Polskie porty morskie w zmieniającym się otoczeniu zewnętrznym / Michał Pluciński

W monografii w sposób kompleksowy ujęto wpływ zmieniającego się otoczenia zewnętrznego na funkcjonowanie i rozwój najważniejszych polskich portów morskich.

Analizowane porty morskie to złożone struktury gospodarcze, zarówno pod względem funkcjonalnym, jak i w zakresie oddziaływania na bliższe i dalsze otoczenie. Do najważniejszych uwarunkowań zewnętrznych zaliczono:
• transformację systemu gospodarczego Polski,
• globalizację,
• międzynarodową regionalną integrację gospodarczą.

Wpływ zmieniającego się otocznia zewnętrznego na funkcjonowanie i rozwój portów morskich w Gdańsku, Gdyni, Szczecinie i Świnoujściu zarówno na etapie badań empirycznych, jak i w wymiarze postulatywnym zaprezentowano na trzech płaszczyznach:
• atrybutów polskich portów morskich,
• realizowanych przez nie funkcji,
• struktur, w ramach których można rozpatrywać wspomniane porty.

W końcowej części pracy, oprócz przeprowadzenia odrębnych rozważań w ramach każdej ze zidentyfikowanych płaszczyzn, zaprezentowano mapę relacji łączących atrybuty, funkcje i struktury polskich portów morskich.

Wstęp 5

Rozdział 1
Porty morskie jako obiekt badań ekonomicznych 15
1.1. Porty morskie w ekonomice transportu 15
1.1.1. Wieloaspektowość definicji portu morskiego 15
1.1.2. Miejsce badań nad portami morskimi w ekonomice transportu 20
1.1.3. Relacje między portami morskimi a ich otoczeniem zewnętrznym 23
1.2. Analiza najważniejszych uwarunkowań zewnętrznych wpływających na funkcjonowanie współczesnych portów morskich 27
1.2.1. Transformacja gospodarcza 27
1.2.2. Międzynarodowa integracja gospodarcza 32
1.2.3. Globalizacja gospodarki światowej 39
1.3. Holistyczne podejście do relacji między portami morskimi a ich otoczeniem zewnętrznym 48
1.3.1. Ujęcie atrybutowe 48
1.3.2. Ujęcie funkcjonalne 62
1.3.3. Ujęcie strukturalne 68

Rozdział 2
Wpływ zmieniającego się otoczenia zewnętrznego na atrybuty polskich portów morskich 77
2.1. Pozycja konkurencyjna 77
2.1.1. Czynniki kształtujące pozycję konkurencyjną 77
2.1.2. Ocena pozycji konkurencyjnej polskich portów morskich 100
2.2. Innowacyjność 103
2.3. Skłonność do współdziałania 107
2.4. Atrakcyjność inwestycyjna 111
2.5. Społeczna odpowiedzialność 118

Rozdział 3
Wpływ zmieniającego się otoczenia zewnętrznego na realizację najważniejszych funkcji gospodarczych polskich portów morskich 125
3.1. Identyfikacja funkcjonalno-przestrzenna portów morskich 125
3.2. Funkcja transportowa 128
3.2.1. Obsługa ładunków i pasażerów 128
3.2.2. Obsługi środków transportu lądowego i morskiego 141
3.3. Funkcja handlowa 146
3.3.1. Tradycyjny wymiar funkcji handlowej 146
3.3.2. Funkcja dystrybucyjno-logistyczna 151
3.4. Funkcja przemysłowa 155
3.4.1. Działalność przemysłowa o lokalizacji determinowanej minimalizacją kosztów transportu 155
3.4.2. Działalność przemysłowa o lokalizacji determinowanej technologicznym dostępem do nabrzeży portowych 164

Rozdział 4
Wpływ zmieniającego się otoczenia zewnętrznego na struktury polskich portów morskich 169
4.1. Struktura portów morskich w ujęciu mikroekonomicznym 169
4.1.1. Kształtowanie się i funkcjonowanie sfery zarządzania portami 169
4.1.2. Ewolucja sfery eksploatacyjnej 175
4.1.3. Relacje między sferami zarządzania i eksploatacji 183
4.2. Struktura portów morskich w ujęciu mezoekonomicznym 188
4.2.1. Lokalne i regionalne zaplecze gospodarcze portów morskich 188
4.2.2. Związki organizacyjne miasto-port 191
4.2.3. Porty morskie w przestrzeni miast portowych 195
4.2.4. Korzyści związane z oddziaływaniem portów morskich na miasta i regiony portowe 200
4.3. Struktura portów morskich w ujęciu makroekonomicznym 205
4.3.1. Znaczenie transportu morskiego w obsłudze polskiego handlu zagranicznego 205
4.3.2. Krajowe i tranzytowe zaplecze gospodarcze portów morskich 215
4.3.3. Polityka rozwoju portów morskich 218

Rozdział 5
Kompleksowa koncepcja dostosowania polskich portów morskich do zmian zachodzących w otoczeniu zewnętrznym 227
5.1. Hierarchizacja i kierunki ewolucji atrybutów polskich portów morskich 227
5.2. Rozwinięcie funkcji polskich portów morskich 239
5.3. Postulowane zmiany w strukturach polskich portów morskich 253
5.4. Model dostosowania polskich portów morskich do zmian zachodzących w otoczeniu zewnętrznym 274

Podsumowanie 281

Bibliografia 289

Spis tabel 303

Spis rysunków 307