Mikrokosmos wiersza. Interpretacje poezji współczesnej to książka o polskiej poezji XX i XXI wieku. Jej bohaterami nie są poeci ani style i prądy, ale poszczególne wiersze. Warto sobie uświadomić, że literatura to nie tylko panoramiczny krajobraz, czyli zbiór streszczeń milionów dzieł, ani też ich długie serie, zwane epokami, gatunkami i dorobkami pisarzy. Literatura to także portrety pojedynczych utworów, które warto kontemplować, by umożliwić im zaistnienie w pełni – w naszym czasie lektury i w naszej wrażliwości. Poezja nie lubi pośpiechu w odbiorze ani czytania powierzchownego, bo każdy utwór otwiera w sobie osobny świat, zawierający niepowtarzalne obrazy, postacie i idee. Oferuje przygodę dla intelektu i emocji, zaklętą w niecodziennie zbudowanej wypowiedzi. Myśląc o poezji jako sztuce słowa, warto zdobyć się na to, by ilość poświęcić dla jakości, a mówiąc metaforycznie – by odłożyć lunetę i sięgnąć po mikroskop. Do dwudziestu trzech podróży w mikrokosmos wiersza zapraszam nauczycieli, zwłaszcza polonistów, licealistów, studentów i wszystkich miłośników poezji.
Zaproszenie do lektury
Przyroda i poznanie
Poetycka lekcja ekologii
Bolesław Leśmian, Tęcza
Utracony raj normalności
Ewa Lipska, Na szczęście
Czyhanie na epifanię
Zbigniew Herbert, Głos
Logika świata, obrazu, słowa i wiersza
Helena Raszka, Logiczny układ
Dziwność świata, dziwność doznań, dziwność opisu
Miron Białoszewski, Przejście 2
Tradycja i historia
Wyspa źródeł wśród żywiołów
Zbigniew Herbert, Wyspa
Podziemna przemiana
Anna Piwkowska, Kolejka elektryczna
W teatrze wojny, miłości i snu
Krzysztof Kamil Baczyński, *** (Gdy za powietrza zasłoną)
Milczenie jako pamięć Zagłady
Jerzy Ficowski, Kolejka
Historiozofia pod prysznicem
Witold Wirpsza, Purpurowy zbiór legend
Miłość i śmierć
Oda do nagości
Czesław Miłosz, Piękna nieznajoma
Śmierć – tabu, empatia i katharsis
Wisława Szymborska, Wypadek drogowy
Tomografia wiersza
Bohdan Zadura, Zbuntowane komórki
Gol w nieśmiertelność
Jacek Podsiadło, Kadra na mecz z Francją została już powołana
Razem i osobno
Rozbiór wiersza o rozbiórce pieca
Anna Frajlich, Elegia o kaflowym piecu
Sen pod gazetą
Ryszard Krynicki, Mój przyjaciel odcina się od świata
Ucieczka w marzenie o ucieczce
Marcin Świetlicki, M – w sierpniu
Trzy piętra tożsamości
Tadeusz Dąbrowski, Geologia
Adresat pilnie poszukiwany
Stanisław Barańczak, Jakieś Ty
Poezja i poeta
Wiersz jako świat nieprzedstawiony
Stanisław Barańczak, To, co jest wierszem nie do pomyślenia
Nieszczera niechęć do szczerości
Czesław Miłosz, Przepis
Portret jednego wiersza z poetą w tle
Czesław Miłosz, TO
Trzy światy
Edward Balcerzan, Poeta
Między szkołą interpretacji a interpretacją w szkole
Propozycje do konspektów lekcji interpretacji
Wykaz pierwodruków