Publikacja stanowi kompleksowe omówienie regulacji dotyczących przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Szczegółowo przedstawione zostały m.in. następujące zagadnienia:
- procedura Niebieskiej Karty,
- odebranie dziecka z rodziny przez pracownika socjalnego,
- środek zapobiegawczy w postaci nakazu opuszczenia lokalu,
- zakaz zbliżania się – jako środek karny i probacyjny,
- zakaz stosowania kar cielesnych wobec dzieci.
Autorka komentuje m.in. wprowadzone w 2020 r. do porządku prawnego zmiany kluczowe z punktu widzenia bezpieczeństwa ofiar, dokonane w komentowanej ustawie, a także Kodeksie postępowania cywilnego, ustawie o Policji, ustawie o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych. Regulacje te dotyczą mechanizmu izolacji sprawcy od ofiary poprzez nakaz opuszczenia lokalu przez sprawcę wydawany przez Policję lub Żandarmerię Wojskową. Autorka dokonuje szerokiej analizy przesłanek wydawania nakazu oraz gwarancji praw ofiary i sprawcy w ramach tej procedury.
Zagadnienia zostały zaprezentowane w kontekście zobowiązań międzynarodowych Polski określonych w ratyfikowanych konwencjach i traktatach, a także modelowych rozwiązań funkcjonujących w Europie w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
Komentarz jest przeznaczony dla sędziów, prokuratorów, adwokatów, funkcjonariuszy Policji, a także pracowników socjalnych, członków gminnych zespołów interdyscyplinarnych oraz dla organizacji zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. Zainteresuje ponadto pracowników naukowych specjalizujących się w omawianej tematyce.
Wykaz skrótów 11
Słowo wstępne 15
Wprowadzenie 17
1. Przemoc w rodzinie – zjawisko, mity i stereotypy 17
2. Przemoc w rodzinie w liczbach 21
3. Międzynarodowe akty prawne i inne dokumenty dotyczące przeciwdziałania przemocy w rodzinie 31
3.1. Uwagi ogólne 31
3.2. Organizacja Narodów Zjednoczonych 33
3.3. Rada Europy 46
3.4. Unia Europejska 55
4. Austriackie regulacje w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie 65
5. Geneza ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz jej nowelizacji z 2010 r. i z 2020 r. 70
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie 87
Preambuła 87
Art. 1. [Zakres ustawy] 95
Art. 2. [Definicje pojęć ustawowych] 98
Art. 3. [Zakres działań adresowanych do osób dotkniętych przemocą w rodzinie] 113
Art. 4. [Zakres działań adresowanych do osób stosujących przemoc w rodzinie] 120
Art. 5. [Upoważnienie ustawowe do wydania rozporządzenia w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, a także szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych i kwalifikacji osób prowadzących te oddziaływania] 123
Art. 6. [Zadania administracji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie] 132
Art. 6a. [Kwalifikacje osób kierujących specjalistycznymi ośrodkami wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie] 151
Art. 7. [Zadania wojewody] 154
Art. 8. [Zadania ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego] 163
Art. 8a. [Wytyczne Prokuratora Generalnego w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie] 169
Art. 9. [Współpraca organów administracji z podmiotami pozarządowymi] 174
Art. 9a. [Zespoły interdyscyplinarne] 180
Art. 9b. [Zadania zespołu interdyscyplinarnego] 182
Art. 9c. [Przetwarzanie danych przez zespół interdyscyplinarny] 183
Art. 9d. [Niebieska Karta] 209
Art. 10. [Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie] 226
Art. 10a. [Zespół Monitorujący do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie] 239
Art. 10b. [Skład Zespołu Monitorującego do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie] 240
Art. 10c. [Organizacja prac Zespołu Monitorującego do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie] 241
Art. 10d. [Pomoc dla Zespołu Monitorującego do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie] 241
Art. 10e. [Obsługa Zespołu Monitorującego do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie] 241
Art. 10f. [Upoważnienie ustawowe do wydania rozporządzenia w sprawie Zespołu Monitorującego do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie] 241
Art. 11. [Sprawozdanie z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie] 248
Art. 11a. [Nakaz opuszczenia mieszkania i zakaz zbliżania się wydawany w postępowaniu cywilnym] 260
Art. 11b. [Przekazanie Policji i Żandarmerii Wojskowej danych teleadresowych placówek oferujących wsparcie dla ofiar przemocy w rodzinie] 277
Art. 12. [Obowiązek zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie] 277
Art. 12a. [Odebranie dziecka z rodziny] 295
Art. 12b. [Zażalenie na odebranie dziecka z rodziny] 296
Art. 12c. [Pouczenie o prawie do złożenia zażalenia na odebranie dziecka z rodziny] 296
Art. 12d. [Wniosek kuratora w sprawie skazanego za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec członka rodziny] 311
Art. 13. [Dodatkowe elementy orzeczenia sądu w przypadku zastosowania art. 72 § 1 pkt 7a i 7b k.k.] 313
Art. 14. [Warunkowy dozór Policji] 319
Art. 15. [Nowelizacja Kodeksu karnego] 334
Art. 16. [Nowelizacja ustawy o pomocy społecznej] 349
Art. 17. [Termin wejścia w życie] 355
Ustawa z dnia 10 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (wyciąg) 359
Art. 2. [Nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego] 359
Art. 3. [Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego] 373
Art. 4. [Nowelizacja ustawy o Policji] 375
Art. 5. [Nowelizacja Kodeksu karnego] 378
Art. 6. [Nowelizacja Kodeksu postępowania karnego] 393
Art. 7. [Nowelizacja Kodeksu karnego wykonawczego] 405
Art. 8. [Nowelizacja ustawy o pomocy społecznej] 411
Art. 9. [Nowelizacja ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych] 414
Art. 10. [Utrzymanie w mocy przepisów wykonawczych] 417
Art. 11. [Termin spełnienia wymogów dotyczących kwalifikacji osób kierujących specjalistycznymi ośrodkami wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie] 419
Art. 12. [Informacja ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego oraz Rzecznika Praw Dziecka o skutkach obowiązywania ustawy] 420
Ustawa z dnia 30 kwietnia 2020 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw 423
Art. 1. [Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego] 423
Art. 2. [Nowelizacja Kodeksu wykroczeń] 435
Art. 3. [Nowelizacja ustawy o policji] 439
Art. 4. [Nowelizacja ustawy o Żandarmerii Wojskowej] 480
Art. 5. [Nowelizacja Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia] 494
Art. 6. [Nowelizacja ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych] 496
Art. 7. [Nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie] 498
Art. 8. [Przepis przejściowy] 502
Art. 9. [Termin wejścia w życie] 504
Akty prawne i inne dokumenty 507
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie 509
Ustawa z dnia 10 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw 529
Ustawa z dnia 30 kwietnia 2020 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw 552
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 października 2010 r. w sprawie wzoru zaświadczenia lekarskiego o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie 581
Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 czerwca 2021 r. w sprawie Zespołu Monitorującego do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie 584
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne 590
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” 597
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 czerwca 2011 r. w sprawie nadzoru i kontroli nad realizacją zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie 639
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie procedury postępowania przy wykonywaniu czynności odebrania dziecka z rodziny w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie 651
Uchwała Nr 16 Rady Ministrów z dnia 1 lutego 2021 r. w sprawie ustanowienia Krajowego programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na rok 2021 655
Wytyczne nr 5 Komendanta Głównego Policji z dnia 15 grudnia 2020 r. w sprawie sposobu postępowania policjantów podczas realizacji procedury „Niebieskie Karty” oraz wydawania nakazu natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia 758
Bibliografia 773
Skorowidz przedmiotowy 783