Związek Patriotów Polskich w ZSRR to organizacja, która wielu osobom kojarzy się przede wszystkim z propagowaniem stalinowskiej ideologii i „kuźnią kadr” dla Polski Ludowej. Tymczasem dla pozbawionych opieki zesłańców na Wschodzie, którzy „nie zdążyli do Andersa” lub po prostu nie zdołali ewakuować się ze Związku Radzieckiego w 1942 r., ZPP był praktycznie jedyną nadzieją na odmianę losu i powrót do Ojczyzny. Jego terenowi działacze – w większości także zesłańcy – oferowali rodakom wsparcie na miarę tamtych tragicznych okoliczności. Autor przedstawił rozmaite aspekty działalności ZPP w Południowym Kazachstanie, czyli obwodzie południowokazachstańskim. Podczas II wojny światowej na tych graniczących z Uzbekistanem obszarach Kazachskiej SRR znalazło się wielu obywateli polskich. W książce ukazano tragiczne dzieje zesłańców, którzy od chwili deportacji walczyli o swoje przetrwanie. W najnowszej monografii Wojciecha Marciniaka Czytelnik odnajdzie opisy przeżyć Sybiraków – zsyłki, tułaczki, życia codziennego w Kazachstanie i zmagań z totalitarną rzeczywistością, aż po repatriację w 1946 r.
Wykaz skrótów i skrótowców 9
Wstęp 11
Rozdział I. Deportacje obywateli polskich w głąb ZSRR w latach 1940–1941 23
Rozdział II. Polscy zesłańcy w Południowym Kazachstanie (do 1944 r.) 33
2.1. Z Północy na Południe 33
2.2.Pierwsze przeżycia 39
2.3. Nim powstał ZPP 51
Rozdział III. Trudne początki 69
Rozdział IV. Nadzieje i rozczarowania 103
Rozdział V. Placówki szkolne i opiekuńczo-wychowawcze 123
Rozdział VI. Pomoc i opieka społeczna 157
Rozdział VII. Działalność propagandowa i kulturalno-oświatowa 171
Rozdział VIII. Ostatni etap 185
Rozdział IX. Ku Ojczyźnie 213
Zakończenie 239
Bibliografia 245
Aneksy 251
Album po s. 302
Wykaz tabel 303
Wykaz aneksów 305
Wykaz map 307
Wykaz ilustracji 309
Indeks osobowy 313
Indeks geograficzny 321