Stopniowanie winy w prawie karnym / Piotr Zakrzewski

Monografia jest pierwszą od czasu wejścia w życie kodeksu karnego z 1997 r. publikacją poświęconą problematyce winy, a więc zagadnieniu kluczowemu z punktu widzenia odpowiedzialności karnej oraz pierwszym tego typu opracowaniem w Polsce, w którym zostały przedstawione teoretyczne i praktyczne konsekwencje ujmowania winy zgodnie z założeniami nauki normatywnej czystej.
Książka zawiera omówienie m.in.:
- prezentowanego modelu przypisania winy, który powinien być stosowany w praktyce wymiaru sprawiedliwości,
- zbiegu przesłanek wyłączających winę,
- wpływu przyczynienia się osób trzecich na stopień winy sprawcy,
- ustalenia winy przy zbiegu przepisów ustawy oraz dyrektyw wyboru kary.

Opracowanie ze względu na wiele podanych w nim przykładów oraz praktyczne wskazówki dotyczące stosowania przepisów odnoszących się do problematyki zawinienia zainteresuje nie tylko przedstawicieli nauki prawa karnego, ale przede wszystkim prawników praktyków: sędziów, prokuratorów, adwokatów, radców prawnych, a aplikantom tych zawodów oraz studentom pomoże lepiej przygotować się do egzaminów z prawa karnego.



Wykaz skrótów 11
Przedmowa 13
Wprowadzenie 15
Rozdział I Wprowadzenie do problematyki przestępstwa i winy 19 I.1. Cele badawcze i podstawowe założenia teoretyczne pracy 19 I.1.1. Nakreślenie problemu badawczego 19 I.1.2. O metodach, nurtach i szkołach w prawie karnym 23 I.1.3. Determinizm a pojęcie winy w prawie karnym 26 I.1.4. Psychologiczne ujęcie wolności woli a pojęcie winy w prawie karnym 30 I.1.5. Stopień wolności a ujęcie problemu przyczynowości w prawie karnym 41 I.1.6. Metoda celowa jako sposób ustalenia wpływu poszczególnych czynników na stopień winy 49 I.1.7. Podsumowanie 51 I.2. Założenia ogólne nauki o przestępstwie w ujęciu historycznym a szerokie rozumienie pojęcia winy w prawie karnym 52 I.3. Wina i normy postępowania a usprawiedliwienie prawa karania 60 I.3.1. Normy postępowania 60 I.3.2. Usprawiedliwienie prawa karania 63 I.3.3. Wyznaczenie relacji zgodności treści norm postępowania z treścią zachowania 64 I.3.4. Przypisanie naruszenia norm postępowania 67 I.3.4.1. Pojęcie odpowiedzialności 67 I.3.4.2. Przewidywanie zachowań i ich następstw a normy postępowania 69 I.3.4.3. Socjalizacja jednostki 74 I.3.5. Zakres prawa karania 76 I.3.6. Cel karania 84 I.4. Miejsce prawa karnego materialnego w systemie prawa, jego funkcje a funkcje winy w strukturze przestępstwa 86 I.5. Wprowadzenie do problematyki winy w prawie karnym 97 I.5.1. Teorie winy 98 I.5.2. Stopień winy w ujęciu teorii psychologicznej 98 I.5.3. Stopień winy w ujęciu teorii normatywnej - kompleksowej 104 I.5.3.1. Elementy konstrukcyjne i założenia teoretyczne 104 I.5.3.2. Stopniowalność winy i jej wyłączenie 117 I.5.4. Stopień winy w ujęciu teorii normatywnej - czystej 127 I.5.5. Relacyjne ujęcie winy a jej stopień 159 I.5.6. Funkcjonalne ujęcie winy a jej stopień 169
Rozdział II Wina a pozostałe przesłanki odpowiedzialności 176 II.1. Struktura przestępstwa 176 II.2. Czyn a wina 178 II.3. Bezprawność a wina 197 II.4. Karalność a wina 215 II.5. Karygodność a wina 237 II.6. Wina a osoba niebezpieczna 254
Rozdział III Ustalenie stopnia winy 278 III.1. Przedmiot oceny przy ustalaniu stopnia winy 278 III.2. Sposób ustalania stopnia winy 281 III.3. Kryteria oceny przy ustalaniu stopnia winy 284 III.4. Perspektywa oceny przy ustalaniu przesłanek czynu, bezprawności i winy 302
Rozdział IV Ustalenie stopnia winy a szczegółowe przesłanki jej przypisania 306 IV.1. Wiek sprawcy 306 IV.2. Błąd 320 IV.2.1. Błąd co do znamion 339 IV.2.2. Błąd co do prawa 346 IV.2.2.1. Funkcja błędu co do prawa w strukturze typu czynu zabronionego 346 IV.2.2.2. Usprawiedliwienie błędu co do prawa i błąd co do obowiązku posiadania wiadomości o prawie 367 IV.2.2.3. Błąd co do reguł postępowania z dobrem 376 IV.2.3. Błąd co do okoliczności wyłączającej bezprawność 383 IV.2.4. Błąd co do okoliczności wyłączającej winę a błąd co do okoliczności wyłączającej karalność 399 IV.3. Niepoczytalność i poczytalność ograniczona 405 IV.3.1. Tak zwana zawiniona niepoczytalność 424 IV.4. Okoliczności wyłączające albo umniejszające winę a okoliczności wyłączające albo umniejszające karalność albo społeczną szkodliwość czynu 439 IV.4.1. Stan wyższej konieczności wyłączający winę 439 IV.4.2. Przekroczenie granic obrony koniecznej i stanu wyższej konieczności 461 IV.4.3. Rozkaz 475 IV.5. Ustalenie stopnia winy przy jednoczesnym wystąpieniu kilku przesłanek wyłączenia winy 476 IV.6. Ustalenie stopnia winy w przypadku przyczynienia się wielu osób do przestępstwa 482 IV.7. Ustalenie stopnia winy a problem zbiegu przepisów ustawy 497 IV.8. Dyrektywy wyboru kary 505
Podsumowanie 519
Bibliografia 535