Jednym z najciekawszych i budzących największe kontrowersje zagadnień politycznych i prawnych procesu integracji w ramach Unii Europejskiej jest obecnie sytuacja obywateli państw trzecich, przybywających do państw członkowskich Unii w poszukiwaniu ochrony międzynarodowej lub poprawy warunków życiowych. Do najbardziej aktualnych problemów teoretycznych i praktycznych należą warunki przyjmowania uchodźców i imigrantów ekonomicznych, zakres praw gwarantowanych obywatelom państw trzecich oraz zasady integracji przybyszów ze społeczeństwami przyjmującymi. Prawodawca wspólnotowy ma już pierwsze osiągnięcia na swym koncie w zakresie regulowania statusu obywateli państw trzecich w państwach członkowskich Unii Europejskiej, pozwalające mówić o istnieniu wspólnotowego prawa azylowego i imigracyjnego i zachęcające do pogłębionych badań. W niniejszej rozprawie poddano kompleksowej analizie dotychczasowy dorobek wspólnotowy pod kątem praw i obowiązków różnych kategorii obywateli państw trzecich.
Wstęp 9
Rozdział 1
Geneza i rozwój wspólnotowych polityk dotyczących obywateli państw trzecich 15
1.1. Narodziny współpracy państw członkowskich Wspólnot Europejskich w sprawach wizowych, azylowych i imigracyjnych 17
1.2. Rozwój wspólnotowych polityk wizowej, azylowej i imigracyjnej 31
1.3. Przyszłość wspólnotowych polityk dotyczących obywateli państw trzecich 59
Rozdział 2
Dopuszczanie i pobyt krótkoterminowy obywateli państw trzecich na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej 84
2.1. Dopuszczanie na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej 94
2.2. Dokumenty uprawniające do wjazdu i pobytu krótkoterminowego na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej 106
2.3. Status obywatela państwa trzeciego podczas pobytu krótkoterminowego na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej 122
Rozdział 3
Status obywatela państwa trzeciego ubiegającego się o azyl w państwie członkowskim Unii Europejskiej 129
3.1. Państwo rozpatrujące wniosek o azyl w Unii Europejskiej 141
3.2. Minimalne standardy wspólnotowe określające status osoby ubiegającej się o azyl w Unii Europejskiej 157
Rozdział 4
Status uchodźcy i osoby korzystającej z innych form ochrony w państwie członkowskim Unii Europejskiej 197
4.1. Status uchodźcy i osoby kwalifikującej się do ochrony subsydiarnej 215
4.2. Status osoby objętej ochroną tymczasową 230
Rozdział 5
Status imigranta w państwie członkowskim Unii Europejskiej 242
5.1. Status rezydenta długoterminowego 251
5.2. Status studenta, ucznia, osoby poszerzającej kwalifikacje zawodowe i wolontariusza 263
5.3. Status osoby prowadzącej badania naukowe 268
5.4. Status członka rodziny obywatela Unii Europejskiej 272
5.5. Status członka rodziny obywatela państwa trzeciego 282
Zakończenie 289
Literatura 295
Komentarze 295
Monografie i inne opracowania 295
Artykuły w pracach zbiorowych 305
Artykuły w gazetach i czasopismach 314