Koszty procesu i koszty sądowe w postępowaniu cywilnym / Małgorzata Manowska, Anna Rafalska

Książka zawiera kompleksowe omówienie problematyki kosztów procesu i kosztów sądowych w postępowaniu procesowym i nieprocesowym regulowanych przez przepisy kodeksu postępowania cywilnego i ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, a także akty prawne wykonawcze do tych ustaw.

W opracowaniu przedstawiono m.in. takie zagadnienia jak:

• przesłanki i skutki zwolnienia od kosztów sądowych,
• zwrot kosztów procesu i kosztów sądowych,
• zasady rozliczania kosztów postępowania nieprocesowego,
• ponoszenie kosztów procesu i kosztów sądowych przez współuczestników procesowych,
• rodzaje i charakter opłat sądowych.
• Wiele z omawianych kwestii popartych zostało przykładami zaczerpniętymi z praktyki oraz orzecznictwem sądowym, co pozwoli na lepsze zrozumienie prezentowanej problematyki.
• Publikacja przeznaczona jest dla sędziów, referendarzy sądowych, a także radców prawnych i adwokatów. Będzie pomocna aplikantom w nauce do egzaminów sędziowskiego, adwokackiego i radcowskiego. Zainteresuje również wszystkie inne osoby biorące udział w procesie cywilnym.

Wykaz skrótów 13
Wstęp 17
Rozdział I Pojęcie i skład kosztów procesu i kosztów sądowych 19 1. Definicja kosztów procesu 19 1.1. Wynagrodzenie pełnomocnika procesowego jako koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony 20 1.2. Koszty mediacji 26 1.3. Charakter katalogu kosztów procesu 30 2. Pojęcie, charakter i rodzaje opłat sądowych 32 2.1. Obowiązek uiszczania opłat sądowych 33 2.2. Rodzaje opłat sądowych 33 2.2.1. Opłata stała 34 2.2.2. Opłata stosunkowa 46 2.2.3. Opłata podstawowa 51 2.2.4. Opłata tymczasowa 53 2.3. Rygor zwrotu pisma bez wzywania do usunięcia braku fiskalnego pisma procesowego 58 2.4. Opłaty od środków zaskarżenia 62 3. Opłaty sądowe w procesie - wybrane zagadnienia szczegółowe 70 3.1. Kumulacja roszczeń 70 3.2. Opłaty sądowe w sprawach o rozwód, separację, unieważnienie małżeństwa 73 3.3. Opłaty sądowe w postępowaniach odrębnych 74 4. Opłaty sądowe w postępowaniu nieprocesowym - wybrane zagadnienia szczegółowe 79 4.1. Rodzaj opłaty sądowej pobieranej w postępowaniu nieprocesowym 79 4.2. Opłata sądowa w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego 91 4.2.1. Opłata sądowa od wniosku dotyczącego zmiany rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej 92 4.2.2. Opłata sądowa od wniosku o podział majątku wspólnego 95 4.3. Opłata sądowa w sprawach z zakresu prawa rzeczowego 97 4.3.1. Opłata sądowa od wniosku o ustanowienie służebności oraz od wniosku o stwierdzenie nabycia praw przez zasiedzenie 97 4.3.2. Opłata sądowa od wniosku dotyczącego zarządu rzeczą wspólną 99 4.3.3. Opłata sądowa od wniosku o zniesienie współwłasności 104 4.4. Opłata sądowa w sprawach o wpis w księdze wieczystej 105 4.4.1. Opłata sądowa od wniosku o wpis prawa użytkowania wieczystego 105 4.4.2. Opłata sądowa od wniosku o wpis udziału w prawie własności 107 4.4.3. Opłata sądowa w sprawach dotyczących nabycia kilku udziałów w prawie własności przez jedną osobę 112 4.4.4. Opłata sądowa w sprawach o wpis nabywcy spółki prawa handlowego 117 4.4.5. Opłata sądowa od wniosków o wpis do różnych ksiąg wieczystych 120 4.4.6. Opłata sądowa od wniosku o wpis zmiany treści ograniczonych praw rzeczowych 121 4.4.7. Opłata sądowa od wniosku o wpis praw osobistych i roszczeń 123 4.4.8. Opłata sądowa od wniosku o wpis prawa odrębnej własności lokalu 125 4.5. Opłata sądowa w sprawach spadkowych 132 4.5.1. Opłata sądowa od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku 132 4.5.2. Opłata sądowa od wniosku o stwierdzenie nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego 135 4.5.3. Opłata sądowa od wniosku o dział spadku 137 4.6. Opłata sądowa w sprawach rejestrowych 140 4.7. Opłata sądowa w innych sprawach rozpoznawanych w postępowaniu nieprocesowym 146 5. Wydatki sądowe 147 5.1. Pojęcie i katalog wydatków sądowych 147 5.2. Zaliczka na pokrycie wydatków 149 5.3. Wydatki związane z pełnieniem roli świadka 151 5.3.1. Zwrot kosztów podróży 152 5.3.2. Zwrot kosztów noclegu i utrzymania w miejscu wykonywania czynności sądowej 160 5.3.3. Zwrot zarobku lub utraconego dochodu 161 5.3.4. Zwrot innych kosztów poniesionych przez świadka 166 5.4. Wydatki związane z opinią biegłego 168 5.4.1. Prawo biegłego do wynagrodzenia 168 5.4.2. Fałszywa opinia jako przesłanka wpływająca na prawo biegłego do wynagrodzenia 179 5.4.3. Nierzetelna opinia jako przesłanka wpływająca na prawo biegłego do wynagrodzenia 182 5.4.4. Złożenie opinii z opóźnieniem jako przesłanka wpływająca na prawo biegłego do wynagrodzenia 186 5.4.5. Wynagrodzenie biegłego za stawiennictwo w sądzie 188 5.4.6. Zwrot wydatków poniesionych przez biegłego 189 5.4.7. Zwrot kosztów poniesionych przez tłumacza 191 5.5. Tryb przyznania wynagrodzenia i zwrotu kosztów świadkom, biegłym, tłumaczom 199 6. Koszty procesu ponoszone przez stronę 205 6.1. Zwrot kosztów przejazdu strony do sądu 206 6.2. Zwrot stronie utraconego zarobku 210 6.3. Tymczasowe ponoszenie kosztów strony przez Skarb Państwa 213 7. Koszty pełnomocnika procesowego 214 7.1. Koszty procesu strony występującej osobiście w postępowaniu lub zastępowanej przez pełnomocnika niebędącego profesjonalistą 215 7.2. Koszty procesu strony zastępowanej przez profesjonalnego pełnomocnika 216 7.2.1. Koszty pełnomocnika inne niż wynagrodzenie 217 7.2.2. Wynagrodzenie pełnomocnika 227
Rozdział II Zwolnienie od kosztów sądowych 238 1. Przesłanki i skutki zwolnienia od kosztów sądowych 238 1.1. Zwolnienie od kosztów o charakterze przedmiotowym i podmiotowym 238 1.1.1. Zwolnienie od kosztów z powodu oczywistej zasadności zażalenia 239 1.1.2. Zwolnienie od kosztów w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych 241 1.2. Zwolnienie od kosztów sądowych udzielone na wniosek strony 252 1.2.1. Wniosek osoby fizycznej 252 1.2.2. Wniosek osoby prawnej lub innego podmiotu niebędącego osobą fizyczną 265 1.2.3. Odmowa zwolnienia od kosztów sądowych z powodu oczywistej bezzasadności roszczenia lub obrony praw 269 2. Konsekwencje zwolnienia od kosztów sądowych oraz odmowy zwolnienia od obowiązku ich ponoszenia 270 2.1. Skutki całkowitego lub częściowego zwolnienia od kosztów sądowych 270 2.2. Skutki zwrotu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych 274 2.3. Skutki oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych 287 2.4. Skutki odrzucenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych 292
Rozdział III Orzekanie o kosztach procesu 295 1. Żądanie zwrotu kosztów procesu i kosztów sądowych 295 1.1. Obowiązek złożenia wniosku o zasądzenie zwrotu kosztów procesu 295 1.2. Termin do złożenia wniosku o zasądzenie zwrotu kosztów procesu 298 1.3. Treść wniosku o zasądzenie zwrotu kosztów procesu 310 1.4. Związanie sądu treścią wniosku o zasądzenie zwrotu kosztów procesu 313 2. Rozstrzygnięcie o kosztach procesu i kosztach sądowych 316 2.1. Czas rozstrzygnięcia o kosztach procesu 316 2.2. Treść rozstrzygnięcia o kosztach procesu 327 3. Podmioty uprawnione do orzekania o kosztach procesu 331
Rozdział IV Zasady ponoszenia kosztów procesu 339 1. Zasada odpowiedzialności za wynik procesu - reguła podstawowa 339 2. Zasada odpowiedzialności za wynik sprawy - reguły uzupełniające 349 2.1. Wzajemne zniesienie kosztów lub stosunkowe ich rozdzielenie 349 2.2. Obciążenie jednej strony obowiązkiem zwrotu wszystkich kosztów 358 3. Zasada słuszności 362 4. Zasada zawinienia 374 5. Rozstrzyganie o kosztach sądowych 379
Rozdział V Rozstrzygnięcie o kosztach procesu i kosztach sądowych a współuczestnictwo procesowe 386 1. Uwagi ogólne 386 2. Współuczestnictwo materialne 387 3. Współuczestnictwo formalne 394 4. Podział współuczestnictwa procesowego z punktu widzenia obowiązku ponoszenia kosztów procesu i kosztów sądowych 397 4.1. Trudności związane z kwalifikacją współuczestnictwa procesowego 397 4.2. Wnoszenie opłat sądowych i zaliczek na poczet wydatków przez współuczestników procesowych 405 4.3. Rozstrzygnięcie o kosztach procesu w przypadku współuczestnictwa procesowego 415
Rozdział VI Zaskarżalność rozstrzygnięcia o kosztach procesu 426 1. Zaskarżanie orzeczeń o kosztach procesu wydanych przez referendarza sądowego 426 2. Zaskarżanie orzeczeń o kosztach procesu wydanych przez sąd pierwszej instancji 433 3. Zaskarżanie orzeczeń o kosztach procesu wydanych przez sąd drugiej instancji 448
Rozdział VII Zasady rozliczania kosztów postępowania nieprocesowego 455 1. Uwagi ogólne 455 2. Reguły szczególne rozliczania kosztów postępowania nieprocesowego 458 2.1. Sprzeczność interesów uczestników postępowania 458 2.2. Różny stopień zainteresowania wynikiem sprawy 463 2.3. Brak sprzeczności interesów oraz brak różnego stopnia zainteresowania wynikiem sprawy 464 3. Rodzaje rozstrzygnięć o kosztach postępowania nieprocesowego na podstawie art. 520 § 2 i 3 k.p.c. 469 3.1. Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania nieprocesowego na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. 469 3.2. Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania nieprocesowego na podstawie art. 520 § 3 k.p.c. 471 4. Przepisy szczególne dotyczące reguł ponoszenia kosztów postępowania nieprocesowego 474 5. Formułowanie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania nieprocesowego 476 6. Reguły rozliczania kosztów postępowania odwoławczego rozpoznawanego w trybie nieprocesowym 482
Bibliografia 485