Marie de Gournay (1565-1645): pierwsza francuska emancypantka / Barbara Marczuk-Szwed

Publikacja traktuje o Marie de Gournay, przybranej córce (fille d’alliance) Michela de Montaigne, autorce wciąż dziś mało znanej wśród specjalistów zajmujących się literaturoznawstwem, historią kobiet czy też feminizmem. Tymczasem w swojej epoce była ona jedną ze znaczących postaci panoramy intelektualnej Paryża, a sławę (niekiedy kontrowersyjną) zapewniły jej, obok jej własnych dzieł, opracowywane przez nią kolejne wydania Essais jej przybranego ojca. Autorka książki określa ją mianem „pierwszej francuskiej emancypantki”, podkreślając jej prekursorską rolę w powstawaniu idei, które przybiorą konkretny kształt dopiero dwa stulecia później. Marie de Gournay ośmielała się wkraczać w swoich pismach w obszar refleksji zarezerwowany dla mężczyzn, a więc polityki, reformy języka literackiego, filozofii moralnej, teologii czy alchemii. Monografia przybliża polskiemu czytelnikowi nie tylko samą postać tej wyjątkowej kobiety, ale także kontekst historyczno-literacki francuskiego przełomu XVI i XVII wieku oraz sylwetki postaci związanych z twórczością Marie de Gournay.

„Należy również wspomnieć o olbrzymim atucie dopełniającym całości monografii, czyli aneksie zawierającym przekłady całych dzieł lub ich fragmentów – dzieł napisanych ręką kobiecą: Marie de Gournay, Louise Labé oraz Małgorzaty de Valois. Teksty te wpisują się w spór o kobiety, stanowią zatem nieocenione źródło dla badań nad historią kobiet i feminizmem”.
(z recenzji dr hab. Moniki Malinowskiej)

Dr hab. Barbara Marczuk, prof. UJ jest wykładowcą literatury francuskiej w Instytucie Filologii Romańskiej, autorką licznych publikacji dotyczących pisarstwa kobiecego w wieku XVI i XVII, jak również polsko-francuskich związków literackich w tych epokach. W swym dorobku ma także cenione przekłady dawnej literatury francuskiej na język polski (Krwawy amfiteatr. Antologia francuskich historii tragicznych epoki renesansu i baroku, Kraków, Universitas 2007, Francuskie pisma o dramacie (1537–1631), Kraków, WUJ 2016).

Wprowadzenie

Rozdział I: Autoportret rozproszony

Rozdział II: Córka Montaigne’a, siostra Lipsjusza

Rozdział III: Cień mistrza czy poszukiwanie własnej koncepcji pisarstwa?

Rozdział IV: Przechadzka Pana Montaigne’a: powieść refleksyjna

Rozdział V: Wobec „bandy Malherbe’a”

Rozdział VI: „Pobożne oszustwo”, czyli poprawianie Ronsarda

Rozdział VII: Adeptka alchemii

Rozdział VIII: Afera królobójstwa A.D. 1610

Rozdział IX: Marie de Gournay i „spór o kobiety”

Rozdział X: W kręgu sawantek

Rozdział XI: Komplementy, drwiny, anegdoty

Zakończenie

Aneks

Marie de Gournay, O równości mężczyzn i kobiet (1622)

Marie de Gournay, Dygresja feministyczna zawarta w Przechadzce Pana Montaigne’a (1694)

Marie de Gournay, Krzywda Kobiet (1626)

Louise Labé, Do M.C.D.B.L. (1555)

Małgorzata de Valois, Rozprawa uczona i subtelna (1614)

Bibliografia

Indeks autorów i postaci historycznych do roku 1800

Indeks autorów po roku 1800