | str. 164

8. Strona formalna rozprawy | str. 165

8.1. Język | str. 165

8.2. Objętość | str. 170

8.3. Części składowe | str. 171

8.3.1. Strona tytułowa | str. 171

8.3.2. Spis treści  | str. 172

8.3.3. Abstrakt (streszczenie) | str. 172

8.3.4. Wykaz skrótów | str. 173

8.3.5. Numeracja rozdziałów | str. 173

8.3.6. Przypisy | str. 174

8.3.7. Bibliografia  | str. 179

8.3.8. Orzecznictwo  | str. 180

9. Współpraca z promotorem | str. 181

Rozdział VI

Etyka badań naukowych (Tomasz Barankiewicz) | str. 187

1. Wstępne uwagi terminologiczne | str. 188
2. Geneza i wyodrębnienie etyki badań naukowych | str. 189
3. Współczesne modele etyki badań naukowych | str. 192
4. Multicentryczny system standardów etycznych badań naukowych | str. 195
5. Podstawowe funkcje etyki badań naukowych | str. 201
6. Dobre praktyki w badaniach naukowych | str. 204

6.1. Dobre praktyki w zakresie postępowania z danymi naukowymi | str. 207

6.2. Dobre praktyki w zakresie procedur badawczych  | str. 208

6.3. Dobre praktyki autorskie i wydawnicze | str. 211

6.4. Dobre praktyki w zakresie recenzowania i opiniowania  | str. 215

6.5. Dobre praktyki w kształtowaniu młodej kadry i studentów | str. 217

6.6. Dobre praktyki w zakresie relacji ze społeczeństwem | str. 218

6.7. Dobre praktyki w zakresie ujawniania konfliktu interesów | str. 219

7. Nierzetelności naruszające etos badań naukowych | str. 222

7.1. Rażące przewinienia pracownika naukowego | str. 222

7.2. Wysoce naganne przewinienia pracownika naukowego | str. 223

7.3. Inne niewłaściwe zachowania  | str. 224

7.4. Odpowiedzialność pracownika naukowego  | str. 225

8. Zakończenie | str. 226

Rozdział VII

Prawo autorskie w pracy naukowej i badawczej
(Jacek Sobczak) | str. 229

1. Pojęcie utworu | str. 229
2. Utwory zależne, inspirowane, zbiory i utwory zbiorowe | str. 238
3. Utwory naukowe | str. 247
4. Autorskie prawa osobiste | str. 258
5. Autorskie prawa majątkowe | str. 266
6. Plagiat | str. 270
7. Przytaczanie i cytowanie utworów | str. 274

Rozdział VIII

Metodyka poszukiwania, analizy i wykorzystania orzecznictwa Sądu Najwyższego w prawniczej pracy naukowej (Katarzyna Gonera) | str. 295

1. Wstęp | str. 295
2. Zadania i kompetencje Sądu Najwyższego | str. 295
3. Właściwość izb Sądu Najwyższego | str. 299
4. Postępowanie przed Sądem Najwyższym | str. 300
5. Rodzaje orzeczeń Sądu Najwyższego. Składy Sądu Najwyższego | str. 301

5.1. Składy powiększone Sądu Najwyższego | str. 303

5.1.1. Skład siedmioosobowy | str. 303

5.1.2. Skład całej izby, połączonych izb lub pełnego składu Sądu Najwyższego | str. 305

6. Moc wiążąca wyroków i uchwał | str. 306

6.1. Uchwały o mocy zasad prawnych | str. 306

6.2. Przykłady uchwał Sądu Najwyższego podjętych w składach powiększonych, mających moc zasady prawnej | str. 308

6.3. Wytyczne (powszechnie obowiązująca wykładnia ustaw) | str. 313

7. Techniczna strona orzeczeń Sądu Najwyższego | str. 316
8. Sygnatury akt rozpoznawanych przez Sąd Najwyższy | str. 317

8.1. Izba Cywilna | str. 317

8.2. Izba Karna | str. 319

8.3. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych | str. 320

8.4. Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych | str. 323

9. Publikowanie orzeczeń Sądu Najwyższego | str. 323

9.1. Oficjalne zbiory orzeczeń | str. 323

9.2. Publikacje orzeczeń poza oficjalnymi zbiorami orzecznictwa | str. 325

10. Funkcje uzasadnienia orzeczenia Sądu Najwyższego | str. 327
11. Dostęp do akt w celu prowadzenia badań aktowych | str. 330
12. Konstrukcja uzasadnień orzeczeń sądowych | str. 332

12.1.  Postępowanie cywilne, pierwsza instancja | str. 332

12.2.  Postępowanie cywilne, druga instancja | str. 333

12.3.  Postępowanie karne, pierwsza instancja | str. 335

12.4.  Postępowanie karne, druga instancja | str. 335

12.5.  Różnice w konstrukcji uzasadnień orzeczeń sądów pierwszej i drugiej instancji | str. 335

12.6.  Konstrukcja uzasadnienia orzeczenia Sądu Najwyższego | str. 337

13. Co jest najważniejsze w uzasadnieniach orzeczeń Sądu Najwyższego? | str. 341
14. Teza jako ostateczny efekt wykładni | str. 344
15. Na co zwracać uwagę przy korzystaniu z orzecznictwa Sądu Najwyższego w pracy naukowej? | str. 345
16. Jak czytać orzeczenia Sądu Najwyższego? | str. 346

O Autorach | str. 349