Skarb państwa a działalność gospodarcza / Andrzej Kidyba

Monografia jest efektem Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej pt. "Skarb Państwa a działalność gospodarcza" zorganizowanej m.in. przez Katedrę Prawa Gospodarczego i Handlowego UMCS, która odbyła się w Lublinie w dniu 24 października 2013 r. Książka stanowi zbiór publikacji przygotowanych przez uczestników konferencji, które dotyczą teoretycznych i praktycznych aspektów funkcjonowania Skarbu Państwa w działalności gospodarczej.

Celem oddawanego do rąk czytelników opracowania jest przede wszystkim próba odpowiedzi na pytanie, jaka powinna być skala zaangażowania państwa w procesy prowadzenia działalności gospodarczej oraz jaka forma tego zaangażowania byłaby najbardziej optymalna.

Biorąc pod uwagę tak postawiony cel monografii, może ona stanowić interesującą pozycję dla szeregu odbiorców - nie tylko teoretyków zajmujących się problematyką uczestnictwa Skarbu Państwa w działalności gospodarczej, ale również osób spotykających się w codziennej praktyce z licznymi problemami, jakie udział Skarbu Państwa w tej działalności wywołuje.

Wykaz skrótów 13
Uwagi wstępne 15
Część I Skarb Państwa i spółki Skarbu Państwa w działalności gospodarczej 17
Maria Aluchna Dobre praktyki corporate governance. Doświadczenia spółek giełdowych jako wskazówka dla spółek Skarbu Państwa 19
1. Wprowadzenie 19
2. Nadzór korporacyjny 20
A. Cele nadzoru korporacyjnego 20
B. Praktyka nadzoru korporacyjnego 22
3. Dobre praktyki corporate governance 26
A. Założenia dobrych praktyk 26
B. Obszary dobrych praktyk 29
4. Dobre praktyki spółek giełdowych w spółkach Skarbu Państwa 33
A. Dobre praktyki nadzoru korporacyjnego w Polsce 33
B. Doświadczenia spółek giełdowych jako wskazówki dla spółek Skarbu Państwa 40
5. Wnioski 43
Małgorzata Dumkiewicz Działanie w interesie spółki w kontekście podmiotów należących do grupy kontrolowanej przez Skarb Państwa 45
1. Wprowadzenie 45
2. Specyfika funkcjonowania spółek Skarbu Państwa powstałych w ramach procesów komercjalizacji i prywatyzacji oraz jej wpływ na treść obowiązku działania w interesie spółki 45
3. Uwzględnianie interesu grupy spółek kontrolowanych przez Skarb Państwa (lub poszczególnych spółek należących do tej grupy) a odpowiedzialność za działanie na szkodę spółki (art. 293 i 483 k.s.h.) 50
4. Wnioski 55
Bartłomiej Gliniecki Nadzór nad strukturami holdingowymi z udziałem spółek Skarbu Państwa 57
1. Wprowadzenie 57
2. Grupy kapitałowe z udziałem spółek Skarbu Państwa - wolnorynkowa działalność finansowana z publicznych środków 58
3. Optymalizacja rozbudowanej struktury organizacyjnej czy ucieczka przed nadzorem państwowym? 59
4. Nadzór nad grupami kapitałowymi z udziałem spółek Skarbu Państwa de lege lata 61
5. Wnioski 64
Filip Grzegorczyk Spółki z udziałem Skarbu Państwa - zagadnienie nadzoru w ujęciu systemowym 66
1. Wprowadzenie 66
2. Nadzór z perspektywy podmiotów, których nadzór dotyczy 67
3. Nadzór z perspektywy nadzorującego 71
4. Wnioski 75
Wojciech J. Katner, Wiktor P. Matysiak Warunki prawne uczestnictwa państwa w gospodarce III Rzeczypospolitej 78
1. Wprowadzenie 78
2. Udział bezpośredni państwa w gospodarce 82
3. Pośredni udział państwa w gospodarce - akcjonariat Skarbu Państwa 85
4. Udział pośredni Skarbu Państwa w gospodarce - problem interesu publicznego i interwencjonizmu państwowego 87
5. Działalność gospodarcza o szczególnym znaczeniu - problem tzw. złotej akcji 91
Remigiusz Lewandowski Narodowy wytwórca banknotów, dokumentów i towarzyszących im systemów IT we współczesnej gospodarce - studium przypadku PWPW S.A. 98
1. Wprowadzenie 98
2. Znaczenie PWPW dla państwa i gospodarki narodowej 100
A. Skala działalności PWPW 102
B. Udział PWPW w systemie bezpieczeństwa narodowego 103
1. Wybrane przepisy regulujące realizację misji bezpieczeństwa państwa przez podmioty gospodarcze 103
2. Działalność PWPW a podstawowy interes bezpieczeństwa państwa 106
3. Działalność PWPW a bezpieczeństwo ekonomiczne i bezpieczeństwo państwa 107
3. Potencjał własny PWPW 116
A. Innowacyjność PWPW 116
B. Ekspansja zagraniczna PWPW 118
4. W kierunku strategii narodowych czempionów 122
5. Wnioski 125
Agnieszka Malarewicz-Jakubów, Renata Tanajewska Uczestniczenie państwa w obrocie gospodarczym na przykładzie przedsiębiorstw użyteczności publicznej oraz przedsiębiorstw komunalnych 127
1. Wprowadzenie 127
2. Cel działalności przedsiębiorstw użyteczności publicznej oraz przedsiębiorstw komunalnych 130
3. Podstawowe zasady uczestniczenia państwa w przedsiębiorstwach użyteczności publicznej oraz w przedsiębiorstwach komunalnych 135
4. Wyniki badań statystycznych 139
5. Wnioski 140
Przemysław Malinowski Pozycja prawna Skarbu Państwa w spółkach partnerstwa publiczno-prywatnego - wybrane zagadnienia 142
1. Wprowadzenie 142
2. Zawiązanie spółki - kilka uwag na tle ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym 142
3. Zasada jednomyślności w odniesieniu do art. 15 u.p.p.p. 149
4. Pozycja Skarbu Państwa w odniesieniu do regulacji art. 16 i 11 u.p.p.p. 151
5. Wnioski 156
Aldona Piotrowska Bank Gospodarstwa Krajowego jako bank państwowy 158
1. Wprowadzenie 158
2. Specyfika udziału Skarbu Państwa w działalności gospodarczej 158
3. BGK jako przedsiębiorstwo publiczne 163
4. Powstanie BGK a nadzór wstępny KNF 165
5. Bank państwowy a swoboda przedsiębiorczości 168
6. Kapitał banku państwowego 170
7. Nadzór struktury organów BGK 172
8. Zakres działalności banku a ryzyko związane z działalnością 176
9. Wnioski 177
Tomasz Siemiątkowski Spółka Skarbu Państwa to nie przedsiębiorstwo państwowe 179
1. Wprowadzenie 179
2. Członkowie Zarządu i Rady Nadzorczej w praktyce spółek Skarbu Państwa 180
3. Polityka personalna w spółkach Skarbu Państwa 185
4. Środki umożliwiające profesjonalizację spółek Skarbu Państwa 186
5. Wnioski 188
Piotr Wiatrowski Niekonstytucyjna regulacja tzw. konkursów do rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa 189
1. Wprowadzenie 189
2. Procedura obsadzania rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa 191
3. Naruszenia zasad konstytucyjnych 194
4. Wnioski 198
Jakub Jan Zięty Rozwiązanie rady nadzorczej jednoosobowej spółki Skarbu Państwa z mocy prawa 199
1. Wprowadzenie 199
2. Zakres podmiotowy art. 14 ust. 1 u.w.o.k.p. 200
3. Przesłanki rozwiązania rady nadzorczej z mocy prawa 208
4. Przykładowe sposoby naruszenia przepisów ustawy o wynagradzaniu 209
5. Skutki naruszenia przepisów ustawy o wynagradzaniu 215
6. Wnioski 216
Część II Skarb Państwa w stosunkach obligacyjnych 219
Anna Fermus-Bobowiec Skarb Państwa jako strona umowy w sprawie zamówienia publicznego zawieranej z przedsiębiorcą a zasada swobody umów 221
1. Wprowadzenie 221
2. Podjęcie decyzji co do zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego 223
3. Wybór kontrahenta 226
4. Kształtowanie treści umowy w sprawie zamówienia publicznego 227
5. Zmiana treści umowy w sprawie zamówienia publicznego 233
6. Forma umowy w sprawie zamówienia publicznego 238
7. Wnioski 239
Jan Lic Potrącenie z wierzytelności Skarbu Państwa 240
1. Wprowadzenie 240
2. Potrącenie z wierzytelności Skarbu Państwa w orzecznictwie sądowym 241
3. Stanowisko doktryny 243
4. Rozstrzygnięcie ustawowe 245
5. Stanowisko własne 247
6. Wnioski 255
Sylwia Łazarewicz Szczególna ochrona podwykonawców robót budowlanych w inwestycjach Skarbu Państwa - przesadna zapobiegliwość czy uzasadniona konieczność? 256
1. Wprowadzenie 256
2. Ochrona podwykonawców robót budowlanych przewidziana w kodeksie cywilnym 257
A. Solidarna odpowiedzialność inwestora i wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy robót budowlanych (art. 6471 k.c.) 258
B. Gwarancja zapłaty za roboty budowlane (art. 6491-6495 k.c.) 259
3. Ochrona podwykonawców robót budowlanych przewidziana w ustawie o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych 261
A. Zakres podmiotowy ustawy 261
B. Zakres roszczeń podlegających zaspokojeniu na podstawie ustawy o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców 262
4. Styk regulacji kodeksu cywilnego i ustawy o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców 263
5. Wnioski 266
Anna Rzetelska Sytuacja prawna Skarbu Państwa jako poręczyciela (gwaranta) na podstawie ustawy z 1997 r. 268
1. Wprowadzenie 268
2. Zakres zastosowania ustawy z dnia 8 maja 1997 r. 270
3. Ogólne zasady udzielania poręczeń i gwarancji Skarbu Państwa 273
4. Ustawa z 1997 r. w orzecznictwie 277
5. Wnioski 283
Noty o autorach 285