Przemoc w pracy. Środki ochrony prawnej i metody przeciwdziałania / Mateusz Gajda

Autor poddaje analizie przepisy polskiego prawa związane z przeciwdziałaniem przemocy w pracy, a także podaje liczne praktyczne porady dla pracodawców zainteresowanych podjęciem walki z przemocą w miejscu zatrudnienia. Opracowanie zostało wzbogacone wieloma orzeczeniami sądów odnoszącymi się do poruszanej tematyki.

Książka zawiera także omówienie prewencyjnych regulacji przyjętych przez ponad dziesięciu zagranicznych legislatorów oraz rozważania na temat tego, czy polskie standardy ochrony prawnej przed przemocą w pracy zapewniają poziom ochrony porównywalny z wyznaczonym przez zagranicznych ustawodawców. Przepisy pol­skiego prawa zostały również ocenione przez pryzmat konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 190 dotyczącej walki z przemocą i molestowaniem w świecie pracy.

Publikacja zainteresuje prawników zajmujących się prawem pracy. Stanowi także cenne źródło wiedzy dla kadry zarządzającej i pracowników działów HR w orga­nizacjach, które podchodzą profesjonalnie do problematyki przemocy w pracy i poszukują efektywnych środków prewencyjnych.

Wykaz najczęściej stosowanych skrótów | str. 11

Wstęp | str. 15

Rozdział I

Przemoc w pracy – zagadnienia ogólne | str. 23

1. Pojęcie przemocy w pracy | str. 23
2. Najczęstsze formy przemocy w pracy | str. 28

2.1. Molestowanie seksualne | str. 28

2.2. Molestowanie | str. 33

2.3. Mobbing | str. 36

2.4. Inne formy przemocy w pracy | str. 42

2.5. Zachowania mylone z przemocą w pracy | str. 43

3. Zakres podmiotowy przemocy w pracy | str. 47

3.1. Ofiara przemocy w pracy | str. 47

3.2. Sprawca przemocy w pracy | str. 51

3.3. Podmiot odpowiedzialny za przemoc w pracy | str. 52

4. Granice czasowo-miejscowe przemocy w pracy | str. 54

Rozdział II

Międzynarodowe i zagraniczne standardy ochrony przed przemocą w pracy | str. 59

1. Historia rozwoju ochrony przed przemocą w pracy | str. 59
2. Ochrona przed przemocą w pracy w prawie międzynarodowym publicznym oraz w prawie europejskim | str. 64

2.1. Przemoc w pracy a prawo międzynarodowe publiczne | str. 64

2.1.1. Międzynarodowa Karta Praw Człowieka | str. 64

2.1.2. Międzynarodowe standardy pracy MOP | str. 66

2.2. Prawo europejskie | str. 78

2.2.1. Europejska Konwencja Praw Człowieka | str. 78

2.2.2. Europejskie Karty Społeczne | str. 80

2.2.3. Prawo unijne | str. 82

3. Zakaz przemocy w pracy jako prawny transplant | str. 88
4. Ochrona przed przemocą w pracy w Stanach Zjednoczonych Ameryki | str. 91

4.1. Uwagi ogólne  | str. 91

4.2. Zakres ochrony przed przemocą w pracy | str. 93

4.3. Przemoc w pracy a obowiązki pracodawcy | str. 103

5. Kanada | str. 105

5.1. Uwagi ogólne  | str. 105

5.2. Zakres ochrony przed przemocą w pracy | str. 107

5.3. Przemoc w pracy a obowiązki pracodawcy | str. 111

6. Francja | str. 113

6.1. Uwagi ogólne  | str. 113

6.2. Zakres ochrony przed przemocą w pracy | str. 115

6.3. Przemoc w pracy a obowiązki pracodawcy | str. 121

7. Niemcy | str. 124

7.1. Uwagi ogólne  | str. 124

7.2. Zakres ochrony prawnej przed przemocą w pracy | str. 125

7.3. Przemoc w pracy a obowiązki pracodawcy | str. 129

8. Belgia | str. 131

8.1. Uwagi ogólne | str. 131

8.2. Zakres ochrony przed przemocą w pracy | str. 132

8.3. Przemoc w pracy a obowiązki pracodawcy | str. 137

9. Inne porządki prawne | str. 139

9.1. Uwagi ogólne  | str. 139

9.2. Zakres ochrony przed przemocą w pracy | str. 140

9.3. Przemoc w pracy a obowiązki pracodawcy | str. 145

Rozdział III

Polskie standardy ochrony przed przemocą w pracy | str. 147

1. Uwagi wprowadzające | str. 147
2. Historia kształtowania się regulacji przeciwdziałających przemocy w pracy w polskim systemie prawnym | str. 148
3. Konstytucyjny standard ochrony przed przemocą w pracy | str. 158
4. Prawnokarna ochrona przed przemocą w pracy | str. 162

4.1. Uwagi wprowadzające | str. 162

4.2. Przemoc w pracy a odpowiedzialność za przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową  | str. 164

4.3. Przemoc w pracy jako przestępstwo i wykroczenie | str. 168

5. Przemoc w pracy a cywilnoprawna ochrona dóbr osobistych | str. 176
6. Ochrona przed przemocą w pracy w zatrudnieniu pracowniczym | str. 181

6.1. Uwagi wprowadzające | str. 181

6.2. Molestowanie i molestowanie seksualne | str. 184

6.2.1. Zakres ochrony przed molestowaniem i molestowaniem seksualnym | str. 184

6.2.2. Charakter prawny odpowiedzialności pracodawcy za molestowanie i molestowanie seksualne | str. 191

6.2.3. Roszczenia przysługujące ofiarom molestowania i molestowania seksualnego | str. 195

6.3. Mobbing | str. 199

6.3.1. Zakres ochrony przed mobbingiem | str. 199

6.3.2. Charakter prawny odpowiedzialności pracodawcy za mobbing | str. 204

6.3.3. Roszczenia przysługujące ofiarom mobbingu | str. 206

6.4. Ochrona przed innymi przejawami przemocy w pracy | str. 214

7. Ochrona przed przemocą w pracy w zatrudnieniu niepracowniczym | str. 216

7.1. Uwagi wprowadzające | str. 216

7.2. Ustawa wdrożeniowa | str. 216

7.3. Zatrudnienie niepracownicze typu cywilnoprawnego | str. 220

7.4. Zatrudnienie w ramach umowy o praktykę absolwencką  | str. 225

7.5. Odbywanie stażu przez bezrobotnych | str. 226

7.6. Zatrudnienie służbowe | str. 229

7.7. Zatrudnienie penalnoprawne | str. 232

7.8. Działalność wolontariuszy | str. 234

Rozdział IV

Ochrona przed przemocą w pracy w Polsce – uwagi krytyczne | str. 237

1. Dyferencjacja poziomu ochrony osób świadczących pracę | str. 237
2. Niejednoznaczność obowiązku przeciwdziałania przemocy w pracy | str. 245
3. Ochrona przed przemocą w pracy pracowników tymczasowych | str. 249
4. Przemoc w pracy jako naruszenie przepisów bhp | str. 253
5. Podobieństwa pomiędzy definicjami mobbingu, molestowania i molestowania seksualnego oraz ich konsekwencje | str. 258
6. Przemoc w pracy a związki zawodowe i inni przedstawiciele pracowników | str. 260
7. Nadzór nad przestrzeganiem przepisów zakazujących przemocy w pracy przez Państwową Inspekcję Pracy | str. 263
8. Wnioski | str. 267

Rozdział V

Przeciwdziałanie przemocy w pracy w praktyce  | str. 277

1. Zarządzanie ryzykiem przemocy w pracy | str. 277
2. Ocena ryzyka przemocy | str. 280
3. Metody przeciwdziałania przemocy w pracy | str. 283

3.1. Dobór środków prewencyjnych | str. 283

3.2. Rekrutacja odpowiedniego personelu | str. 285

3.3. Wdrożenie polityki antyprzemocowej | str. 289

3.4. Szkolenia antyprzemocowe | str. 299

3.5. Monitoring | str. 301

4. Weryfikacja wdrożonych środków | str. 302

Zakończenie | str. 323

Bibliografia  | str. 327