Ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. Komentarz / Andrzej Chróścicki

? Komentarz kompleksowo i szczegółowo omawia zawarte w ustawie zagadnienia. Pokazuje zasady tworzenia i funkcjonowania Otwartych Funduszy Emerytalnych. Szczególny nacisk Autor położył na zagadnienia członkostwa w funduszu emerytalnym, rachunku, przeliczenia składek i wypłaty środków zgromadzonych na rachunku. ? Komentarz przeznaczony jest dla pracowników OFE, doradców inwestycyjnych, pośredników finansowych, agentów i brokerów ubezpieczeniowych.

Wykaz skrótów 23

Zamiast wstępu 25
Najważniejsze definicje z zakresu zabezpieczenia emerytalnego
39

Rozdział 1
Przepisy ogólne 45
Art. 1. [Przedmiot ustawy] 45
Art. 2. [Przedmiot działalności funduszu] 63
Art. 3. [Definicje organów funduszu] 67
Art. 4. [Siedziba funduszu] 72
Art. 5. [Odpowiedzialność członków za zobowiązania funduszu] 73
Art. 6. [Aktywa funduszu] 73
Art. 7. [Zakres obowiązywania ustawy] 74
Art. 8. [Definicje ustawowe] 74
Art. 8a. [Przepisy dotyczące pracowniczych programów emerytalnych] 76

Rozdział 2
Fundusze emerytalne 77
Art. 9. [Rodzaje funduszy i sposób ich tworzenia] 77
Art. 10. [Firma funduszu] 78
Art. 11. [Czas trwania funduszu] 79
Art. 12. [Warunki utworzenia funduszu] 79
Art. 13. [Treść statutu funduszu] 80
Art. 14. [Wniosek o utworzenie funduszu] 83
Art. 15. [Zezwolenie na utworzenie funduszu] 83
Art. 16. [Wniosek o wpis funduszu do rejestru] 86
Art. 17. [Treść wniosku o wpis do rejestru] 86
Art. 18. [Wygaśnięcie zezwolenia na utworzenie funduszu] 87
Art. 19. [Charakter prawny czynności dotyczących utworzenia funduszu] 88
Art. 20. [Nabycie osobowości prawnej] 88
Art. 21. [Rejestr funduszy] 89
Art. 22. [Zmiana statutu funduszu] 89
Art. 23. [Termin wejścia w życie zmian statutu] 89
Art. 24. [Zmiana statutu funduszu pracowniczego] 90
Art. 25. [Zmiana danych w rejestrze funduszy] 91
Art. 26. [Rachunkowość funduszy] 92
1. Rachunkowość otwartego funduszu emerytalnego 92
1.1. Papiery wartościowe notowane 95
1.2. Papiery wartościowe nienotowane 96
2. Kapitał funduszu 98
3. Kapitał rezerwowy 99
4. Wynik finansowy funduszu 99

Utworzenie i charakter prawny funduszu emerytalnego 100
1. Zagadnienia ogólne związane z utworzeniem funduszu 100
2. Charakter prawny otwartego funduszu emerytalnego 110
3. Utworzenie otwartego funduszu emerytalnego 126

Rozdział 3
Towarzystwa emerytalne 136
Art. 27. [Typ i forma prawna] 136
Art. 28. [Firma towarzystwa] 136
Art. 29. [Przedmiot działalności] 137
Art. 30. [Kapitał akcyjny i rodzaje akcji] 137
Art. 31. [Minimalna wysokość kapitału] 138
Art. 32. [Sposób i źródła pokrycia kapitału] 139
Art. 33. [Kapitały własne towarzystwa emerytalnego] 140
Art. 34. (uchylony) 140
Art. 35. [Założyciele pracowniczego towarzystwa emerytalnego] 140
Art. 36. [Akcjonariusze a założyciele] 141
Art. 37. [Akcjonariusze towarzystwa emerytalnego] 141
Art. 38. [Nabywanie akcji towarzystwa] 142
Art. 38a. [Zawiadomienie o jednostkach dominujących] 143
Art. 39. [Organy towarzystwa] 144
Art. 40. [Zarząd] 145
Art. 41. [Warunki członkostwa w zarządzie] 145
Art. 41a. [Oświadczenia majątkowe członków zarządu] 147
Art. 42. [Zakaz łączenia funkcji] 148
Art. 43. [Rada nadzorcza] 150
Art. 44. [Członkostwo w radzie] 150
Art. 45. [Skład rady nadzorczej towarzystwa pracowniczego] 151
Art. 46. [Zakres obowiązywania k.s.h.] 152
Art. 47. [Ograniczenia pracownicze] 152
Art. 47a. [Odpowiednie stosowanie oświadczeń majątkowych] 153
Art. 48. [Odpowiedzialność towarzystwa] 153
Art. 48a. [Odpowiedzialność towarzystwa
za osoby trzecie] 157
Art. 49. [Tajemnica zawodowa] 157
Art. 50. [Ograniczenia inwestycyjne towarzystwa] 158
Art. 51. [Przechowywanie dokumentów] 162
Art. 52. [Odpowiednie stosowanie przepisów k.s.h.] 163

Utworzenie powszechnego towarzystwa emerytalnego 164
1. Zagadnienia wstępne 164
2. Oznaczenie firmy i przedmiotu działalności 166
3. Kapitał zakładowy 167
4. Określenie władz towarzystwa emerytalnego 170
5. Koszty związane z utworzeniem towarzystwa emerytalnego 171
6. Prawa i obowiązki akcjonariuszy 172
7. Szczególne uregulowania statutu 180
8. Akcjonariusze towarzystwa emerytalnego 183
9. Ogólne zagadnienia dotyczące organów towarzystwa emerytalnego 186
10. Regulamin organizacyjny towarzystwa emerytalnego 189
11. Wniosek o wydanie zezwolenia na utworzenie towarzystwa emerytalnego 191
12. Promesa na utworzenie funduszu emerytalnego 204
13. Działania organizacyjne założycieli towarzystwa (podsumowanie) 205
14. Zgłoszenie towarzystwa emerytalnego do rejestru sądowego 212
15. Kapitał zakładowy i prawo akcjonariuszy towarzystwa emerytalnego do udziału w zysku 217
16. Organy towarzystwa emerytalnego 223
A. Zarząd 223
B. Rada Nadzorcza 227
C. Walne zgromadzenie akcjonariuszy towarzystwa emerytalnego 235
17. Zmiana statutu towarzystwa emerytalnego 241
18. Zakres kontroli organu nadzoru w zakresie zmian statutu 250
19. Utworzenie funduszu emerytalnego 253
20. Zmiana statutu funduszu emerytalnego 260
21. Zarządzanie i reprezentacja funduszu emerytalnego przez towarzystwo emerytalne 262
22. Reprezentacja funduszu emerytalnego 268
23. Ograniczenia w działalności towarzystwa emerytalnego 277
24. Obowiązki w zakresie zachowania tajemnicy zawodowej i przechowywanie dokumentów funduszu emerytalnego 279
25. Odpowiedzialność cywilnoprawna i karna członków władz statutowych towarzystwa emerytalnego 281
26. Odpowiedzialność powszechnego towarzystwa emerytalnego 293
27. Zagadnienie legitymacji biernej towarzystwa emerytalnego i funduszu emerytalnego 302
28. Szczególne przypadki odpowiedzialności administracyjnej towarzystwa emerytalnego 308
29. Odmienność uregulowań dotyczących pracowniczych towarzystw emerytalnych 328

Rozdział 4
Warunki podejmowania działalności przez towarzystwa emerytalne 333
Art. 53. [Zezwolenie na utworzenie towarzystwa] 333
Art. 54. [Treść wniosku o zezwolenie] 333
Art. 55. [Udzielenie zezwolenia] 335
Art. 56. [Promesa zezwolenia na utworzenie funduszu] 336
Art. 57. [Odmowa udzielenia zezwolenia] 337
Art. 58. [Zezwolenie na zmianę statutu lub umowy z depozytariuszem] 338
Art. 58a. [Zezwolenie na utworzenie pracowniczego towarzystwa] 340
Art. 59. [Powołanie organów towarzystwa] 340
Art. 60. [Zmiana danych] 342

Rozdział 5
Przejęcie zarządzania funduszem emerytalnym, łączenie się towarzystw emerytalnych i likwidacja funduszu emerytalnego 343
Art. 61. [Cofnięcie zezwolenia na utworzenie towarzystwa] 343
Art. 62. [Przesłanki cofnięcia zezwolenia] 343
Art. 63. [Data wejścia w życie decyzji o cofnięciu zezwolenia] 344
Art. 64. [Reprezentacja funduszu po cofnięciu zezwolenia] 344
Art. 65. [Skarga na cofnięcie zezwolenia] 347
Art. 66. [Przejęcie zarządzania funduszem] 347
Art. 67. [Połączenie towarzystw] 348
Art. 68. [Zezwolenie na przejecie zarządzania funduszem] 348
Art. 69. [Skutki przejęcia zarządzania funduszem] 351
Art. 70. [Ogłoszenie przejęcia zarządzania funduszem] 352
Art. 71. [Likwidacja funduszu] 353
Art. 72. [Wykreślenie funduszu z rejestru] 355
Art. 73. [Likwidacja funduszu pracowniczego] 355
Art. 74. [Decyzja o likwidacji funduszu pracowniczego] 355
Art. 75. [Sposób likwidacji] 355
Art. 76. [Skutki likwidacji] 356
Art. 77. [Wykreślenie funduszu z rejestru] 356
Art. 78. [Tryb likwidacji funduszu] 356

Przejęcie zarządzania funduszem emerytalnym, łączenie się towarzystw emerytalnych i likwidacja funduszu emerytalnego 357
1. Aspekty ogólne 357
2. Przejęcie zarządzania funduszem emerytalnym na podstawie umowy zawartej między towarzystwami emerytalnymi 360
3. Charakter prawny umowy o przejęcie zarządzania funduszem emerytalnym 361
4. Przejęcie zarządzania funduszem emerytalnym na podstawie decyzji Komisji Nadzoru Finansowego 373
5. Status prawny i faktyczny towarzystwa emerytalnego przekazującego zarządzanie funduszem emerytalnym 374
6. Data wstąpienia w prawa i obowiązki towarzystwa emerytalnego przekazującego zarządzanie funduszem emerytalnym 375
7. Połączenie towarzystw emerytalnych 379
8. Treść i zakres zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego na przejęcie zarządzania funduszem emerytalnym 387
9. Postępowanie rejestracyjne w odniesieniu do towarzystw emerytalnych 391
10. Ogłoszenie fuzji i przejęć 395
11. Likwidacja powszechnego towarzystwa emerytalnego 397
12. Likwidacja funduszu emerytalnego 408
13. Zagadnienia prawa bilansowego w wypadku połączenia się towarzystw emerytalnych 423
14. Zagadnienia podatkowe fuzji towarzystw emerytalnych 439
15. Koszty funkcjonowania towarzystwa emerytalnego 450
16. Zagadnienia bilansowe 455
17. Zagadnienia podatkowe 466

Rozdział 6
(uchylony) 474

Rozdział 7
Członkostwo w funduszu emerytalnym 474
Art. 81. [Uzyskanie członkostwa w funduszu] 474
Art. 81a. [Okresowa emerytura kapitałowa] 491
Art. 82. [Rozporządzenie na wypadek śmierci] 491
Art. 83. [Oświadczenie o stosunkach majątkowych] 493
Art. 84. [Zmiana funduszu] 494
Art. 84a. [Oświadczenia członków funduszu] 504
Art. 85. [Określenie sposobu i trybu zawarcia umowy z funduszem] 508
Art. 86. [Członkostwo w pracowniczym funduszu] 509
Art. 87. [Data uzyskania członkostwa] 511
Art. 88. [Rezygnacja z członkostwa] 511
Art. 89. [Rejestr członków funduszu] 512
Art. 90. [Właściwość sądu w sprawach członkowskich] 516
Art. 91. [Właściwość sądu w przypadku funduszu pracowniczego] 517

Członkostwo w funduszu emerytalnym 517
1. Charakter prawny umowy o członkostwo w funduszu emerytalnym 517
2. Tryb zawarcia umowy o członkostwo w funduszu emerytalnym 529
3. Rozwiązanie, odstąpienie i wygaśnięcie umowy o członkostwo w funduszu emerytalnym 537
4. Rozwiązanie umowy z funduszem emerytalnym 552
5. Nabycie członkostwa w funduszu w wyniku losowania 563
6. Zawarcie umowy o członkostwo przez osobę niepełnoletnią 572

Rozdział 8
Działalność akwizycyjna otwartych funduszy emerytalnych 575
Art. 92. [Zakres działalności akwizycyjnej] 575
Art. 93. [Podmioty uprawnione do działalności akwizycyjnej] 578
Art. 93a. [Działalność akwizycyjna a nadrzędność lub zależność służbowa] 580
Art. 94. [Warunki wpisu do rejestru akwizytorów] 580

Rozdział 9
Rachunki i przeliczenia składek 598
Art. 95. [Wpłata składek do funduszu] 598
Art. 96. [Wpłata składek do funduszu pracowniczego] 601
Art. 97. [Wpłata składek w formie papierów wartościowych] 602
Art. 98. [Rachunek składek] 603
Art. 99. [Przeliczanie składek na jednostki rozrachunkowe] 603
Art. 100. [Data przeliczenia składek] 605
Art. 100a. [Zwrot składek nienależnych] 607
Art. 100b. [Umorzenie jednostek rozrachunkowych] 609

Rachunki członkowskie w funduszu i przeliczanie składek 609
1. Wyliczanie składek 609
2. Roszczenia z tytułu złego obliczenia 614
3. Przekazywanie składek 616
4. Roszczenia z tytułu zwłoki w przekazywaniu składek przez ZUS 621
5. Rozszczenia z tytułu nieprzekazania składek przez ZUS 627
6. Pokrywanie kosztów ZUS-u 635
7. Charakter prawny częściowej składki i przedawnienie roszczeń 641
8. Wypłacanie składek 643
9. Jednostki rozrachunkowe 645
10. Szczegółowe czynności związane z procesem przypisania składki 654

Rozdział 10
Rachunki ilościowe 657
Art. 101. [Zasady prowadzenia rachunków ilościowych] 657
Art. 102. [Likwidacja rachunków ilościowych] 659
Art. 103. [Wypłata środków a rachunek ilościowy] 661
Art. 104. [Przekazywanie kwot związanych z posiadaniem akcji] 662
Art. 105. [Zasady zbywania praw z akcji] 663
Art. 106. [Ustanowienie przedstawiciela członków funduszu] 664

Rachunki ilościowe 665
1. Wprowadzenie 665
2. Akcje 666
3. Wypłata, wypłata transferowa, zwrot ? 669
4. Dywidendy 670

Rozdział 11
Wypłata środków zgromadzonych na rachunku 672
Art. 107. [Zakaz wypłaty środków] 672
Art. 108. [Ograniczenia egzekucji] 673
Art. 109. [Ograniczenia egzekucji w funduszu pracowniczym] 673
Art. 110. [Nabycie prawa do wypłaty środków] 674
Art. 111. [Sposób wypłaty środków] 674
Art. 111a. [Przekazywanie środków do ZUS] 675
Art. 111b. [Przekazywanie środków do ZUS c.d.] ? 677
Art. 112. [Wykorzystanie środków na potrzeby rentowe] 677
Art. 113. [Wypłata środków w funduszu pracowniczym] 677
Art. 114. [Sposób wypłaty środków w funduszu pracowniczym] 680
Art. 115. [Termin wypłaty środków] 680
Art. 116. [Terminy wypłaty ratalnej] 680
Art. 117. [Zmiana sposobu wypłaty] 680
Art. 118. [Wypłata przymusowa środków] 681
Art. 119. [Wypłata transferowa] 681
Art. 120. [Warunki wypłaty transferowej] 682
Art. 121. [Ograniczenia wypłaty transferowej] 682
Art. 122. [Termin wypłaty transferowej] 682
Art. 123. [Rozliczanie wypłat transferowych] 683
Art. 123a. [Termin i tryb szczególnych wypłat transferowych] 683
Art. 124. [Szczegółowy tryb rozliczeń wypłat transferowych] 684
Art. 125. [Odpowiedzialność towarzystwa za wypłaty transferowe] 684

Wypłaty i podział środków zgromadzonych na rachunku członka funduszu 684
1. Zakaz rozporządzania środkami przez członka 684
2. Rozporządzanie środkami na wypadek śmierci 687
3. Egzekucja wierzytelności wobec funduszu 691
4. Szczegółowy tryb rozliczeń wypłat transferowych ? 694
5. Skutki ustania członkostwa 696
6. Sposób wypłaty środków 697

Rozdział 12
Podział środków w razie rozwodu lub unieważnienia małżeństwa 700
Art. 126. [Wypłata transferowa środków objętych wspólnością majątkowa] 700
Art. 127. [Termin wypłaty transferowej] 700
Art. 128. [Otwarcie rachunku dla współmałżonka] 701
Art. 129. [Ustanie wspólności małżeńskiej
w trakcie małżeństwa] 701
Art. 129a. [Termin wypłaty środków] 702
Art. 130. [Wypłata z rachunku w funduszu pracowniczym w razie rozwodu] 703

Podział środków w razie rozwodu lub unieważnienia małżeństwa 703
1. Wprowadzenie 703
2. Zasady podziału środków 704
3. Nabycie członkostwa w funduszu w wyniku podziału środków na rachunku członkowskim 708

Rozdział 13
Podział środków w razie śmierci członka funduszu emerytalnego 715
Art. 131. [Wypłata transferowa w razie śmierci członka funduszu] 715
Art. 132. [Osoby uprawnione do środków po zmarłym członku] 717
Art. 132a. [Wypłata środków zmarłego członka emeryta] 717
Art. 133. [Wypłata środków na wypadek śmierci w funduszu pracowniczym] 718

Podział środków w wyniku śmierci członka funduszu 718
1. Wypłata na rachunek współmałżonka 718
2. Przekazanie środków osobom wskazanym przez zmarłego 721
3. Brak testamentu 725
4. Wskazanie imienne 725

Rozdział 14
Finansowanie działalności funduszu emerytalnego 728
Art. 134. [Sposób pobierania opłat przez fundusz] 728
Art. 135. [Sposób obliczania opłat] 729
Art. 136. [Koszty pokrywane z aktywów funduszu] 729
Art. 136a. [Koszty związane z przechowywaniem aktywów] 732
Art. 137. [Koszty pokrywane przez towarzystwo emerytalne] 732
Art. 138. (uchylony) 733

Finansowanie działalności funduszu emerytalnego 733
1. Źródła finansowania 733
2. Pobieranie opłat 735
3. Staż członkowski 737
4. Opłata za koszty zarządzania aktywami 738

Rozdział 15
Działalność lokacyjna funduszy emerytalnych 741
Art. 139. [Zasady polityki inwestycyjnej] 741
Art. 140. [Zasady polityki inwestycyjnej funduszu pracowniczego] 742
Art. 141. [Działalność inwestycyjna funduszu] 743
Art. 142. [Ograniczenia inwestycyjne funduszu] 747
Art. 143. [Inwestycje zagraniczne funduszu] 753
Art. 144. [Zakazy inwestycyjne] 753
Art. 145. [Ograniczenia inwestycyjne funduszu pracowniczego] 754
Art. 146. [Inwestycje w papiery wartościowe towarzystwa emerytalnego] 754
Art. 147. [Inwestycje zagraniczne funduszu pracowniczego] 755
Art. 148. [Ograniczenia inwestycyjne w zakresie jednostek uczestnictwa] 755
Art. 149. [Naruszenie ograniczeń inwestycyjnych] 756
Art. 150. [Zakazy zbywania aktywów funduszu] 759
Art. 151. [Udzielanie pożyczek przez fundusz] 760
Art. 152. [Zarządzanie aktywami przez firmę zarządzającą] 761
Art. 153. [Zarządzanie aktywami zagranicznymi] 762
Art. 154. [Zaciąganie pożyczek przez fundusz] 762
Art. 154a. [Przechowywanie decyzji inwestycyjnych] 762
Art. 155. [Dodatkowe ograniczenia inwestycyjne] 763
Art. 156. [Naruszenie zasad działalności inwestycyjnej] 763

Polityka i działalność inwestycyjna funduszu 763
1. Polityka inwestycyjna otwartego funduszu emerytalnego 763
2. Cele i zasady polityki inwestycyjnej funduszu emerytalnego 774
3. Działalność inwestycyjna funduszy emerytalnych 782

Rozdział 16
Depozytariusz 804
Art. 157. [Wybór depozytariusza] 804
Art. 158. [Podmioty uprawnione do działalności depozytowej] 804
Art. 159. [Obowiązki depozytariusza] 807
Art. 160. [Treść umowy depozytowej] 810
Art. 161. [Wypowiedzenie lub zmiana umowy] 813
Art. 162. [Upadłość lub likwidacja depozytariusza] 814
Art. 163. [Zmiana depozytariusza] 814
Art. 164. [Obowiązki informacyjne depozytariusza] 815
Art. 165. [Ograniczenia egzekucyjne] 815