Fundacja rodzinna. Pytania i odpowiedzi / Paweł Blajer

W książce kompleksowo omówiono instytucję fundacji rodzinnej z punktu widzenia przedsiębiorców, którzy troszczą się o sprawy majątkowe i zabezpieczenie finansowe najbliższych. W przystępny sposób autor przedstawia zasady ustanawiania fundacji rodzinnej i zarządzania nią.

Fundacja rodzinna ma bowiem funkcjonować niezależnie od porządku dziedziczenia i bez uszczerbku dla praw spadkobierców. Powinna profesjonalnie zarządzać otrzymanym majątkiem i dzięki temu realizować świadczenia na rzecz beneficjentów. Majątek fundacji rodzinnej mogą tworzyć także inne aktywa niż przedsiębiorstwo. Celem istnienia fundacji oprócz zabezpieczenia prywatnego majątku ma być również zapewnienie ciągłości aktywności gospodarczej przedsiębiorstwa. Wejście w życie tej nowej insytucji prawnej zmienia podejście do planowania spadkowego, a także wprowadza istotne zmiany w prawie spadkowym i podatkowym. W połączeniu z rozrządzeniami testamentowymi, zapisem windykacyjnym i zarządem sukcesyjnym pozwala kompleksowo ująć wszystkie, nawet te najbardziej newralgiczne, kwestie związane z losami majątku na wypadek śmierci.

Wszystkie zagadnienia związane z ustanowieniem i funkcjonowaniem fundacji rodzinnej zostały ujęte w formie pytań i odpowiedzi, aby opracowanie było możliwie jak najbardziej praktyczne, a przedstawiana problematyka jasna i zrozumiała dla czytelnika.

Publikacja jest przeznaczona przede wszystkim dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą jako osoby fizyczne, ale także wspólników, którzy podejmują decyzje związane z planowaniem spadkowym i dziedziczeniem swojego majątku. Zainteresuje również menedżerów, osoby zajmujące się zarządzaniem projektami i finansami, jak również biegłych rewidentów, notariuszy, adwokatów i radców prawnych, sędziów, komorników, doradców podatkowych.

Wykaz skrótów | str. 21

Wprowadzenie | str. 23

Rozdział I

KWESTIE ZASADNICZE ZWIĄZANE Z FUNDACJĄ RODZINNĄ | str. 27

Pytanie nr 1

W jakim celu powstaje fundacja rodzinna? | str. 27

Pytanie nr 2

Czy nie będzie już możliwości utworzenia innej fundacji niż fundacja rodzinna? | str. 28

Pytanie nr 3

Czy fundacja inna niż rodzinna może być zmuszona zakończyć działalność, gdy w polskim prawie pojawiła się fundacja rodzinna? | str. 29

Pytanie nr 4

Czy fundacja rodzinna może być utworzona przez przedsiębiorców? | str. 31

Pytanie nr 5

Czy fundacja rodzinna już od momentu ustanowienia będzie miała osobowość prawną? | str. 31

Pytanie nr 6

Czy rejestr fundacji rodzinnych będzie jawny? | str. 32

Pytanie nr 7

Czy beneficjenci oraz inne osoby (podmioty) współpracujące z fundacją rodzinną mogą ponieść konsekwencje błędnych lub nieprawdziwych danych w rejestrze fundacji rodzinnych? | str. 33

Pytanie nr 8

Czy fundacja rodzinna już od momentu powstania będzie mogła dokonywać wypłat na rzecz osób uprawnionych? | str. 34

Pytanie nr 9

Czy fundacja rodzinna będzie miała wspólników? | str. 35

Pytanie nr 10

Czy spadkobiercy fundatora fundacji rodzinnej będą automatycznie uprawnieni do świadczeń powołanej przez niego fundacji? | str. 35

Pytanie nr 11

Czy powołanie fundacji rodzinnej jest obowiązkowe dla jakichś podmiotów? | str. 36

Pytanie nr 12

Czy polski obywatel nie może być już fundatorem lub beneficjentem zagranicznej fundacji rodzinnej? | str. 37

Pytanie nr 13

Czy fundacja rodzinna może być ustanowiona przez rolników? | str. 37

Pytanie nr 14

Czy osoby wykonujące wolne zawody oraz artyści mogą ustanowić fundację rodzinną? | str. 39

Pytanie nr 15

Czy można ustanowić więcej niż jedną fundację rodzinną? | str. 39

Pytanie nr 16

Czy fundacja rodzinna będzie prowadzić działalność gospodarczą jak inne podmioty? | str. 40

Pytanie nr 17

Czy fundacja rodzinna musi prowadzić działalność gospodarczą? | str. 43

Pytanie nr 18

Czy fundacja rodzinna będzie prowadziła działalność gospodarczą przedsiębiorcy, który ustanowił fundację rodzinną? | str. 43

Pytanie nr 19

Czy fundator może nadal sporządzić swój testament? | str. 44

Pytanie nr 20

Czy po wniesieniu pieniędzy lub rzeczy do fundacji fundator nadal będzie ich właścicielem? | str. 44

Pytanie nr 21

Czy proces związany z sukcesją przedsiębiorstwa trzeba będzie powtarzać po ustanowieniu fundacji rodzinnej? | str. 45

Pytanie nr 22

Czy fundacja rodzinna może zatrudniać pracowników? | str. 45

Pytanie nr 23

Czy fundator będzie mógł wykonywać swoje dotychczasowe uprawnienia wspólnika po wniesieniu udziałów do fundacji? | str. 46

Pytanie nr 24

Czy fundacja rodzinna to jedyne rozwiązanie dla przedsiębiorców na wypadek śmierci? | str. 46

Pytanie nr 25

Czy w umowie spółki należy zawrzeć postanowienia związane ze śmiercią wspólnika mimo planów związanych z ustanowieniem fundacji rodzinnej? | str. 47

Pytanie nr 26

Czy i kiedy ustanawiać fundację rodzinną w testamencie? | str. 48

Pytanie nr 27

Jaka czynność związana z ustanowieniem fundacji rodzinnej jest kluczowa? | str. 48

Pytanie nr 28

Czy do fundacji rodzinnej można wnosić nieruchomość lub nieruchomości? | str. 49

Pytanie nr 29

Czy majątek fundacji będzie uwzględniany przy obliczaniu zachowku? | str. 49

Rozdział II

POWSTANIE FUNDACJI RODZINNEJ | str. 53

Pytanie nr 30

Czy do ustanowienia fundacji rodzinnej wystarczy decyzja i chęć pracy na jej rzecz członków danej rodziny? | str. 53

Pytanie nr 31

Czy fundacja rodzinna może być ustanowiona tylko przez najbliższych członków rodziny? | str. 53

Pytanie nr 32

Czy jeden małżonek może ustanowić fundację rodzinną? | str. 54

Pytanie nr 33

Czy fundatorem fundacji rodzinnej może być spółka? | str. 54

Pytanie nr 34

Czy fundator może przekazać swoje uprawienia? | str. 55

Pytanie nr 35

Jeśli fundacja została ustanowiona przez więcej niż jednego fundatora, to czy muszą oni razem wykonywać swoje uprawnienia? | str. 56

Pytanie nr 36

Czy fundator będzie odpowiadał za zobowiązania fundacji? | str. 56

Pytanie nr 37

Za jakie zobowiązania fundatora będzie odpowiadała fundacja rodzinna? | str. 57

Pytanie nr 38

Czy odpowiedzialność fundacji za zobowiązania fundatora jest ograniczona? | str. 58

Pytanie nr 39

Czy nazwa fundacji rodzinnej może być dowolna? | str. 59

Pytanie nr 40

Czy do fundacji rodzinnej fundator może wnieść aktywa o dowolnej wartości? | str. 59

Pytanie nr 41

Czy fundator do fundacji rodzinnej może wnieść tylko środki pieniężne? | str. 60

Pytanie nr 42

Czy fundator będzie mógł wycofać wniesiony wkład? | str. 61

Pytanie nr 43

Czy aktywa mogą być wniesione do fundacji rodzinnej tylko na początku jej działalności? | str. 62

Pytanie nr 44

Czy do powstania fundacji rodzinnej wystarczy zwykłe pisemne oświadczenie fundatora? | str. 62

Pytanie nr 45

Co jest potrzebne do powstania fundacji rodzinnej? | str. 63

Pytanie nr 46

Co musi zawierać statut fundacji rodzinnej? | str. 64

Pytanie nr 47

Czy ustanowienie fundacji rodzinnej rodzi konieczność powołania zarządcy sukcesyjnego? | str. 70

Pytanie nr 48

Czy fundację rodzinną może ustanowić cudzoziemiec? | str. 70

Rozdział III

OSOBY UPRAWNIONE DO ŚWIADCZEŃ OD FUNDACJI RODZINNEJ | str. 71

Pytanie nr 49

Kto może być beneficjentem fundacji rodzinnej? | str. 71

Pytanie nr 50

Czy fundacja rodzinna może ograniczyć wskazanie beneficjentów? | str. 71

Pytanie nr 51

Jakie świadczenia może spełniać fundacja rodzinna na rzecz beneficjentów? | str. 72

Pytanie nr 52

Czy świadczenia w postaci środków pieniężnych fundacja rodzinna może przekazywać beneficjentowi w gotówce? | str. 73

Pytanie nr 53

Kto może być beneficjentem fundacji rodzinnej? | str. 73

Pytanie nr 54

Czy beneficjentem fundacji rodzinnej może być sam fundator? | str. 74

Pytanie nr 55

Czy beneficjent może zrezygnować ze świadczeń fundacji rodzinnej? | str. 74

Pytanie nr 56

W jaki sposób beneficjent może zrzec się świadczenia? | str. 75

Pytanie nr 57

Co jest potrzebne do wykonania świadczenia na rzecz beneficjenta? | str. 75

Pytanie nr 58

Czy fundacja rodzinna będzie dysponować dokładnymi danymi beneficjentów? | str. 75

Pytanie nr 59

Czy dane beneficjentów fundacji rodzinnej będą jawne? | str. 77

Pytanie nr 60

Czy beneficjent może nie otrzymać świadczenia od fundacji rodzinnej, nawet gdy fundacja rodzinna ma wszystkie dane potrzebne do jego przekazania? | str. 77

Pytanie nr 61

Kiedy należy uznać, że fundacja rodzinna będzie miała problemy z wypłacalnością? | str. 79

Pytanie nr 62

Czy beneficjent będzie mógł rozporządzać swoim świadczeniem na wypadek śmierci? | str. 79

Pytanie nr 63

Czy świadczeniem, jakie otrzymuje beneficjent, będzie on mógł swobodnie rozporządzać za życia? | str. 80

Pytanie nr 64

Czy beneficjent może być zobowiązany do zwrotu świadczenia? | str. 80

Pytanie nr 65

Czy beneficjent musi liczyć się w każdym czasie z obowiązkiem zwrotu świadczenia? | str. 81

Pytanie nr 66

Czy beneficjent będzie miał wpływ na działalność fundacji rodzinnej? | str. 81

Pytanie nr 67

Czy zarząd może odmówić beneficjentowi udzielania wyjaśnień lub dostępu do dokumentów? | str. 82

Pytanie nr 68

Co może zrobić beneficjent fundacji rodzinnej, który uważa, że bezpodstawnie odmówiono mu udzielenia wyjaśnień lub dostępu do dokumentów fundacji rodzinnej? | str. 83

Pytanie nr 69

Czym jest zgromadzenie beneficjentów? | str. 83

Pytanie nr 70

Czy fundacja rodzinna może nie mieć zgromadzenia beneficjentów, a bieżącą obsługą świadczeń będzie zajmował się zarząd fundacji rodzinnej? | str. 85

Pytanie nr 71

Czy beneficjent fundacji rodzinnej musi brać udział w zgromadzeniu beneficjentów? | str. 85

Pytanie nr 72

Kto zwołuje zgromadzenie beneficjentów? | str. 86

Pytanie nr 73

Czy beneficjent lub beneficjenci sami mogą żądać zwołania zgromadzenia beneficjentów, nawet jeśli w fundacji działa zarząd? | str. 86

Pytanie nr 74

Czy beneficjent musi osobiście brać udział w zgromadzeniu beneficjentów? | str. 87

Pytanie nr 75

Czy poza zgromadzeniem beneficjentów beneficjent może wpływać na działalność zarządu lub rady nadzorczej? | str. 87

Pytanie nr 76

Czy beneficjent lub beneficjenci sami mogą zmienić statut fundacji rodzinnej? | str. 89

Rozdział IV

ZARZĄDZANIE FUNDACJĄ RODZINNĄ | str. 90

Pytanie nr 77

Czy fundacją rodzinną zarządzają osoby, które otrzymują świadczenia z fundacji rodzinnej? | str. 90

Pytanie nr 78

Jakie zadania wykonuje zarząd fundacji rodzinnej? | str. 91

Pytanie nr 79

Czy zarząd fundacji rodzinnej musi być liczny? | str. 93

Pytanie nr 80

Czy zarząd fundacji rodzinnej może być jednoosobowy? | str. 94

Pytanie nr 81

Czy członek zarządu fundacji rodzinnej powinien w swojej działalności przestrzegać jakichś szczególnych zasad? | str. 94

Pytanie nr 82

Kto może być członkiem zarządu fundacji rodzinnej? | str. 97

Pytanie nr 83

Kto nie może być członkiem zarządu fundacji rodzinnej? | str. 97

Pytanie nr 84

Czy osoba skazana może pełnić funkcję członka zarządu fundacji rodzinnej? | str. 100

Pytanie nr 85

Czy członek zarządu fundacji rodzinnej w jakiś szczególny sposób musi zgodzić się na pełnienie funkcji? | str. 101

Pytanie nr 86

Czy w sytuacji, gdy zarząd fundacji rodzinnej tworzy kilka osób, to wszyscy są tak samo uprawieni do zarządzania fundacją rodzinną? | str. 101

Pytanie nr 87

Czy każdy z członków zarządu fundacji rodzinnej może podpisywać umowy z podmiotami zewnętrznymi? | str. 102

Pytanie nr 88

Ile trwa kadencja członka zarządu fundacji rodzinnej? | str. 103

Pytanie nr 89

Kto powołuje zarząd fundacji rodzinnej? | str. 104

Pytanie nr 90

Czy członek zarządu fundacji rodzinnej może nie być odwołany? | str. 105

Pytanie nr 91

Czy członek zarządu fundacji rodzinnej może zrezygnować? | str. 105

Pytanie nr 92

Czy członek zarządu fundacji rodzinnej może pełnić swoją funkcję nieodpłatnie? | str. 106

Pytanie nr 93

Czy członek zarządu fundacji rodzinnej może podpisać umowę z fundacją rodzinną? | str. 107

Pytanie nr 94

Czy członek zarządu fundacji rodzinnej, który jest jednocześnie beneficjentem (otrzymuje świadczenie od fundacji) może podpisać umowę z fundacją rodzinną? | str. 107

Pytanie nr 95

Czy posiedzenia zarządu muszą odbywać się w lokalu fundacji rodzinnej? | str. 108

Pytanie nr 96

Czy członek zarządu fundacji rodzinnej może ponosić odpowiedzialność prywatnym majątkiem za nieprawidłowe zarządzanie? | str. 108

Pytanie nr 97

Po co jest rada nadzorcza w fundacji rodzinnej? | str. 109

Pytanie nr 98

Czy w fundacji rodzinnej musi być rada nadzorcza? | str. 110

Pytanie nr 99

Czy można być jednocześnie członkiem rady nadzorczej i zarządu fundacji rodzinnej? | str. 110

Pytanie nr 100

Ile osób musi liczyć rada nadzorcza? | str. 111

Pytanie nr 101

Kto powołuje członka rady nadzorczej fundacji rodzinnej? | str. 111

Pytanie nr 102

Czy rada nadzorcza przeprowadza także audyty fundacji rodzinnej? | str. 112

Pytanie nr 103

Jak często przeprowadzany jest audyt w fundacji rodzinnej? | str. 113

Pytanie nr 104

Kto przeprowadza audyt w fundacji rodzinnej? | str. 114

Pytanie nr 105

Czy osobą dokonującą audytu może być członek rady nadzorczej? | str. 115

Pytanie nr 106

Kto wybiera audytorów fundacji rodzinnej? | str. 116

Pytanie nr 107

Jakie dane musi podawać fundacja rodzinna w swojej działalności? | str. 116

Pytanie nr 108

Czym zarządzanie finansami fundacji rodzinnej różni się od zarządzania w innych podmiotach? | str. 117

Pytanie nr 109

Czy fundator i beneficjent fundacji rodzinnej mogą mieć wpływ na bieżące zarządzanie fundacją rodzinną, jeśli nie są członkami zarządu? | str. 117

Rozdział V

ZAKOŃCZENIE DZIAŁALNOŚCI FUNDACJI RODZINNEJ | str. 118

Pytanie nr 110

Czy z uwagi na wielopokoleniowy charakter fundacji rodzinnej taka fundacja nigdy nie może zakończyć swojej działalności? | str. 118

Pytanie nr 111

Kiedy fundacja rodzinna ulega rozwiązaniu? | str. 119

Pytanie nr 112

Czy tylko statut może określać przyczyny rozwiązania fundacji rodzinnej? | str. 120

Pytanie nr 113

Czy zarządzanie fundacją rodzinną w sposób sprzeczny z jej celem lub interesami beneficjentów automatycznie oznacza zakończenie działalności fundacji? | str. 121

Pytanie nr 114

Czy fundacja rodzinna może być rozwiązana, jeśli jej beneficjent jest małoletni? | str. 122

Pytanie nr 115

Kiedy rozpoczyna się likwidacja fundacji rodzinnej i na czym ona polega? | str. 122

Pytanie nr 116

Kto otrzymuje mienie fundacji po jej rozwiązaniu? | str. 123

Pytanie nr 117

Czy takie same są przyczyny rozwiązania fundacji rodzinnej w organizacji jak fundacji rodzinnej? | str. 123

Pytanie nr 118

Czy fundacja rodzinna może zakończyć działalność w wyniku upadłości? | str. 124

Rozdział VI

PODATKI W FUNDACJI RODZINNEJ | str. 125

Pytanie nr 119

Czy fundacja rodzinna będzie płaciła podatek z tytułu swojej działalności? | str. 125

Pytanie nr 120

Kiedy fundacja rodzinna będzie płaciła podatek od świadczeń? | str. 126

Pytanie nr 121

Czy inna będzie stawka podatku i podstawa obliczenia podatku, jeśli fundacja rodzinna jako świadczenie nie będzie wypłacała środków pieniężnych? | str. 126

Pytanie nr 122

Czy rozwiązaniu fundacji rodzinnej będzie także towarzyszyło prawo do zwolnienia podatkowego? | str. 128

Pytanie nr 123

Czy fundacja będzie płaciła podatek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej? | str. 129

Pytanie nr 124

Czy fundacja rodzinna będzie płaciła tzw. podatek od przychodów z budynków? | str. 130

Pytanie nr 125

Czy od wysokich świadczeń wypłacanych przez fundację rodzinną będzie pobierana danina solidarnościowa? | str. 130

Pytanie nr 126

Czy wniesienie przez fundatora mienia do fundacji rodzinnej będzie opodatkowane? | str. 131

Pytanie nr 127

W jakich terminach fundacja rodzinna będzie rozliczała podatek? | str. 131

Pytanie nr 128

Czy fundator lub beneficjent fundacji będą zwolnieni z podatku od spadków i darowizn, tak jak przy dziedziczeniu? | str. 132

Pytanie nr 129

Czy zwolnienie podatkowe dla najbliższych fundatora będzie możliwe w sytuacji, gdy fundacja będzie miała kilku fundatorów? | str. 133

Pytanie nr 130

Czy osoby, które nie są osobami bliskimi fundatora będą płacić podatek od otrzymywanych świadczeń? | str. 133

Pytanie nr 131

Czy za rozliczenia podatkowe i ewentualne zaległości podatkowe będzie odpowiadał beneficjent fundacji rodzinnej? | str. 134

Pytanie nr 132

Czy fundacja rodzinna będzie miała preferencje podatkowe w podatku od towarów i usług? | str. 134

Pytanie nr 133

Czy fundacja rodzinna będzie odpowiedzialna za zaległości podatkowe fundatora? | str. 135

Pytanie nr 134

Czy fundacja rodzinna może przekazywać informacje dotyczące swojej działalności i konkretnych beneficjentów na przykład naczelnikowi urzędu skarbowego? | str. 136

Pytanie nr 135

Jaka będzie odpowiedzialność karna za brak spełnienia żądania organu Krajowej Administracji Skarbowej? | str. 137

Podsumowanie | str. 139