Odzyskać doświadczenie. Sporny temat humanistyki współczesnej / Dorota Wolska

Trudno o bardziej kłopotliwe pojęcie niż doświadczenie. W tych rozważaniach pojawia się ono głównie w rozumieniu egzystencjalistycznym jako kategoria refleksji humanistycznej i przedmiot prowadzonych w jej ramach sporów. We współczesnych dyskusjach apel o odzyskanie doświadczenia przyjmuje postać poznawczego wyzwania, intelektualnej troski, postulatu politycznego, a także jest rozpoznawany jako dążenie kultury samej, jej reakcji na nowoczesną fragmentację, „zubożenie” doświadczenia oraz jego traumatyczne wyparcie. Zwolennicy odzyskania doświadczenia widzą w tym zabiegu szansę na uzdrowienie humanistyki abstrahującej, za sprawą swej nadto scjentystycznej orientacji, od konkretnej ludzkiej egzystencji. „Wrogowie” doświadczenia obawiają się, że kategoria ta zarówno sprzyja poznawczej naiwności, wyrażającej się w bezpodstawnej nadziei na konceptualizację bezpośredniości, jak i wikła w mit absolutnego i fundamentalnego odniesienia. Toczy się więc spór o to, czy można i czy warto odzyskać doświadczenie jako własną kategorię humanistyki. Przy tej okazji rewidowane są poglądy na relacje między poznawaniem i doświadczaniem świata, między neutralnością i zaangażowaniem badań, między abstrakcją i konkretnością, między humanistyką poznawczą i niepoznawczą. Wybrane wątki tych dyskusji składają się na treść książki. Obecne są w niej dwie perspektywy: reflektywnej humanistyki i aksjologicznie zorientowanego kulturoznawstwa.

Wprowadzenie

Dlaczego doświadczenie …

1. Z perspektywy historii myśli

Doświadczenie jako rzeczywistość.

Experience and its Modes Michaela Oakeshotta

Wielogłosowa historia myśli o doświadczeniu.

Ku ponownej integracji doświadczenia

Głód doświadczenia i jego zew. Craiga Irelanda

postulat rewaluacji doświadczenia

2. W stronę doświadczenia historycznego

Doświadczenie i doznanie historii. Frank Ankersmit i Johan Huizinga

3. W perspektywie fenomenologii

Od doświadczenia do wydarzenia. Fenomenologiczna

koncepcja doświadczenia i jej radykalizacja

4. W stronę antropologii

Doświadczenie jako zbiorowe uniesienie, mistyczna

partycypacja i subiektywne złudzenie. Durkheim,

Lévy-Bruhl, Lévi-Strauss

W kierunku nowego idiografizmu?

Między doświadczeniem a teorią.

„Paradoks performatywny”.

5. Wobec świadectwa

Doświadczenie w perspektywie świadectwa

6. Wobec wartości

Doświadczanie rzeczywistości jako doświadczanie

wartości w świetle kulturalizmu Floriana Znanieckiego

Geneza wartości jako doświadczenie. Pragmatystyczna

koncepcja Hansa Joasa

Doświadczenie w refleksji kulturoznawczej

7. Zakończenie

Odzyskać doświadczenie?

Bibliografia

Indeks nazwisk

Indeks pojęć

Summary