Odwołania w postępowaniu administracyjnym / Zbigniew Kmieciak

Od czasu wydania w 1980 r. rozprawy Barbary Adamiak Odwołanie w systemie postępowania administracyjnego nie ukazała się w Polsce monografia poświęcona tej problematyce. Zmiany, które zaszły w ustawodawstwie, a zwłaszcza pojawienie się niedewolutywnych odmian odwołania w postępowaniu administracyjnym (wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy w kodeksie postępowania administracyjnego i odwołania w rozumieniu art. 221 o.p.), skłoniły autora do poddania ponownej analizie kwestii postępowania odwoławczego przed organami administracji publicznej. Efektem tej analizy stała się rewizja niektórych ukształtowanych przed laty poglądów doktryny na temat instytucji administracyjnego postępowania odwoławczego, a także konfrontacja ustaleń poczynionych w tym przedmiocie z rozwiązaniami przyjętymi w innych systemach prawnych i z dorobkiem orzecznictwa sądów administracyjnych.

Wykaz skrótów 9
Wstęp 11
Rozdział I Modele zaskarżania decyzji w administracyjnym trybie odwoławczym 13
1. Prawo do odwołania w ujęciu konstytucyjnym, konwencyjnym oraz prawnoporównawczym 13
2. Odwołanie jako środek uzasadniający powtórne rozpatrzenie sprawy co do meritum w ramach administracyjnego toku instancji (model austriacki) 25
3. Odwołanie do organu administracji sprzężone z kontrolą sądową decyzji (model niemiecki) 28
4. Odwołanie w trybie administracyjnym jako środek ochrony opcjonalnej (model francuski) 32
5. Odwołanie wewnętrzne i do niezależnego organu orzekającego (modele common law) 38
6. Ustrój administracji a prawo jednostki do odwołania 44
7. Polski system weryfikacji decyzji i postanowień w postępowaniu administracyjnym na tle rozwiązań obcych 49
Rozdział II Odwołanie od decyzji w postępowaniu administracyjnym ogólnym i podatkowym 54
1. Zasada ogólna dwuinstancyjności postępowania administracyjnego 54
2. Środki zaskarżania decyzji i postanowień w administracyjnym toku instancji a wezwanie do usunięcia naruszenia prawa 61
3. Wniesienie odwołania i jego skutki 65
3.1. Przedmiot odwołania 65
3.2. Tryb i termin wniesienia odwołania przez legitymowany podmiot 65
3.3. Organ właściwy do rozpatrzenia odwołania 67
3.4. Wymagania co do treści odwołania 71
3.5. Prawne konsekwencje wniesienia odwołania 74
4. Autokontrola zaskarżonej decyzji przez organ pierwszej instancji 78
5. Rozpoznanie odwołania przez organ drugiej instancji (odwoławczy) 81
5.1. Przekazanie odwołania i akt sprawy organowi drugiej instancji 81
5.2. Postępowanie wstępne i wyjaśniające przed organem drugiej instancji 83
6. Warianty rozstrzygnięcia organu odwoławczego 92
7. Zakaz reformationis in peius 101
8. Granice rozporządzania przez stronę prawem do odwołania 105
9. Wykonanie zaskarżonej decyzji a realizacja prawa do odwołania 107
10. Problem alternatywy dla zaskarżenia decyzji nieostatecznej odwołaniem 109
11. Postępowanie zażaleniowe 112
Rozdział III Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy i odwołanie niedewolutywne 118
1. Charakter prawny decyzji podlegającej zaskarżeniu wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy lub odwołaniem niedewolutywnym 118
2. Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy jako forma realizacji prawa do odwołania w administracyjnym toku instancji 124
3. Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy a konstrukcja remonstracji 134
4. Odwołanie od decyzji w rozumieniu art. 221 o.p. 139
5. Koncepcja odwołania niedewolutywnego w postępowaniu administracyjnym ogólnym i podatkowym 142
6. Postępowanie zażaleniowe 144
Rozdział IV Gwarancje proceduralne w postępowaniu odwoławczym 146
1. Pojęcie gwarancji proceduralnych w świetle ustaleń teoretycznych i orzecznictwa sądowego 146
2. Formy gwarancji proceduralnych w postępowaniu odwoławczym i sądowa kontrola ich przestrzegania 156
3. Dylematy oceny efektywności instytucji odwołań administracyjnych 163
Rozdział V Odwołanie administracyjne a prawo do sądu 166
1. Wyczerpanie trybu odwoławczego jako warunek wniesienia skargi do sądu administracyjnego 166
2. Przeniesienie rozpoznania sprawy na drogę postępowania przed sądem powszechnym w następstwie wniesienia odwołania 168
3. Standardy ochrony praw jednostki w administracyjnym postępowaniu odwoławczym i postępowaniu sądowoadministracyjnym 175
Zakończenie 186
Bibliografia 191