Absolut i historia. W kręgu myśli rosyjskiej / Janusz Dobieszewski

"Od wielu lat zajmuję się rosyjską myślą filozoficzną, społeczną, religijną: najpierw filozofią narodników, później sporem słowianofilsko-okcydentalistycznym, wreszcie koncepcjami Włodzimierza Sołowjowa. Pracy nad filozofią Sołowjowa towarzyszyły, rzecz jasna, badania poświęcone jej źródłom, kontekstom, horyzontom historycznym i teoretycznym; powstawały w związku z tym teksty względnie autonomiczne wobec Sołowjowa (a poświęcone choćby Dostojewskiemu, Fiodorowowi, Tołstojowi). Próbowałem śledzić konsekwencje i owoce filozofii Sołowjowa, zależało mi przy tym na ukazywaniu wielostronności wpływu i inspiracyjnej mocy jego myśli; powstawały więc przy tej okazji studia o myśli Szestowa, Bierdiajewa, Franka, Bachtina, a także bardziej przekrojowe oraz syntetyczne ujęcia filozofii rosyjskiej, skupiające się na jej ogólnym charakterze i określających ją tendencjach. Istotną motywacją i sprzyjającą okolicznością tych badań był „powrót” rosyjskiej filozofii emigracyjnej do ojczyzny po upadku ZSRR, dokonane w krótkim czasie szerokie udostępnienie czytelnikom i badaczom całej rosyjskiej spuścizny filozoficznej, intensywne i owocujące monografiami studia i dyskusje nad rosyjską filozofią, zwłaszcza filozofią religijną, prowadzone w Polsce, Rosji, jak i na Zachodzie. Końcowe partie tej książki są zarazem hołdem dla dwóch moich filozoficznych mistrzów: Andrzeja Walickiego i Marka Siemka." - Janusz Dobieszewski

SPIS TRESCI

Wstęp ............................................................................5

SYNTEZY

Tendencja neoplatońska w filozofii rosyjskiej .......................9

Sofiologia w perspektywie filozoficznej ...............................20

Rosyjskie warunki możliwości metafizyki ............................30

Rosyjskie syntezy rosyjskiej świadomości ...........................43

Filozoficzność emigracji ....................................................67

ANALIZY

Fiodor Dostojewski. Kilka uwag ......................................... 85

Nikołaj Fiodorow – ekscesy zmartwychwstania ....................109

Etyczno-chrześcijańskie pasje Lwa Tołstoja ........................124

Lew Szestow – sens absurdu ...........................................134

Wczesny Lew Szestow .....................................................150

„Komunistyczne” rozterki Nikołaja Bierdiajewa ...................162

Granice „drogowskazów” .................................................179

Siemion Frank o dowodzie ontologicznym .........................196

Okno ku wieczności – symbolika ikony..............................207

Michaiła Bachtina filozofia karnawału.................................219

Materializm groteskowy Michaiła Bachtina .........................239

SPOJRZENIA

Filozofia w Rosji po rozpadzie ZSRR (ogólny rzut oka) ........251

Współczesny renesans rosyjskiej filozofii religijnej –

perspektywy i zagrożenia ................................................261

Empatia, dystans i ani trochę уныния. Profesor Andrzej

Walicki a rosyjska myśl filozoficzna ..................................275

W sprawie braku wrażliwości religijno-metafizycznej

Andrzeja Walickiego .......................................................296

Zachodnia соборность, rosyjski liberalizm ...........................319

Nota bibliograficzna ....................................................... 331

Indeks nazwisk ............................................................. 333