Regionalizm literacki – historia i pamięć / Opracowanie zbiorowe

Książka Regionalizm literacki - historia i pamięć wśród wielu zalet, z których najważniejszymi są tworzące ją artykuły, ma i tę cechę, że skutecznie łączy dwie strategie: zarówno metodologicznej oryginalności i odrębności, jak i sięgania po literaturę istotną dla tego, co regionalne, literaturę nie tylko funkcjonującą dotąd poza głównym nurtem, ale także taką, która odgrywa w nim kluczową rolę. Przy czym nie bez znaczenia jest fakt, że chodzi nie tylko o utwory literatury polskiej czy współtworzące ją teksty fundujące na przykład piśmiennictwo kaszubskie. Recenzowana monografia okazuje się bardzo użyteczna w konfrontowaniu naszej literatury przede wszystkim z literaturą niemiecką. Jedną z szczęśliwych konsekwencji zajmowania się regionalizmem literackim jest przecież szansa patrzenia na to, co - konstytutywne dla regionów - dzieje się na naszych, europejskich pograniczach i wszędzie tam, gdzie mimo zmieniającej się przynależności państwowej trwa lokalna tożsamość: pamięć, historia i literatura.

dr hab. Dariusz Kulesza, prof. UwB

Od redaktorów
PISANIE HISTORII
Małgorzata Mikołajczak
„Wyrok skazujący”. Z dziejów regionalizmu literackiego
w PRL-u
Jerzy Madejski
Józef Bursewicz i historia literatury regionalnej
(w Szczecinie)
Jarosław Ławski
Przeciw kategorii „pogranicza”
Jan Galant
Region w historii, historia w regionie. Literackie opowieści
o ostrowskiej historii lokalnej
Daniel Kalinowski
Literatura kaszubska i socrealizm. Przyciąganie
i odpychanie
Dariusz Skórczewski
Pan Samochodzik eksploruje, czyli region konsolidowany
czy region drenowany?
PAMIĘĆ I KANON
Danuta Zawadzka
Między archiwum i kanonem. Praca pamięci w literaturze
regionu podlaskiego na przykładzie książek
z 2015 roku
Kinga Siewior
Między pamięcią lokalną a pamięcią oficjalną:
literatura osadnicza na tzw. Ziemiach Odzyskanych
(1945–1989)
Katarzyna Sawicka-Mierzyńska
„Każda rodzina potrzebuje swojego imienia oraz swojej
pamięci” – pamięć i zapominanie w literackim obrazie Hajnówki
na przykładzie prozy Michała Androsiuka
Janusz Łastowiecki
„Tłumienie piękne słowa tłumi zamiast brzydkich”.
Odbiornik radiowy jako stymulator i zagłuszacz pamięci
w słuchowisku Alicji Bykowskiej-Salczyńskiej
Gdzie jest ten tani kupiec
Ewa Szczepkowska
Literackie „podróże” na kresy w perspektywie
postpamięci
MIEJSCA: ZAPOMINANIE/ODPOMINANIE
Zbigniew Chojnowski
Puszcza Piska jako literacki obszar
historii i pamięci
Wojciech Browarny
Sudety wyklęte. Pamięć Gór Śląskich w polskim eseju,
reportażu i literaturze historyczno-krajoznawczej
XXI wieku
Tomasz Cieślak
Rewolucja 1905–1907. (Nie)obecny w literaturze Łodzi
mit założycielski
Arkadiusz Kalin
Pamięć mitu Ziem Odzyskanych w literaturze małych
ojczyzn/obczyzn po 1989 roku
Jarosław Petrowicz
Mons Silentiae, Bresław i Stalinosmród.
Pamięć zapisana w nazwach własnych we współczesnej
prozie i eseistyce śląskiej
Mirosława Szott
Ogród sztuk Eugeniusza Kurzawy jako ratowanie
prywatnej historii. Studium przypadku
Beata Tarnowska
Zabawa w chowanego. Jerozolima i jej metamorfozy
w wierszu Jehudy Amichaja ***Miasto bawi się w chowanego
pośród swoich imion
Marta J. Bąkiewicz
Lubuskie w dialogu z pamięcią
Andrzej Baranow
Kategoria „małej ojczyzny” w polskiej literaturze Litwy.
Wybrane dyskursy współczesne
Agnieszka Czyżak
Zbrodnie w dawnym Poznaniu – oswajanie pamięci
w sferze kultury popularnej
Jerzy Marek Łapo
„Ugór”, czyli o tym, jak literatura i publicystyka stają się
„źródłami” historycznymi. Przypadek piramidy w Rapie
INNE HISTORIE, INNE PAMIĘCI
Tadeusz Bujnicki
O tradycji Mickiewiczowskiej w międzywojennym
Wilnie
Kornelia Ćwiklak
Widokówka z Mazur. Miejsca pamięci w podróżopisarstwie
Matthiasa Kneipa
Joanna Szydłowska
W dialogu z pamięcią i wobec wyzwań współczesności.
Redystrybucja motywów tożsamościowych
w prozie Artura Beckera
Zbigniew Kopeć
Polskie przymiarki do (nie)pamięci o Syberii
Krystian Węgrzynek
Welunek czy werbunek? O koncepcie narodowym
z alzackiej i śląskiej perspektywy literackiej
Marek Mikołajec
Drach – czyli więcej niż metafora. Kilka spostrzeżeń
Ksymena Filipowicz-Tokarska
Złożone relacje Polek i Niemek w narracjach kobiet
o zasiedlaniu polsko-niemieckiego pogranicza
Elżbieta Rybicka
Biopamięć (pomiędzy etnobotaniką a bioregionalizmem)
GENEA LOGIE I AR CHEOLOGIE
Monika Jurkowska
Romantyczne korzenie regionalizmu: O pańszczyźnie
i Wyjątek z pisma o pieśniach ludu Jana Ludwika
Żukowskiego
Marek Lubański
Bronisław Chlebowski i wybrane tradycje metodologiczne
regionalizmu literackiego
Krystyna Krawiec-Złotkowska
Opinie uczonych Lwowa, Krakowa, Torunia (?) i Warszawy
o poemacie Hieronima Derdowskiego kamieniem węgielnym
w emancypacji literatury kaszubskiej
Aleksandra Kmak-Pamirska
Motyw historyczny a wizerunek regionu Podlasia
w dyskursie literackim
Kamila Bialik
Konstruowanie historycznej pamięci w Legendach
i podaniach Kurpiów
Agnieszka Piekarska
Wizja historii Warmii i Mazur od średniowiecza do plebiscytu
w ujęciu propagandy socrealizmu (na przykładzie
antologii Ziemia serdecznie znajoma)
Janusz Mosakowski
Historyk jako literat – uwag kilka o gdańskiej
beletrystyce historycznej Zenona Gołaszewskiego
Spis treści
Kamila Gieba
Mit polityczny i archeologia regionu – uwagi na marginesie
antologii poezji i prozy Ziemi Lubuskiej Odzyskane gniazda
RE GIONALNE PROJEK CJE WIELKIEJ HISTORII
Joanna Chłosta-Zielonka
Obraz wojny z Zakonem na ziemiach pruskich
w polskiej powieści historycznej z lat 1945–1989 jako
źródło historyczne
Adela Kuik-Kalinowska
Pamięć Kaszubów o czasach I wojny światowej
Małgorzata Czabańska-Rosada
Ucieczka i wypędzenie w literaturze niemieckiej –
mitologizacja i rozrachunek z przeszłością
Elżbieta Dutka
„Ligota koło Katowic, lipiec 1945” – (de)formacje
pamięci i figury zapomnienia. O fotografiach Stanisława
Bobera i powieści Spotkanie z jutrem
Aleksandra Baumgardtena
Indeks nazwisk
Summary