Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz / Andrzej Adamczuk, Piotr Pruś, Marcin Radwan, Małgorzata Sieńko, Ewa Stefańska, Małgorzata Manowska

Czwarte wydanie cieszącego się uznaniem Czytelników komentarza uwzględnia najnowsze zmiany legislacyjne odnoszące się do ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, w tym m.in.:

• obszerną nowelizację z 4.07.2019 r. – o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, którą w znacznej mierze zmieniono model postępowania rozpoznawczego i przywrócono postępowanie odrębne w sprawach gospodarczych;
• ustawę z 11.09.2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw, zawierającą przepisy dotyczące ustalania właściwości organu egzekucyjnego w przypadku zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej oraz sporządzania adnotacji w sprawie zbiegu;
• ustawę z 13.02.2020 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, wprowadzającą nowe odrębne postępowanie odnoszące się wyłącznie do spraw własności intelektualnej;
• ustawę z 30.04.2020 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, która w określonych w ustawie przypadkach umożliwia dokonywanie doręczeń przez Policję i Żandarmerię Wojskową oraz wprowadza nową kategorię spraw, tj. sprawy o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia.

W książce zwrócono uwagę na wydane w związku z pandemią COVID-19 uregulowania odnoszące się do procedury cywilnej, w tym dotyczące m.in. możliwości przeprowadzenia posiedzenia niejawnego zamiast rozprawy czy wstrzymania wykonania tytułów wykonawczych nakazujących opróżnienie lokali w czasie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Omówiono także nowy przepis dotyczący licytacji lokalu mieszkalnego. 

Komentarz został napisany przez praktyków dla praktyków. Wśród autorów są przedstawiciele różnych zawodów prawniczych: sędziowie, radca Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej oraz radca prawny. Uwagi zawarte w opracowaniu uwzględniają zatem spojrzenie zarówno sędziego, jak i pełnomocnika na stosowanie przepisów regulujących postępowanie cywilne. 

Autorzy prezentowanej publikacji rozwiązują problemy, z którymi spotykają się w codziennej pracy. Komentowane zagadnienia mają przede wszystkim oparcie w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych. 

   Adresaci:
Książka jest przeznaczona dla sędziów, radców prawnych, radców Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, adwokatów, referendarzy sądowych, asystentów sędziów, komorników oraz aplikantów.

TOM I

Wykaz skrótów 9

Słowo wstępne 25

Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2020 r. poz. 1575 ze zm.) 27

Tytuł wstępny. Przepisy ogólne 29

Część pierwsza
Postępowanie rozpoznawcze

KSIĘGA PIERWSZA. PROCES 71
Tytuł I. Sąd 71
Dział I. Właściwość sądu 71
Przepis wstępny 71
Rozdział 1. Właściwość rzeczowa 79
Oddział 1. Podstawy właściwości 79
Oddział 2. Wartość przedmiotu sporu 93
Rozdział 2. Właściwość miejscowa 119
Oddział 1. Właściwość ogólna 119
Oddział 2. Właściwość przemienna 125
Oddział 3. Właściwość wyłączna 147
Oddział 4. Przepisy szczególne 157
Dział II. Skład sądu 176
Dział III. Wyłączenie sędziego 196
Tytuł II. Prokurator 231
Tytuł III. Organizacje pozarządowe 243
Tytuł IIIA. Państwowa Inspekcja Pracy 256
Tytuł IIIB. Powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów 259
Tytuł IIIC. Podmioty uprawnione do udziału w postępowaniu na podstawie odrębnych przepisów 262
Tytuł IV. Strony 264
Dział I. Zdolność sądowa i procesowa 268
Dział II. Współuczestnictwo w sporze 291
Dział III. Interwencja główna i uboczna 305
Dział IV. Przypozwanie 315
Dział V. Pełnomocnicy procesowi 316
Tytuł V. Koszty procesu 349
Dział I. Zwrot kosztów procesu 349
Dział II. Pomoc prawna z urzędu 375
Tytuł VI. Postępowanie 399
Dział I. Przepisy ogólne o czynnościach procesowych 399
Rozdział 1. Pisma procesowe 401
Rozdział 2. Doręczenia 461
Rozdział 3. Posiedzenia sądowe 522
Rozdział 4. Terminy 570
Rozdział 5. Uchybienie i przywrócenie terminu 578
Rozdział 6. Zawieszenie postępowania 596
Dział II. Postępowanie przed sądami pierwszej instancji 647
Rozdział 1. Mediacja i postępowanie pojednawcze 652
Oddział 1. Mediacja 652
Oddział 2. Postępowanie pojednawcze 679
Rozdział 2. Pozew 693
Rozdział 2a. Organizacja postępowania 760
Rozdział 3. Rozprawa 810
Dział III. Dowody 871
Rozdział 1. Przedmiot i ocena dowodów 877
Rozdział 2. Postępowanie dowodowe 897
Oddział 1. Przepisy ogólne 897
Oddział 2. Dokumenty 916
Oddział 3. Zeznania świadków 941
Oddział 4. Opinia biegłych 961
Oddział 5. Oględziny 981
Oddział 6. Przesłuchanie stron 984
Oddział 7. Inne środki dowodowe 991
Rozdział 3. Zabezpieczenie dowodów 996
Dział IV. Orzeczenia 1000
Rozdział 1. Wyroki 1005
Oddział 1. Wydanie wyroku 1005
Oddział 2. Natychmiastowa wykonalność wyroków 1049
Oddział 3. Wyroki zaoczne 1053
Oddział 4. Sprostowanie, uzupełnienie i wykładnia wyroków 1068
Rozdział 1a. Nakazy zapłaty 1075
Rozdział 2. Postanowienia sądu 1077
Rozdział 3. Prawomocność orzeczeń 1088
Dział V. Środki odwoławcze 1097
Rozdział 1. Apelacja 1103
Rozdział 11. (uchylony) 1231
Rozdział 2. Zażalenie 1231
Dział Va. Skarga kasacyjna 1279
Dział Vb. Skarga na orzeczenie referendarza sądowego 1329
Dział VI. Wznowienie postępowania 1344
Dział VII. (uchylony) 1410
Dział VIII. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia 1411
Tytuł VII. Postępowania odrębne 1443
Dział I. Postępowanie w sprawach małżeńskich 1447
Rozdział 1. Przepisy ogólne 1447
Rozdział 2. Sprawy o rozwód i o separację 1456
Rozdział 3. Inne sprawy 1475
Dział II. Postępowanie w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi 1479
Dział IIa. Postępowanie w sprawach gospodarczych 1488
Dział III. Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych 1528
Rozdział 1. Przepisy ogólne 1528
Rozdział 2. Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy 1581
Rozdział 3. Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych 1596

TOM II

Wykaz skrótów 11

Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2020 r. poz. 1575 ze zm.) 27

Część pierwsza
Postępowanie rozpoznawcze

KSIĘGA PIERWSZA. PROCES 29
Tytuł VII. Postępowania odrębne 29
Dział IV. Postępowanie w sprawach o naruszenie posiadania 29
Dział IVa. Postępowanie w sprawach z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów oraz w sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową 35
Rozdział 1. (uchylony) 38
Rozdział 2. (uchylony) 38
Dział IVb. (uchylony) 88
Dział IVc. Postępowanie w sprawach z zakresu regulacji energetyki 91
Dział IVd. Postępowanie w sprawach z zakresu regulacji telekomunikacji i poczty 101
Dział IVe. Postępowanie w sprawach z zakresu regulacji transportu kolejowego 115
Dział IVf. Postępowanie w sprawach z zakresu regulacji rynku wodno-kanalizacyjnego 124
Dział IVg. Postępowanie w sprawach własności intelektualnej 132
Rozdział 1. Przepisy ogólne 132
Rozdział 2. Zabezpieczenie środka dowodowego 162
Rozdział 3. Wyjawienie lub wydanie środka dowodowego 182
Rozdział 4. Wezwanie do udzielenia informacji 196
Rozdział 5. Powództwa szczególne 217
Dział V. Postępowanie nakazowe i upominawcze 231
Rozdział 1. Przepisy ogólne 234
Rozdział 2. Postępowanie nakazowe 247
Rozdział 3. Postępowanie upominawcze 276
Dział VI. Postępowanie uproszczone 280
Dział VII. Europejskie postępowania w sprawach transgranicznych 305
Rozdział 1. Europejskie postępowanie nakazowe 307
Rozdział 2. Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń 322
Dział VIII. Postępowania elektroniczne 333
Rozdział 1. Elektroniczne postępowanie upominawcze 336
KSIĘGA DRUGA. POSTĘPOWANIE NIEPROCESOWE 353
Tytuł I. Przepisy ogólne 356
Tytuł II. Przepisy dla poszczególnych rodzajów spraw 411
Dział I. Sprawy z zakresu prawa osobowego 411
Rozdział 1. Uznanie za zmarłego i stwierdzenie zgonu 411
Oddział 1. Postępowanie o uznanie za zmarłego 411
Oddział 2. Postępowanie o stwierdzenie zgonu 420
Oddział 3. Uchylenie postanowień orzekających uznanie za zmarłego lub stwierdzenie zgonu 423
Rozdział 2. Ubezwłasnowolnienie 427
Oddział 1. Przepisy ogólne 427
Oddział 2. Doradca tymczasowy 435
Oddział 3. Postępowanie 438
Dział Ia. Sprawy o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia 454
Dział II. Sprawy z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli 463
Rozdział 1. Sprawy małżeńskie 463
Rozdział 2. Inne sprawy rodzinne oraz sprawy opiekuńcze 483
Oddział 1. Przepisy ogólne 483
Oddział 2. Sprawy z zakresu stosunków między rodzicami a dziećmi 504
Oddział 3. Sprawy o przysposobienie 520
Oddział 4. Sprawy z zakresu opieki 531
Oddział 5. Sprawy o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką 540
Oddział 6. Sprawy dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem 556
Rozdział 3. Sprawy z zakresu kurateli 562
Dział III. Sprawy z zakresu prawa rzeczowego 572
Rozdział 1. Przepisy ogólne 572
Rozdział 2. Stwierdzenie zasiedzenia 574
Rozdział 2a. Przepadek rzeczy 580
Oddział 1. Przepadek rzeczy na podstawie prawa celnego 580
Oddział 2. Przepadek pojazdów 585
Rozdział 3. Zarząd związany ze współwłasnością i użytkowaniem 588
Rozdział 4. Zniesienie współwłasności 596
Rozdział 5. Ustanowienie drogi koniecznej i służebności przesyłu 618
Rozdział 6. Postępowanie wieczystoksięgowe 622
Dział IV. Sprawy z zakresu prawa spadkowego 644
Przepisy wstępne 644
(oznaczenie rozdziału 1 i tytuł oraz oznaczenie oddziału 1 i tytuł – uchylone)
Rozdział 1. Zabezpieczenie spadku, wykaz inwentarza i spis inwentarza 647
Rozdział 2. Przyjęcie lub odrzucenie spadku 666
Rozdział 3. Ogłoszenie testamentu 670
(oznaczenie rozdziału 2 i tytuł tego rozdziału – uchylone)
Rozdział 4. Wyjawienie przedmiotów spadkowych 676
Rozdział 5. Przesłuchanie świadków testamentu ustnego 680
Rozdział 6. Sprawy dotyczące wykonawcy testamentu 682
Rozdział 6a. Sprawy dotyczące zarządu sukcesyjnego 684
Rozdział 7. Zarząd spadku nieobjętego 688
Rozdział 8. Stwierdzenie nabycia spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego 692
Rozdział 9. Dział spadku 713
Rozdział 10. Inne sprawy spadkowe 726
Dział IVa. Sprawy z zakresu przepisów o przedsiębiorstwach państwowych i o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego 729
Dział IVb. Sprawy z zakresu prawa pracy 735
Dział V. Sprawy depozytowe 738
Rozdział 1. Złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego 738
Rozdział 2. Zwrot depozytu sądowego składającemu i wydanie depozytu sądowego uprawnionemu 748
Rozdział 3. Postępowanie w sprawach o stwierdzenie likwidacji niepodjętego depozytu 752
Dział VI. Postępowanie rejestrowe 756
KSIĘGA TRZECIA. (UCHYLONA) 775
KSIĘGA CZWARTA. POSTĘPOWANIE W RAZIE ZAGINIĘCIA LUB ZNISZCZENIA AKT 776

Część druga
Postępowanie zabezpieczające

(OZNACZENIE ORAZ TYTUŁ KSIĘGI PIERWSZEJ – UCHYLONE) 785
Tytuł I. Przepisy ogólne 786
Tytuł II. Zabezpieczenie roszczeń pieniężnych 842
Tytuł III. Inne wypadki zabezpieczenia 876

Część trzecia
Postępowanie egzekucyjne

Tytuł I. Przepisy ogólne 899
Dział I. Organy egzekucyjne, ich właściwość i postępowanie w ogólności 899
Dział II. Tytuły egzekucyjne i klauzula wykonalności 960
Dział IIa. Zaświadczenie europejskiego tytułu egzekucyjnego 1003
Dział IIb. Stwierdzenie wykonalności europejskiego nakazu zapłaty 1013
Dział IIc. Zaświadczenie dotyczące orzeczenia wydanego w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń 1015
Dział IId. Zaświadczenia dotyczące orzeczeń, ugód i innych tytułów egzekucyjnych w sprawach cywilnych i handlowych 1016
Dział IIe. Wyciągi z orzeczeń, ugód i innych tytułów egzekucyjnych w sprawach alimentacyjnych 1020
Dział IIf. Zaświadczenia dotyczące orzeczeń obejmujących środki ochrony w sprawach cywilnych 1024
Dział III. Wszczęcie egzekucji i dalsze czynności egzekucyjne 1027
Dział IV. Zawieszenie i umorzenie postępowania 1061
Dział V. Ograniczenia egzekucji 1080
Dział VI. Powództwa przeciwegzekucyjne 1098
Tytuł II. Egzekucja świadczeń pieniężnych 1110
Dział I. Egzekucja z ruchomości 1110
Rozdział 1. Zajęcie 1110
Rozdział 2. Sprzedaż 1131
Rozdział 3. Sprzedaż w drodze licytacji elektronicznej 1150
Dział II. Egzekucja z wynagrodzenia za pracę 1157
Dział III. Egzekucja z rachunków bankowych 1172
Dział IV. Egzekucja z innych wierzytelności 1190
Dział IVa. Egzekucja z innych praw majątkowych 1209
Dział V. Wyjawienie majątku 1227
Dział VI. Egzekucja z nieruchomości 1235
Rozdział 1. Przepisy wstępne 1235
Rozdział 2. Zajęcie 1243
Rozdział 3. Opis i oszacowanie 1267
Rozdział 4. Obwieszczenie o licytacji 1279
Rozdział 5. Warunki licytacyjne 1288
Rozdział 6. Licytacja 1295
Rozdział 7. Przybicie 1309
Rozdział 8. Przysądzenie własności 1317
Rozdział 9. Egzekucja z ułamkowej części nieruchomości oraz użytkowania wieczystego 1326
Dział VIa. Uproszczona egzekucja z nieruchomości 1332
Dział VII. Egzekucja ze statków morskich 1340
Dział VIII. Podział sumy uzyskanej z egzekucji 1347
Rozdział 1. Przepisy ogólne 1347
Rozdział 2. Podział sumy uzyskanej przez egzekucję z wynagrodzenia za pracę 1362
Rozdział 3. Podział sumy uzyskanej przez egzekucję z ruchomości, wierzytelności i innych praw majątkowych 1366
Rozdział 4. Podział sumy uzyskanej przez egzekucję z nieruchomości 1367
Tytuł III. Przepisy szczególne o egzekucji 1379
Dział I. Egzekucja świadczeń niepieniężnych 1379
Dział II. Przepisy szczególne o egzekucji z udziałem Skarbu Państwa oraz przedsiębiorców 1417
Rozdział 1. Przepisy ogólne 1417
Rozdział 2. Egzekucja przez zarząd przymusowy 1425
Rozdział 3. Egzekucja przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego 1440
Dział III. Egzekucja w celu zniesienia współwłasności nieruchomości w drodze sprzedaży publicznej 1450
Dział IV. (uchylony) 1455
Dział V. Egzekucja świadczeń alimentacyjnych 1455
Dział VI. (uchylony) 1464

Część czwarta
Przepisy z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego

(PRZEPIS WSTĘPNY – UCHYLONE) 1465
KSIĘGA PIERWSZA. JURYSDYKCJA KRAJOWA 1465
Tytuł I. Przepisy ogólne 1467
(oznaczenie oraz tytuł Tytułu II – uchylone) 1476
Tytuł III. Jurysdykcja krajowa w procesie 1477
Tytuł IV. Jurysdykcja krajowa w postępowaniu nieprocesowym 1502
Tytuł IVA. Jurysdykcja krajowa w postępowaniu zabezpieczającym i egzekucyjnym 1522
KSIĘGA PIERWSZA A. IMMUNITET SĄDOWY I EGZEKUCYJNY 1526
KSIĘGA DRUGA. POSTĘPOWANIE 1537
Tytuł I. Zdolność sądowa i procesowa 1539
Tytuł II. Zabezpieczenie kosztów procesu 1543
Tytuł III. Zwolnienie cudzoziemców od kosztów sądowych 1555
Tytuł IV. Pomoc prawna 1558
Tytuł V. Zabezpieczenie dowodów 1589
Tytuł VI. Zagraniczne dokumenty urzędowe 1592
Tytuł VII. Czynności dotyczące spadku po cudzoziemcach 1596
Tytuł VIIA. Europejskie poświadczenie spadkowe 1600
Tytuł VIII. Stwierdzenie obcego prawa i wzajemności 1605
Tytuł IX. Uzasadnienie prawomocnych orzeczeń i wydawanie zaświadczeń 1606
Tytuł X. Wniosek o uchylenie wyroku wydanego w sprawie alimentacyjnej 1610
Tytuł XI. Europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym 1613
KSIĘGA TRZECIA. UZNANIE I STWIERDZENIE WYKONALNOŚCI 1623
Tytuł I. Uznanie orzeczeń sądów państw obcych lub rozstrzygnięć innych organów państw obcych 1623
Tytuł II. Wykonalność orzeczeń sądów państw obcych lub rozstrzygnięć innych organów państw obcych oraz ugód zawartych przed takimi sądami i organami lub przez nie zatwierdzonych 1637
Tytuł III. (uchylony) 1645
Tytuł IV. (uchylony) 1645
Tytuł V. (uchylony) 1645
Tytuł VI. (uchylony) 1645
KSIĘGA CZWARTA. UZNANIE I WYKONANIE NIEKTÓRYCH ORZECZEŃ SĄDÓW PAŃSTW CZŁONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ ORAZ POCHODZĄCYCH Z TYCH PAŃSTW UGÓD I DOKUMENTÓW URZĘDOWYCH 1646
Tytuł I. Przepisy ogólne 1647
Tytuł II. Wykonanie 1652
Tytuł III. Odmowa uznania lub wykonania 1661

Część piąta
Sąd polubowny (arbitrażowy)

Tytuł I. Przepisy ogólne 1666
Tytuł II. Zapis na sąd polubowny 1679
Tytuł III. Skład sądu polubownego 1697
Tytuł IV. Właściwość sądu polubownego 1712
Tytuł V. Postępowanie przed sądem polubownym 1718
Tytuł VI. Wyrok sądu polubownego i zakończenie postępowania 1733
Tytuł VII. Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego 1747
Tytuł VIII. Uznanie i stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej 1762

Skorowidz przedmiotowy 1775