Podręcznik omawia problematykę postępowania
sądowoadministracyjnego, w tym m.in.:
• model, organizację i konstytucyjne podstawy sądowej kontroli
administracji publicznej w Polsce;
• zakres kontroli sądów administracyjnych i ich właściwość;
• zasady postępowania sądowoadministracyjnego;
• wszczęcie, strony i uczestnicy postępowania
sądowoadministracyjnego;
• czynności techniczno-procesowe;
• przebieg postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym
jako sądem I instancji;
• zwyczajne i nadzwyczajne środki zaskarżenia;
• koszty postępowania sądowoadministracyjnego;
• środki zapewnienia jednolitości orzecznictwa
sądowoadministracyjnego oraz
• europeizacja postępowania sądowoadministracyjnego.
W opracowaniu uwzględniono najnowsze zmiany aktów prawnych,
orzecznictwo oraz literaturę przedmiotu.
Publikacja przeznaczona jest dla studentów prawa i administracji
oraz aplikantów zawodów prawniczych. Może być także przydatna
nauczycielom akademickim w pracy naukowej i dydaktycznej oraz
sędziom, adwokatom, radcom prawnym, doradcom
podatkowym, rzecznikom patentowym i urzędnikom w praktyce
zawodowej.
Wykaz skrótów | str.13
Rozdział I
Sądowa kontrola działalności administracji publicznej
(Dagmara Gut) | str.17
- Uwagi wstępne | str.17
- Modele sądowej kontroli administracji publicznej | str.21
2.1. Kryterium pozycji ustrojowej sądu administracyjnego | str.21
2.2. Kryterium struktury instancyjnej sądów administracyjnych |
str.23
2.3. Kryterium uprawnień orzeczniczych sądów administracyjnych |
str.25
- Organizacja sądownictwa administracyjnego w Polsce |
str.29
3.1. Geneza sądownictwa administracyjnego | str.29
3.2. Konstytucyjne podstawy sądownictwa administracyjnego |
str.32
3.3. Ustrój sądów administracyjnych | str.36
Rozdział II
Zakres kontroli sądów administracyjnych i ich właściwość
(Konrad Łuczak) | str.41
- Zakres kontroli sądów administracyjnych | str.41
1.1. Konstytucyjnoprawne podstawy zakresu kontroli sądów
administracyjnych | str.41
1.2. Charakterystyka sprawy sądowoadministracyjnej | str.43
1.3. Podstawowe cechy kontroli wykonywanej przez sądy
administracyjne | str.46
1.4. Wyłączenia z zakresu kontroli sądów administracyjnych |
str.48
- Właściwość sądów administracyjnych | str.50
2.1. Uwagi wprowadzające | str.50
2.2. Podział właściwości instancyjnej między w.s.a. a NSA |
str.51
2.3. Właściwość miejscowa w.s.a. | str.52
2.3.1. Sposób ustalania właściwości miejscowej | str.52
2.3.2. Wpływ skargi do niewłaściwego miejscowo w.s.a. | str.54
2.3.3. Zasada ciągłości właściwości miejscowej w.s.a. | str.55
2.3.4. Szczególne przypadki zmiany właściwości miejscowej w.s.a.
| str.55
2.4. Właściwość rzeczowa w.s.a. | str.57
2.4.1. Decyzje administracyjne | str.57
2.4.2. Postanowienia | str.60
2.4.3. Akty i czynności dotyczące uprawnień lub obowiązków
wynikających z przepisów prawa administracyjnego | str.61
2.4.4. Interpretacje podatkowe i opinie zabezpieczające |
str.63
2.4.5. Opinie dotyczące transgranicznego przekształcenia,
połączenia albo podziału spółki | str.63
2.4.6. Akty prawa miejscowego | str.64
2.4.7. Akty samorządu terytorialnego z zakresu administracji
publicznej | str.65
2.4.8. Akty nadzoru nad samorządem terytorialnym | str.66
2.4.9. Bezczynność i przewlekłe prowadzenie postępowania |
str.67
2.4.10. Przypadki szczególne | str.70
- Właściwość rzeczowa NSA | str.70
Rozdział III
Zasady postępowania sądowoadministracyjnego (Małgorzata
Jaśkowska) | str.73
- Uwagi wstępne | str.73
- Zasada dostępu do sądu | str.75
- Zasada dwuinstancyjności | str.79
- Zasada legalności | str.80
- Zasada udzielania pomocy stronom | str.83
- Zasada jawności | str.86
- Zasada ekonomiki procesowej | str.91
- Zasady kontradyktoryjności i oficjalności | str.95
Rozdział IV
Wszczęcie postępowania sądowoadministracyjnego (Małgorzata
Jaśkowska) | str.99
- Uwagi ogólne | str.99
- Skarga | str.102
2.1. Przedmiot skargi | str.102
2.2. Uprawnieni do wniesienia skargi | str.103
2.3. Warunki formalne skargi jako pisma procesowego i sposób
jej wniesienia | str.107
2.4. Wyczerpanie środków zaskarżenia | str.110
2.5. Termin do wniesienia skargi | str.113
- Sprzeciw | str.114
3.1. Przedmiot sprzeciwu | str.114
3.2. Podmioty uprawnione do wniesienia sprzeciwu | str.117
3.3. Warunki formalne sprzeciwu i sposób jego wniesienia |
str.117
- Wniosek o wszczęcie postępowania | str.119
- Skutki wniesienia skargi, sprzeciwu czy wniosku | str.121
5.1. Wszczęcie postępowania i zawisłość sprawy | str.121
5.2. Uprawnienia autokontrolne | str.122
5.3. Możliwość wstrzymania wykonania aktu lub czynności | str.124
5.4. Obowiązki organu przy przekazaniu pisma wszczynającego
postępowanie | str.127
5.5. Skutki braku spełnienia warunków dopuszczalności
i warunków formalnych | str.129
Rozdział V
Strony i uczestnicy postępowania sądowoadministracyjnego
(Jacek Jaworski) | str.133
- Strony postępowania | str.133
1.1. Wstęp | str.133
1.2. Organ administracji publicznej jako strona postępowania |
str.134
1.3. Strona skarżąca | str.135
1.4. Zdolność do bycia stroną a legitymacja skargowa |
str.140
1.4.1. Zdolność sądowa | str.140
1.4.2. Interes prawny | str.141
- Uczestnicy postępowania | str.144
2.1. Strona a uczestnik postępowania | str.144
2.2. Uczestnictwo prokuratora, RPO, RPD i Rzecznika Małych
i Średnich Przedsiębiorców | str.147
- Skuteczność czynności podmiotów procesowych | str.149
3.1. Zagadnienia wprowadzające | str.149
3.2. Samodzielność działania w procesie | str.150
3.3. Zastępstwo procesowe a przedstawicielstwo | str.151
3.4. Reprezentacja | str.153
3.5. Działanie osobiste i przez pełnomocnika | str.154
3.5.1. Zdolność postulacyjna | str.154
3.5.2. Pełnomocnictwo | str.155
Rozdział VI
Czynności techniczno-procesowe w postępowaniu
sądowoadministracyjnym (Dagmara Gut) | str.159
- Pisma w postępowaniu sądowym | str.159
1.1. Pojęcie | str.159
1.2. Wymogi formalne | str.161
1.3. Wezwanie do uzupełnienia braków formalnych | str.166
- Doręczenia | str.168
2.1. Zagadnienia ogólne | str.168
2.2. Doręczenia osobom fizycznym | str.170
2.3. Doręczenia osobom prawnym | str.172
2.4. Doręczenia osobom nieznanym z miejsca pobytu | str.173
2.5. Doręczenia stronom mającym miejsce zamieszkania
za granicą | str.173
2.6. Doręczenia na adres skrytki pocztowej | str.174
2.7. Fikcja doręczenia | str.174
- Terminy procesowe | str.176
3.1. Rodzaje terminów procesowych i sposób ich liczenia |
str.176
3.2. Przywrócenie terminu | str.177
- Akta sprawy sądowoadministracyjnej | str.179
Rozdział VII
Przebieg postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym
jako sądem I instancji (Małgorzata Jaśkowska) |
str.181
- Czynności wstępne | str.181
- Postępowanie rozpoznawcze | str.187
- Przeszkody w prowadzeniu postępowania
sądowoadministracyjnego | str.194
- Postępowanie mediacyjne | str.200
- Postępowanie uproszczone | str.207
- Rozstrzygnięcia | str.210
6.1. Zasady orzekania | str.210
6.2. Wyroki | str.213
6.2.1. Uwagi ogólne | str.213
6.2.2. Treść wyroku | str.216
6.3. Postanowienia i zarządzenia | str.224
6.3.1. Postanowienia | str.224
6.3.2. Zarządzenia | str.227
- Konwalidacja rozstrzygnięć | str.227
Rozdział VIII
Zwyczajne środki zaskarżenia (Martyna
Wilbrandt-Gotowicz) | str.229
- Środki odwoławcze a środki zaskarżenia | str.229
- Skarga kasacyjna | str.232
2.1. Charakter prawny skargi kasacyjnej | str.232
2.1.1. Uwagi wstępne | str.232
2.1.2. Przedmiot zaskarżenia | str.233
2.1.3. Legitymacja procesowa | str.235
2.1.4. Wymagania skargi kasacyjnej | str.238
2.2. Postępowanie kasacyjne | str.246
2.2.1. Czynności wstępne | str.246
2.2.2. Postępowanie rozpoznawcze | str.250
2.2.3. Orzeczenia | str.252
- Zażalenie | str.256
3.1. Charakter prawny zażalenia | str.256
3.1.1. Uwagi wstępne | str.256
3.1.2. Przedmiot zaskarżenia | str.256
3.1.3. Legitymacja procesowa | str.258
3.1.4. Prawne wymagania zażalenia | str.258
3.2. Postępowanie zażaleniowe | str.259
3.2.1. Czynności wstępne | str.259
3.2.2. Postępowanie rozpoznawcze | str.260
3.2.3. Orzeczenia | str.261
- Quasi-środki odwoławcze | str.261
- Prawomocność orzeczeń i jej skutki | str.263
Rozdział IX
Nadzwyczajne środki zaskarżenia (Martyna
Wilbrandt-Gotowicz) | str.267
- Nadzwyczajne środki zaskarżenia a wniosek
o unieważnienie prawomocnego orzeczenia | str.267
- Skarga o wznowienie postępowania | str.269
2.1. Charakter prawny skargi o wznowienie postępowania
i jej przesłanki | str.269
2.2. Postępowanie wznowieniowe | str.278
- Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia | str.283
3.1. Charakter prawny skargi o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia i jej przesłanki |
str.283
3.2. Postępowanie w sprawie stwierdzenia niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia | str.288
Rozdział X
Koszty postępowania sądowoadministracyjnego (Jacek
Jaworski) | str.293
- Uwagi wprowadzające | str.293
- Koszty sądowe | str.294
2.1. Podział kosztów sądowych | str.294
2.2. Wpis | str.295
2.3. Opłaty kancelaryjne | str.296
2.4. Wydatki w ramach kosztów sądowych | str.297
- Wydatki strony w ramach występowania w procesie bez
profesjonalnego pełnomocnika | str.298
- Wydatki strony w ramach zastępstwa przez profesjonalnego
pełnomocnika | str.299
- Zwrot kosztów postępowania | str.301
- Zwolnienie z kosztów sądowych | str.303
6.1. Zwolnienie z mocy prawa | str.303
6.2. Prawo pomocy | str.304
Rozdział XI
Środki zapewnienia jednolitości orzecznictwa
sądowoadministracyjnego (Martyna Wilbrandt-Gotowicz) |
str.307
- Uwagi wstępne | str.307
- Działalność uchwałodawcza NSA | str.309
2.1. Uchwały abstrakcyjne | str.309
2.1.1. Przesłanki podjęcia uchwały abstrakcyjnej | str.309
2.1.2. Tryb rozpoznania i rozstrzygnięcia abstrakcyjnego
pytania prawnego | str.311
2.1.3. Skutki prawne uchwał abstrakcyjnych | str.313
2.2. Uchwały konkretne | str.314
2.2.1. Przesłanki podjęcia uchwały konkretnej | str.314
2.2.2. Tryb rozpoznania i rozstrzygnięcia konkretnego
pytania prawnego | str.317
2.2.3. Skutki prawne uchwał konkretnych | str.319
- Pytania prawne do TK | str.320
3.1. Przesłanki pytań prawnych do TK | str.320
3.2. Rozstrzygnięcia TK i ich skutki dla orzecznictwa sądów
administracyjnych | str.322
- Pytania prejudycjalne do TSUE | str.323
4.1. Przesłanki pytań prejudycjalnych do TSUE | str.323
4.2. Orzeczenia prejudycjalne TSUE i ich skutki dla
orzecznictwa sądów administracyjnych | str.326
Rozdział XII
Europeizacja postępowania sądowoadministracyjnego (Konrad
Łuczak) | str.329
- Pojęcie europeizacji prawa i jej wpływ na strukturę
sądów administracyjnych oraz postępowanie sądowoadministracyjne |
str.329
- Wybrane przypadki europeizacji przepisów ustawy – Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi | str.333
2.1. Rozszerzenie właściwości na decyzje konsulów dotyczące wiz
Schengen | str.333
2.2. Wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego
na podstawie wyroku TSUE | str.334
2.3. Oddanie pisma procesowego w placówce pocztowej
znajdującej się w innym państwie członkowskim UE niż Polska
| str.337
- Zasady-narzędzia stosowane przez sądy administracyjne
w celu europeizacji prawa | str.339
- Mechanizm uwzględniania przez sąd z urzędu prawa UE |
str.346
- Kilka uwag końcowych | str.350
Bibliografia | str.351
O autorach | str.363
Skorowidz | str.365