Zarys metodyki pracy mediatora w sprawach cywilnych / Aneta Małgorzata o Arkuszewska, Jakub M. Łukasiewicz, Tobiasz Serafin, Anna Kościółek, Jerzy Plis

Publikacja przedstawia zbiór zasad dotyczących sposobu wykonywania pracy mediatora w sprawach cywilnych, łącząc przy tym elementy teoretyczne oraz praktyczne.

W książce omówiono genezę instytucji mediacji, ustawodawstwo prawne - z podaniem konkretnych przepisów prawa regulujących mediację, kodeksy etyki mediatora oraz standardy postępowania mediacyjnego i kształcenia przyszłych mediatorów. Zaprezentowano również naczelne zasady mediacji oraz jej rodzaje. Szczególnie dokładnie opisano cechy i zadania dobrego mediatora oraz fazy i etapy mediacji. Uzupełnieniem rozważań jest przedstawienie barier w mediacji i sposobów im przeciwdziałania. Całość pracy zamyka bogaty wykaz wzorów pism występujących w postępowaniu mediacyjnym tworzonych przez mediatorów w codziennej pracy.

Autorami opracowania są stali mediatorzy, praktycy oraz teoretycy prawa zajmujący się zagadnieniami mediacji rodzinnych, cywilnych, gospodarczych oraz pracowniczych.

Adresaci:
Publikacja może być zarówno praktycznym komentarzem dla osób przygotowujących się do zawodu mediatora, jak i przydatnym uzupełnieniem wiedzy dla mediatorów, sędziów, adwokatów i radców prawnych. Zainteresuje także strony, które pragną rozwiązania swojego sporu w sposób polubowny.



Wykaz skrótów 11
Przedmowa 13
Rozdział I Geneza instytucji mediacji 15
1. Mediacja w czasach starożytności 15
2. Mediacja w średniowieczu 18
3. Historia mediacji w państwach anglosaskich 19
4. Recepcja mediacji w Europie 22
4.1. Mediacja w konfliktach międzynarodowych 22
4.2. Recepcja mediacji w Europie Zachodniej i Środkowo-Wschodniej 22
5. Geneza mediacji w Polsce 25
Wykorzystana literatura 31
Rozdział II Mediacja w polskim prawie cywilnym 33
1. Regulacje prawne mediacji 33
1.1. Regulacja mediacji w kodeksie postępowania cywilnego 33
1.2. Regulacja mediacji w innych aktach prawnych 37
1.2.1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121) 37
1.2.2. Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 z późn. zm.) 38
1.2.3. Europejska Konwencja o wykonywaniu praw dzieci, sporządzona w Strasburgu dnia 25 stycznia 1996 r. (Dz. U. z 2000 r. Nr 107, poz. 1128) 38
1.2.4. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 listopada 2005 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 218) 39
1.2.5. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/52/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych (Dz. Urz. UE L 136 z 24.05.2008, s. 3) 40
2. Kodeksy etyki mediatora i standardy prowadzenia mediacji oraz szkolenia mediatorów 47
2.1. Kodeks Etyki Mediatora - Krajowego Stowarzyszenia Mediatorów 48
2.2. Europejski kodeks postępowania dla mediatorów (dokument nieformalny, przyjęty na konferencji w Brukseli w dniu 2 lipca 2004 r. przez Komisję Europejską) 48
2.3. Kodeks Etyczny Mediatorów Polskich (uchwalony przez Społeczną Radę do spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości) 51
2.4. Standardy prowadzenia mediacji i postępowania mediatora (uchwalone przez Społeczną Radę do spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości w dniu 26 czerwca 2006 r.) 52
2.5. Standardy szkolenia mediatorów (uchwalone przez Społeczną Radę do spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości w dniu 29 października 2007 r.) 56
3. Rodzaj spraw podlegających mediacji oraz wyłączonych spod niej 59
4. Ugoda a porozumienie (pojednanie) 60
Wykorzystana literatura i źródła internetowe 61
Rozdział III Rodzaje mediacji 62
1. Uwagi ogólne 62
2. Mediacja facylitatywna i mediacja ewaluatywna 63
3. Mediacja oparta na interesach stron i mediacja transformatywna 64
4. Mediacja narratywna 65
5. Mediacja humanistyczna 66
Wykorzystana literatura 67
Rozdział IV Naczelne zasady mediacji 68
1. Uwagi ogólne 68
2. Zasada dobrowolności 70
3. Zasada poufności 73
4. Zasada elastyczności - zmniejszonego formalizmu 76
5. Zasada szybkości postępowania 77
6. Zasada bezstronności i neutralności mediatora (działanie fair play) 81
7. Zasada niskich kosztów mediacji 82
8. Zasada autonomii konfliktu 85
9. Zasada poszanowania godności wszystkich uczestników 86
10. Zasada satysfakcji dla obydwu stron 87
Wykorzystana literatura i źródła internetowe 87
Rozdział V Cechy i zadania dobrego mediatora 90
1. Przymioty dobrego mediatora 90
1.1. Neutralność i bezstronność 90
1.2. Predyspozycje osobowościowe mediatora 93
1.3. Umiejętności mediatora 97
2. Role i zadania mediatora 98
2.1. Prowadzenie mediacji oraz czuwanie nad jej tokiem 98
2.2. Wspieranie stron mediacji w dążeniu do porozumienia 100
2.3. Tworzenie wariantów zakończenia sporu 102
Wykorzystana literatura 104
Rozdział VI Fazy i etapy mediacji 105
1. Zainicjowanie postępowania mediacyjnego 105
1.1. Mediacja instytucjonalna 105
1.2. Mediacja umowna (kontraktowa) lub wnioskowa 107
1.3. Umowa o przeprowadzenie mediacji 111
2. Działania mediatora przed rozpoczęciem posiedzenia mediacyjnego 112
2.1. Nawiązanie relacji ze stronami 112
2.2. Wstępne gromadzenie materiału 115
2.3. Opracowanie planu mediacji 117
2.4. Wyznaczenie posiedzenia mediacyjnego 118
3. Działania mediatora po wdaniu się w rozwiązywanie konfliktu 120
3.1. Wprowadzenie do mediacji przez mediatora - aranżacja miejsca mediacji, określenie roli stron i mediatora oraz porządku mediacji 120
3.2. Prezentacja stanowiska przez każdą ze stron 126
3.3. Cyrkulacja pomiędzy stronami - konwersacja 127
3.4. Zbliżanie się do kompromisu i sposoby porozumienia - uzgadnianie stanowisk stron 129
4. Zakończenie mediacji 130
4.1. Sformalizowanie ugody lub porozumienia. Protokół z mediacji 130
4.2. Złożenie do sądu wniosku o zatwierdzenie lub nadanie klauzuli wykonalności ugodzie mediacyjnej (ewentualnie pisma o cofnięcie pozwu lub wniosku) oraz odpowiednie czynności sądu 133
Wykorzystana literatura i źródła internetowe 135
Rozdział VII Bariery w negocjacjach i mediacji. Sposoby przeciwdziałania 137
1. Bariery komunikacyjne 137
1.1. Bariery w komunikacji i ich źródła 138
1.2. Przezwyciężanie barier komunikacyjnych 141
1.3. Rola mediatora w przezwyciężaniu barier komunikacyjnych 143
2. Emocje 147
2.1. Emocje 147
2.2. Emocje negatywne 149
2.3. Przyczyny i skutki negatywnych emocji 149
2.4. Przeciwdziałanie negatywnym emocjom 151
2.5. Wzmacnianie i rozwijanie emocji pozytywnych 152
3. Brak zaufania 153
3.1. Brak zaufania i jego skutki 153
3.2. Budowa zaufania 154
4. Bariery percepcyjne 156
4.1. Stereotypy 156
4.2. Bariery percepcyjne i ich zwalczanie 157
Wykorzystana literatura 159
Wzory pism w postępowaniu mediacyjnym
1. Wzór umowy o przeprowadzenie mediacji między stronami a mediatorem (nr 1) 163
2. Wzór umowy o przeprowadzenie mediacji między stronami a mediatorem (nr 2) 164
3. Wzór umowy o przeprowadzenie mediacji między stronami a mediatorem (nr 3) 166
4. Wzór umowy mediacyjnej zawieranej między stronami 169
5. Wzór klauzuli mediacyjnej zamieszczanej w treści umowy o przeprowadzenie mediacji 171
6. Wzór odmowy przeprowadzenia mediacji kierowany do sądu 172
7. Wzór odmowy przeprowadzenia mediacji kierowany do strony 173
8. Wzór odmowy przeprowadzenia mediacji kierowany do pełnomocnika strony 174
9. Wzór wniosku o przeprowadzenie mediacji (nr 1) 175
10. Wzór wniosku o przeprowadzenie mediacji (nr 2) 176
11. Wzór zgody strony na przeprowadzenie mediacji i osobę mediatora 178
12. Wzór zgody strony na przeprowadzenie mediacji bez zgody na osobę mediatora 179
13. Wzór zaproszenia na mediację (nr 1) 180
14. Wzór zaproszenia na mediację kierowanego do pełnomocnika strony 181
15. Wzór zaproszenia na mediację (nr 2) 182
16. Wzór wniosku o przedłużenie terminu mediacji 184
17. Wzór wniosku o zapoznanie się z aktami sprawy 185
18. Wzór wniosku o zawieszenie postępowania sądowego 186
19. Wzór wniosku o podjęcie postępowania sądowego 187
20. Wzór ugody zawartej przed mediatorem 188
21. Wzór ugody - Zniesienie współwłasności rzeczy ruchomych 190
22. Wzór ugody - Podział majątku dorobkowego 192
23. Wzór ugody - Zapłata długu 194
24. Wzór ugody z tytułu roszczeń wynikających z umowy sprzedaży 196
25. Wzór ugody obejmującej rozwód i załatwienie spornych kwestii dotyczących zaspokajania potrzeb rodziny, alimentów, sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej i kontaktów z dziećmi z tzw. planem wychowawczym 197
26. Wzór porozumienia - Plan wychowawczy 201
27. Wzór porozumienia z opieką naprzemienną nad małoletnim dzieckiem 203
28. Wzór ugody o naprawienie szkody przez pracownika 205
29. Wzór ugody z tytułu odszkodowania za dyskryminację 207
30. Wzór ugody w zakresie zmiany rozwiązania umowy o pracę 208
31. Wzór protokołu z przeprowadzonej mediacji instytucjonalnej 209
32. Wzór protokołu z mediacji kontraktowej (wnioskowej) - uproszczony 211
33. Wzór protokołu z mediacji prowadzonej przez Internet 212
34. Wzór deskrypcji z przeprowadzonej mediacji kontraktowej (lub wnioskowej), gdy nie doszło do zawarcia ugody 213
35. Wzór wniosku o zatwierdzenie ugody zawartej w postępowaniu mediacyjnym (nr 1) 214
36. Wzór wniosku o zatwierdzenie ugody zawartej w postępowaniu mediacyjnym (nr 2) 215
37. Wzór wniosku o nadanie klauzuli wykonalności ugodzie zawartej w postępowaniu mediacyjnym (nr 1) 216
38. Wzór wniosku o nadanie klauzuli wykonalności ugodzie zawartej w postępowaniu mediacyjnym (nr 2) 217
39. Wzór cofnięcia pozwu w postępowaniu sądowym 218
40. Wzór rachunku za przeprowadzoną mediację 219
41. Wzór wezwania do uiszczenia należności za przeprowadzoną mediację 220
Literatura wykorzystana do opracowania wzorów pism 221
Autorzy 223