Legalizacja samowoli budowlanej / Joanna Maj

Książka stanowi praktyczny poradnik, który kompleksowo omawia zagadnienie legalizacji samowoli budowlanej z uwzględnieniem zarówno najnowszego orzecznictwa, jak i zmian legislacyjnych.

Wśród najistotniejszych nowelizacji dotyczących komentowanej tematyki warto wymienić:
– ustawę z 13.02.2020 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 471), ustanawiającą postępowanie legalizacyjne uproszczone, które dotyczy tzw. starych samowoli budowlanych zakończonych przynajmniej 20 lat temu.
– projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (UD 427), wprowadzający tzw. mechanizm żółtej kartki w przypadku dokonania nielegalnych istotnych odstąpień od dokumentacji projektowej.

Autorka szczegółowo omawia m.in. takie zagadnienia jak:
– definicja samowoli budowlanej,
– istotne odstąpienie od dokumentacji budowy,
– samowola użytkowa, w tym kara z tytułu nielegalnego użytkowania,
– tzw. samowole covidowe, czy rozbiórki tymczasowych obiektów budowlanych.

Książka jest skierowana do adwokatów i radców prawnych specjalizujących się w prawie budowlanym, a także pracowników organów nadzoru budowlanego, jak również uczestników procesu budowlanego, a zwłaszcza inwestorów.

Wykaz skrótów | str. 11

Wstęp | str. 13

Rozdział 1

Pojęcie samowoli budowlanej | str. 17

1. Przykłady samowoli budowlanych | str. 29

1.1. Dokonanie zgłoszenia a art. 48 pr. bud. | str. 29

1.2. Rozpoczęcie robót budowlanych przed uzyskaniem ostatecznego pozwolenia na budowę | str. 32

1.3. Samowola budowlana a wyeliminowanie z obrotu prawnego pozwolenia na budowę | str. 35

2. Samowola formalna i materialna na gruncie Prawa budowlanego z 1974 r. | str. 37
3. Zakończenie budowy (robót budowlanych) a kwalifikacja prawna samowoli | str. 38
4. Ciągłość samowoli budowlanej | str. 40

Rozdział 2

Brak domniemania popełnienia samowoli budowlanej | str. 45

Rozdział 3

Pojęcie inwestora w postępowaniu legalizacyjnym i naprawczym | str. 57

1. Definicja inwestora na podstawie orzecznictwa | str. 57
2. Definicja inwestora stworzona na podstawie przepisów Prawa budowlanego | str. 60
3. 3. Dziedziczność tytułu inwestora i sukcesja osób prawnych | str. 62
4. Inwestor, następca prawny inwestora a postępowanie egzekucyjne | str. 70
5. Sukcesja na gruncie starego Prawa budowlanego | str. 77
6. Artykuł 52 pr. bud. | str. 80

Rozdział 4

Samowola budowlana w 1928 r. i w 1961 r. | str. 85

1. Samowola budowlana w przepisach z 1928 r. | str. 85
2. Samowola budowlana w przepisach z 1961 r. | str. 89

Rozdział 5

Legalizacja samowoli budowlanej na mocy Prawa budowlanego z 1974 r. | str. 95

1. Prowadzenie legalnych robót budowlanych na gruncie Prawa budowlanego z 1974 r. | str. 95
2. Wykonywanie robót budowlanych z naruszeniem Prawa budowlanego z 1974 r. | str. 100
3. Legalizacja „starych samowoli budowlanych” | str. 103
4. Przesłanki rozbiórki obiektu na mocy przepisów Prawa budowlanego z 1974 r. | str. 107
5. Nakaz wykonania określonych zmian lub przeróbek niezbędnych na mocy art. 40 pr. bud. z 1974 r. | str. 117
6. Pozwolenie na użytkowanie „starej samowoli budowlanej” | str. 118
7. Reguły wszczynania postępowania – przed i po 19.09.2020 r. | str. 124
8. Zasada oficjalności a wnioski o wszczęcie postępowania niepochodzące od inwestora – kwestia bezczynności organu | str. 130

Rozdział 6

Postępowanie w sprawie samowoli budowlanej – art. 48 pr. bud. | str. 137

1. Pojęcie samowoli budowlanej | str. 139
2. Strona postępowania legalizacyjnego | str. 139
3. Organy właściwe do legalizacji samowoli budowlanej | str. 141
4. Wszczęcie postępowania legalizacyjnego | str. 146
5. Przepisy intertemporalne | str. 157
6. Procedura legalizacyjna | str. 168
7. Zaświadczenie o zgodności z przepisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego decyzji o warunkach zabudowy | str. 171
8. Decyzja o warunkach zabudowy | str. 173
9. Dokumenty legalizacyjne, o których mowa w art. 33 ust. 2 pkt 1, 2 i 4 pr. bud. | str. 177
10. Zgodność projektu zagospodarowania działki lub projektu zagospodarowania terenu z przepisami techniczno-budowlanymi | str. 180
11. Odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych | str. 181
12. Opłata legalizacyjna | str. 188
13. Opłata legalizacyjna a przepisy Ordynacji podatkowej | str. 198
14. Decyzja o legalizacji | str. 202
15. Przesłanki wydania decyzji o rozbiórce | str. 204
16. Adresat decyzji o rozbiórce | str. 204
17. Przepisy przejściowe | str. 209
18. Przesłanki prowadzenia postępowania uproszczonego | str. 216
19. Decyzje w postępowaniu uproszczonym | str. 221
20. Przeszkody dla prowadzenia postępowania uproszczonego | str. 226

Rozdział 7

Postępowanie naprawcze prowadzone na podstawie
art. 50–51 pr. bud. | str. 233

1. Przesłanki wstrzymania robót budowlanych | str. 234
2. Prowadzenie robót budowlanych bez pozwolenia na budowę/zgłoszenia | str. 235
3. Prowadzenie robót budowlanych w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia lub zagrożenie środowiska | str. 238
4. Prowadzenie robót budowlanych na podstawie zgłoszenia z naruszeniem art. 29 ust. 1 i 3 pr. bud. | str. 242
5. Budowa domów „bez formalności” i legalizacja | str. 244
6. Prowadzenie robót budowlanych w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w decyzji o pozwoleniu na budowę, projekcie zagospodarowania działki lub terenu, projekcie architektoniczno-budowlanym lub w przepisach | str. 256
7. Uchwała składu siedmiu sędziów NSA z 3.10.2016 r., II OPS 1/16 | str. 257
8. Procedura naprawcza – wstrzymanie robót budowlanych | str. 260
9. Skutki wykonywania robót budowlanych pomimo ich wstrzymania | str. 263
10. Rozstrzygnięcia organów nadzoru budowlanego w postępowaniu naprawczym | str. 266

10.1. Zaniechanie dalszych robót budowlanych, rozbiórka obiektu budowlanego lub jego części, doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego | str. 267

10.2. Obowiązek wykonania w wyznaczonym terminie określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem | str. 274

11. Przykłady nakazów, o których mowa w art. 51 ust. 1 pkt 2 pr. bud. | str. 278
12. Uchwała składu siedmiu sędziów NSA w sprawie II OPS 2/10 | str. 279
13. Decyzja o braku podstaw do nałożenia obowiązku, o którym mowa w art. 51 ust. 1 pkt 2 pr. bud. | str. 282
14. Obowiązek sporządzenia i przedstawienia projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego zamiennego (w razie potrzeby wykonanie czynności lub robót w celu doprowadzenia ich do stanu zgodnego z prawem) | str. 287
15. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu | str. 289
16. Procedura przed organem administracji architektoniczno-budowlanej w związku z wydaniem decyzji na mocy art. 51 ust. 1 pkt 3 pr. bud. | str. 301
17. Adresaci obowiązków na podstawie art. 50–51 pr. bud. | str. 306

Rozdział 8

Procedura „żółtej kartki” | str. 309

Rozdział 9

Kolizja trybów – legalizacja a stan techniczny | str. 313

Rozdział 10

Samowolna zmiana sposobu użytkowania obiektu lub jego części | str. 323

1. Procedura przed organem nadzoru budowlanego | str. 327
2. Krąg uprawnionych/stron w procedurze legalizacji samowolnej zmiany sposobu użytkowania | str. 331
3. Czym jest zmiana sposobu użytkowania? | str. 337
4. Zmiana sposobu użytkowania a Prawo budowlane z 1974 r. | str. 340
5. Prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane | str. 343

Rozdział 11

Tymczasowe obiekty budowlane – legalizacja | str. 357

Rozdział 12

„Samowole covidowe” | str. 363

Rozdział 13

Samowolna rozbiórka obiektu budowlanego | str. 375

Rozdział 14

Egzekucja obowiązków o charakterze niepieniężnym w postępowaniu legalizacyjnym | str. 381

1. Wstęp | str. 381
2. Zarzuty w sprawie egzekucji administracyjnej | str. 391
3. Rozpatrzenie zarzutów przez organ egzekucyjny | str. 395
4. Środki egzekucyjne na gruncie Prawa budowlanego – grzywna w celu przymuszenia | str. 397
5. Wykonanie zastępcze – procedura | str. 402
6. Wybór środka egzekucyjnego przez organ | str. 408
7. Zobowiązany na gruncie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji i Prawa budowlanego | str. 411

Wykaz aktów prawnych | str. 421

Wykaz orzeczeń | str. 423

Bibliografia | str. 437