System Prawa Procesowego Cywilnego to wielotomowe dzieło pod
redakcją naczelną prof. dra hab. Tadeusza Erecińskiego.
Prezentujemy Państwu kolejną publikację z tej serii, stanowiącą
część 3 tomu IV „POSTĘPOWANIE NIEPROCESOWE”. W książce pod
redakcją naukową dra hab. Piotra Rylskiego, prof. UW, i dra hab.
Marcina Walasika, prof. UAM, omówiono szczególne postępowania
nieprocesowe, dotyczące spraw z zakresu prawa spadkowego,
przepisów o przedsiębiorstwach państwowych i o samorządzie
załogi, prawa pracy, praw depozytowych oraz rejestrowych.
Tom IV Systemu Prawa Procesowego Cywilnego został poświęcony
problematyce postępowania nieprocesowego. W 2021 r. ukazała się
część 1 tego tomu pod redakcją naukową prof. Tadeusza
Erecińskiego oraz prof. Kazimierza Lubińskiego prezentująca
zagadnienia ogólne, które odróżniają postępowanie nieprocesowe od
procesu.
Zagadnienia szczegółowe obejmują postępowania ustanowione dla
poszczególnych rodzajów spraw, które są rozpoznawane w trybie
nieprocesowym, i są prezentowane w kolejnych częściach tomu IV.
Poszczególne postępowania nieprocesowe zostały pogrupowane na
podstawie kryterium przedmiotu sprawy. W części 3 pod redakcją
naukową Piotra Rylskiego i Marcina Walasika przedstawiono
postępowania w sprawach z zakresu prawa spadkowego, przepisów o
przedsiębiorstwach państwowych i o samorządzie załogi, prawa
pracy, spraw depozytowych oraz rejestrowych, przekazane do
rozpoznania w postępowaniu nieprocesowym na mocy Kodeksu
postępowania cywilnego.
Tom IV część 3 Systemu Prawa Procesowego Cywilnego jest
opracowaniem zbiorowym przygotowanym przez autorów
reprezentujących różne ośrodki naukowe i instytucje w Polsce.
Przejrzysty układ, najwyższy poziom merytoryczny i edytorski
dzieła z pewnością sprawią, że publikacja będzie stanowić
nieocenioną pomoc przede wszystkim dla prawników praktyków:
sędziów, referendarzy sądowych, adwokatów, radców prawnych,
notariuszy, komorników sądowych.
Najwyższy poziom merytoryczny i przejrzysty układ dzieła z
pewnością sprawią, że publikacja będzie stanowić nieocenioną
pomoc przede wszystkim dla prawników praktyków: sędziów,
referendarzy sądowych, adwokatów, radców prawnych, notariuszy,
kuratorów sądowych.
Wykaz skrótów | str. 21
Wykaz podstawowej literatury podawanej wyłącznie w zapisie
skróconym | str. 27
Przedmowa | str. 37
Dział I. Postępowania w sprawach z zakresu prawa
spadkowego | str. 39
Rozdział 1. Przepisy wstępne dla postępowań
w sprawach z zakresu prawa spadkowego | str. 39
- Wprowadzenie | str. 41
1.1. Sprawy z zakresu prawa spadkowego
i ich reżim | str. 41
1.2. Specyfika postępowania spadkowego | str.
46
- Organy postępowania | str. 54
- Skład sądu oraz jurysdykcja organów postępowania | str.
58
- Właściwość organów postępowania | str. 60
4.1. Zagadnienia ogólne | str. 60
4.2. Kryteria ustalania właściwości | str. 64
Rozdział 2. Postępowanie o zabezpieczenie spadku
| str. 70
- Rys historyczny | str. 73
- Cel zabezpieczenia spadku | str. 77
- Struktura postępowania o zabezpieczenie spadku | str. 81
- Zabezpieczenie spadku a instytucje pokrewne | str. 83
- Właściwość sądu | str. 88
- Środki zabezpieczenia spadku | str. 98
6.1. Zagadnienia ogólne | str. 98
6.2. Wybór odpowiedniego środka zabezpieczenia
| str. 103
6.3. Spis majątku ruchomego i oddanie go
pod dozór | str. 106
6.4. Złożenie do depozytu sądowego | str.
110
6.5. Ustanowienie zarządu tymczasowego | str.
113
6.6. Ustanowienie dozoru nad nieruchomością
| str. 121
6.7. Sprzedaż ruchomości ulegających szybkiemu
zepsuciu | str. 124
6.8. Inne środki zabezpieczenia spadku | str.
127
6.9. Zawiadomienie właściwej instytucji | str.
130
- Wszczęcie postępowania | str. 132
7.1. Wprowadzenie | str. 132
7.2. Wszczęcie postępowania na wniosek |
str. 132
7.3. Wszczęcie postępowania z urzędu |
str. 134
7.4. Wnioskodawca | str. 137
7.5. Uczestnicy postępowania | str. 144
- Orzeczenia i ich zaskarżanie | str. 145
8.1. Orzeczenia | str. 145
8.2. Środki zaskarżenia | str. 148
Rozdział 3. Postępowania w przedmiocie spisu inwentarza
i wykazu inwentarza | str. 153
- Wprowadzenie | str. 155
- Rys historyczny | str. 158
- Spis inwentarza a instytucje pokrewne | str. 165
- Istota spisu inwentarza i wywoływane przez niego
skutki prawne | str. 167
- Ramy konstrukcyjne postępowania o sporządzenie spisu
inwentarza | str. 174
- Organy postępowania w sprawach o spis inwentarza |
str. 176
- Wszczęcie postępowania | str. 179
7.1. Wprowadzenie | str. 179
7.2. Wszczęcie postępowania na wniosek |
str. 179
7.3. Wymogi wniosku | str. 190
7.4. Wszczęcie postępowania z urzędu |
str. 192
- Uczestnicy postępowania | str. 193
- Orzeczenia i środki zaskarżenia | str. 197
9.1. Orzeczenia | str. 197
9.2. Środki zaskarżenia | str. 199
- Wykaz inwentarza | str. 202
10.1. Wprowadzenie | str. 202
10.2. Spis inwentarza a wykaz inwentarza | str.
205
10.2.1. Uwagi ogólne | str. 205
10.2.2. Podobieństwa | str. 205
10.2.3. Różnice | str. 206
10.3. Tryby złożenia wykazu | str. 208
10.3.1. Uwagi ogólne | str. 208
10.3.2. Tryb sądowy | str. 208
10.3.3. Tryb notarialny | str. 210
10.3.4. Tryb komorniczy | str. 211
10.4. Podmioty uprawnione do złożenia wykazu
inwentarza | str. 212
10.4.1. Grono osób legitymowanych | str. 212
10.4.2. Skutki przyjętych rozwiązań | str. 214
10.5. Treść wykazu inwentarza | str. 216
10.5.1. Składniki wykazu inwentarza | str. 216
10.5.2. Wykaz inwentarza składany
przed notariuszem | str. 217
10.6. Ogłoszenie o złożeniu wykazu inwentarza |
str. 218
10.6.1. Zagadnienia ogólne | str. 218
10.6.2. Zagadnienia szczególne | str. 219
10.7. Uzupełnienie wykazu inwentarza | str. 221
Rozdział 4. Postępowanie dotyczące złożenia oświadczenia
o przyjęciu lub odrzuceniu spadku | str. 223
- Wprowadzenie | str. 228
- Przyjęcie i odrzucenie spadku w prawie materialnym
| str. 231
- Rys historyczny postępowania o przyjęcie
lub odrzucenie spadku | str. 234
- Zarys przyjętej konstrukcji prawnej w postępowaniu
prowadzonym na podstawie art. 640–643 k.p.c. |
str. 236
- Tryby złożenia oświadczenia o przyjęciu
lub odrzuceniu spadku | str. 239
- Formy złożenia oświadczenia o przyjęciu
lub odrzuceniu spadku | str. 243
- Stanowisko orzecznictwa co do wymaganej formy
złożenia oświadczenia spadkowego | str. 250
- Właściwość organów uprawnionych do przyjęcia
oświadczenia spadkowego | str. 254
- Wszczęcie postępowania | str. 258
- Składniki oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu
spadku | str. 263
- Zawiadomienie osób powołanych do dziedziczenia | str.
265
- Charakter prawny oświadczenia i jego wpływ
na toczące się postępowanie o przyjęcie
lub odrzucenie spadku | str. 267
- Zakres kognicji sądu w postępowaniu o przyjęcie
lub odrzucenie spadku | str. 275
- Zakończenie postępowania | str. 287
- Zmiany stanu prawnego obowiązujące od 15.11.2023 r. |
str. 288
Rozdział 5. Postępowanie w przedmiocie zatwierdzenia
uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia
o przyjęciu lub odrzuceniu spadku | str. 299
- Wprowadzenie | str. 301
- Nazwa postępowania | str. 306
- Ramy konstrukcyjne postępowania | str. 308
- Związek analizowanego postępowania z postępowaniem
o stwierdzenie nabycia spadku | str. 313
- Wnioskodawca i uczestnicy postępowania | str. 317
- Przebieg postępowania | str. 322
- Postępowanie uregulowane w art. 690 § 2 k.p.c.
| str. 333
Rozdział 6. Postępowanie w sprawach o ogłoszenie
testamentu | str. 335
- Uwagi wprowadzające | str. 338
- Właściwość sądu i notariusza | str. 344
- Sądowe postępowanie o ogłoszenie testamentu – uwagi
ogólne | str. 345
- Wszczęcie postępowania | str. 349
4.1. Wprowadzenie | str. 349
4.2. Postępowanie o wyjawienie testamentu
| str. 351
4.3. Postępowanie o nakazanie złożenia
testamentu | str. 353
4.4. Postępowanie o otwarcie i ogłoszenie
testamentu | str. 354
- Przedmiot otwarcia i ogłoszenia | str. 359
5.1. Testament jako dokument | str. 359
5.2. Forma sporządzenia testamentu | str. 367
- Złożenie testamentu | str. 372
- Wyjawienie testamentu | str. 375
- Nakazanie złożenia testamentu | str. 379
- Otwarcie i ogłoszenie testamentu | str. 381
9.1. Zagadnienia ogólne postępowania | str. 381
9.2. Oryginał i kopia testamentu | str.
386
9.3. Zakończenie postępowania | str. 388
9.4. Uczestnicy postępowania | str. 391
9.5. Zawiadomienie o otwarciu i ogłoszeniu
testamentu | str. 393
9.6. Testament sporządzony w języku obcym
| str. 396
9.7. Otwarcie i ogłoszenie kilku testamentów
| str. 397
9.8. Protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu
| str. 398
9.9. Przechowywanie testamentu | str. 399
9.10. Pismo stwierdzające treść testamentu ustnego |
str. 401
- Zagadnienia szczególne postępowania o ogłoszenie
testamentu | str. 402
10.1. Zaginięcie lub zniszczenie testamentu |
str. 402
10.2. Postępowanie w razie zaginięcia
lub zniszczenia ogłoszonego testamentu | str. 406
10.3. Umorzenie testamentu | str. 406
Rozdział 7. Wyjawienie przedmiotów spadkowych | str.
408
- Wprowadzenie | str. 409
- Wyjawienie przedmiotów spadkowych a instytucje pokrewne
| str. 412
- Faza rozpoznawcza postępowania | str. 415
- Faza wykonawcza postępowania | str. 421
- Faza egzekucyjna postępowania | str. 423
Rozdział 8. Przesłuchanie świadków testamentu ustnego
| str. 425
- Uwagi wprowadzające | str. 426
- Tryby stwierdzania treści testamentu ustnego | str. 428
- Założenia ogólne postępowania dotyczącego przesłuchania
świadków testamentu ustnego | str. 430
- Zagadnienia szczególne dotyczące postępowania
w przedmiocie przesłuchania świadków testamentu ustnego |
str. 438
Rozdział 9. Postępowanie w sprawach dotyczących
wykonawcy testamentu | str. 443
- Wprowadzenie | str. 444
- Odmowa przyjęcia obowiązku wykonawcy testamentu | str. 446
- Wydanie zaświadczenia osobie powołanej na wykonawcę
testamentu | str. 448
- Zwolnienie wykonawcy testamentu | str. 457
Rozdział 10. Postępowanie dotyczące zarządu spadku
nieobjętego | str. 465
- Wprowadzenie | str. 469
- Rys historyczny | str. 471
2.1. Starożytny Rzym | str. 471
2.2. Średniowiecze | str. 473
2.3. Czasy nowożytne – okres wielkich
kodyfikacji | str. 474
2.3.1. Kodeks Napoleona | str. 474
2.3.2. Bürgerliches Gesetzbuch | str. 475
2.3.3. Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch
| str. 475
2.3.4. Swod Zakonow | str. 476
2.4. Unifikacja prawa spadkowego | str. 479
2.5. Obowiązujący stan prawny | str. 482
2.6. Podsumowanie | str. 484
- Stadia postępowania i sposoby sprawowania zarządu spadku
nieobjętego | str. 484
- Zarząd spadku nieobjętego a instytucje pokrewne | str.
489
4.1. Uwagi ogólne | str. 489
4.2. Zabezpieczenie spadku | str. 490
4.3. Zarząd wykonawcy testamentu | str. 492
4.4. Postępowanie upadłościowe | str. 494
4.5. Inne wypadki krzyżowania się zarządów |
str. 495
- Podstawy wszczęcia postępowania | str. 496
5.1. Uwagi ogólne | str. 496
5.2. Otwarcie spadku | str. 497
5.3. Nieobjęcie spadku | str. 499
5.4. Sfera faktu czy sfera prawa | str.
502
5.5. Posiadanie rzeczywiste a możność posiadania
| str. 504
5.6. Zarząd jako oznaka posiadania spadku
| str. 505
5.7. Władanie całością i częścią spadku |
str. 506
5.8. Chwila decydująca o stanie spadku
nieobjętego | str. 508
- Wszczęcie postępowania | str. 509
- Uczestnicy postępowania | str. 511
- Pozycja prawna kuratora spadku | str. 514
- Zarząd sprawowany przez kuratora spadku | str. 517
- Orzeczenia i środki zaskarżenia w postępowaniu
o zarząd spadku nieobjętego | str. 525
Rozdział 11. Postępowania w sprawach dotyczących
stwierdzenia nabycia spadku i przedmiotu zapisu
windykacyjnego oraz poświadczenia dziedziczenia | str.
532
- Wprowadzenie | str. 540
- Wszczęcie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku
i przedmiotu zapisu windykacyjnego | str. 548
- Krąg uczestników postępowania | str. 565
- Przebieg postępowania o stwierdzenie nabycia spadku
i przedmiotu zapisu windykacyjnego | str. 569
4.1. Ogólna regulacja postępowania | str. 569
4.2. Główny przedmiot rozpoznania | str. 570
4.3. Pozostałe elementy przedmiotu rozpoznania
| str. 575
4.4. Zapewnienie spadkowe | str. 582
4.5. Ogłoszenie o wezwaniu spadkobierców |
str. 587
- Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku
i przedmiotu zapisu
windykacyjnego | str. 594
- Środki zaskarżenia | str. 613
- Poświadczenie dziedziczenia a stwierdzenie nabycia
spadku | str. 616
- Szczególne rodzaje postępowań dotyczących stwierdzenia
nabycia spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego
oraz aktu poświadczenia dziedziczenia | str. 625
8.1. Wprowadzenie | str. 625
8.2. Postępowanie prowadzone na podstawie
art. 2 § 2 ustawy z 26.10.1971 r. zmieniającej
ustawę – Kodeks cywilny | str. 627
8.3. Postępowanie prowadzone na podstawie
art. 677 § 3 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym
do 2.10.2008 r. | str. 629
8.4. Postępowanie prowadzone na podstawie
art. 690 § 2 k.p.c. | str. 632
8.5. Postępowanie prowadzone na podstawie
art. 678 k.p.c. | str. 634
8.6. Postępowanie prowadzone na podstawie
art. 681 k.p.c. | str. 636
8.7. Postępowanie prowadzone na podstawie
art. 6691 k.p.c. | str. 646
8.8. Postępowanie prowadzone na podstawie
art. 679 k.p.c. | str. 651
Rozdział 12. Postępowanie o dział spadku | str.
669
- Zagadnienia wstępne | str. 679
1.1. Uwagi historyczne i prawnoporównawcze
| str. 679
1.2. Zagadnienia ogólne postępowania o dział
spadku | str. 682
- Tryby działu spadku | str. 685
2.1. Uwagi ogólne | str. 685
2.2. Testamentowy dział spadku | str. 686
2.3. Dział spadku dokonywany przez wykonawcę
testamentu | str. 688
2.4. Dział spadku za życia spadkodawcy |
str. 692
- Jurysdykcja krajowa i właściwość sądu | str. 694
3.1. Uwagi wstępne | str. 694
3.2. Jurysdykcja krajowa | str. 694
3.2.1. Uwagi ogólne | str. 694
3.2.2. Jurysdykcja krajowa określona
w Kodeksie postępowania cywilnego | str. 695
3.2.3. Jurysdykcja krajowa wynikająca
z prawa unijnego | str. 697
3.2.4. Jurysdykcja krajowa wynikająca
z umów międzynarodowych | str. 699
3.3. Właściwość sądu | str. 700
3.3.1. Uwagi wstępne | str. 700
3.3.2. Właściwość miejscowa | str. 701
- Uczestnicy postępowania | str. 706
4.1. Wprowadzenie | str. 706
4.2. Wnioskodawca | str. 708
4.3. Pozostali uczestnicy | str. 717
4.3.1. Uwagi ogólne | str. 717
4.3.2. Zapisobierca | str. 720
4.3.3. Osoby, którym przysługują ograniczone
prawa rzeczowe na przedmiotach spadkowych | str. 724
4.3.4. Inne podmioty | str. 727
- Wniosek o dział spadku | str. 730
- Zakres kognicji sądu | str. 740
6.1. Uwagi ogólne | str. 740
6.2. Ustalenie składu i wartości spadku |
str. 741
6.3. Żądania akcesoryjne | str. 756
6.3.1. Uwagi wprowadzające | str. 756
6.3.2. Roszczenia z tytułu zapisów
zwykłych | str. 762
6.3.3. Roszczenia z tytułu spłaconych
długów spadkowych | str. 769
6.3.4. Żądanie stwierdzenia bezskuteczności
rozporządzenia przez spadkobiercę udziałem w przedmiocie
należącym do spadku | str. 779
6.3.5. Żądanie zaliczenia darowizn
oraz zapisów windykacyjnych na poczet sched spadkowych
| str. 786
- Podział spadku | str. 806
7.1. Zagadnienia ogólne | str. 806
7.2. Okoliczności mające wpływ na ustalenie
sched spadkowych | str. 808
- Orzeczenia i ich zaskarżanie | str. 814
8.1. Zagadnienia ogólne | str. 814
8.2. Zagadnienia szczegółowe | str. 816
8.3. Zaskarżanie orzeczeń | str. 818
Rozdział 13. Postępowania w sprawach dotyczących
zarządu sukcesyjnego | str. 821
- Wprowadzenie | str. 823
- Właściwy sąd | str. 829
- Wydanie zezwolenia na dokonanie czynności
przekraczającej zakres zwykłego zarządu | str. 831
- Odwołanie zarządcy sukcesyjnego | str. 836
- Przedłużenie zarządu sukcesyjnego | str. 841
- Ograniczenie zarządu sukcesyjnego | str. 846
Dział II. Postępowania w sprawach z zakresu przepisów
o przedsiębiorstwach państwowych i o samorządzie
załogi oraz w sprawach służących realizacji zbiorowego
prawa pracowników do informacji | str. 852
- Ogólna charakterystyka postępowań | str. 860
1.1. Uwagi wprowadzające | str. 860
1.2. Przedmiot postępowań w sprawach
z zakresu przepisów o przedsiębiorstwach państwowych
i o samorządzie załogi | str. 867
1.3. Charakter spraw | str. 869
1.4. Stosowanie art. 6911–6919 k.p.c.
wprost | str. 877
1.4.1. Uwagi wprowadzające | str. 877
1.4.2. Spory wewnętrzne | str. 881
1.4.3. Spory zewnętrzne | str. 883
1.5. Sprawy, w których przepisy
art. 6911–6918 k.p.c. nie mają zastosowania |
str. 895
1.5.1. Wyłączenia podmiotowe | str. 895
1.5.2. Sprawy o odszkodowanie | str.
897
1.5.3. Sprawy dotyczące zgód na dokonanie
określonych czynności prawnych przez państwowe osoby prawne
| str. 898
1.6. Odpowiednie stosowanie
art. 6911–6918 k.p.c. | str. 908
- Przyczyny wyodrębnienia postępowania nieprocesowego
w sprawach z zakresu przepisów
o przedsiębiorstwach państwowych i o samorządzie
załogi | str. 913
2.1. Wybór trybu postępowania nieprocesowego |
str. 913
2.2. Przyczyny wprowadzonych odrębności | str.
918
- Postępowania przedsądowe (prejurysdykcyjne) | str. 921
3.1. Pojęcie postępowania prejurysdykcyjnego |
str. 921
3.2. Sprawy z zakresu przepisów
o przedsiębiorstwach państwowych i o samorządzie
załogi | str. 922
3.2.1. Uwagi wprowadzające | str. 922
3.2.2. Postępowanie przed komisją
rozjemczą | str. 922
3.2.3. Postępowanie na skutek sprzeciwu
| str. 926
3.2.3.1. Sprawy, w których przysługuje sprzeciw
| str. 926
3.2.3.2. Sprawy, w których nie przysługuje
sprzeciw | str. 928
3.2.3.3. Ukształtowanie podmiotowe spraw
ze sprzeciwu | str. 931
3.2.3.4. Przebieg postępowania na skutek
sprzeciwu | str. 932
3.2.4. Obligatoryjność postępowań
prejurysdykcyjnych | str. 935
3.2.4.1. Uwagi wprowadzające | str. 935
3.2.4.2. Skutki nieskorzystania
z postępowania prejurysdykcyjnego | str. 937
3.2.4.3. Skutki złożenia wniosku z naruszeniem
terminu | str. 941
3.3. Sprawy wynikające z realizacji zbiorowego
prawa pracowników
do informacji | str. 945
- Uczestnicy postępowania | str. 948
4.1. Uwagi wprowadzające | str. 948
4.2. Zdolność sądowa | str. 951
4.3. Uprawnienie do wszczęcia postępowania
| str. 959
4.3.1. Uwagi wprowadzające | str. 959
4.3.2. Krąg uczestników postępowania |
str. 961
4.3.2.1. Kwestie ogólne | str. 961
4.3.2.2. Sprawy z zakresu przepisów
o przedsiębiorstwach państwowych i o samorządzie
załogi | str. 963
4.3.2.3. Sprawy służące realizacji zbiorowego prawa
pracowników do informacji | str. 965
4.4. Skutki braku legitymacji procesowej | str.
966
4.5. Reprezentacja w postępowaniu sądowym
| str. 968
4.5.1. Uwagi ogólne | str. 968
4.5.2. Reprezentacja podmiotów prawa |
str. 973
4.5.3. Reprezentacja rady pracowniczej
oraz przedstawicielstw pracodawców | str. 976
- Jurysdykcja krajowa i właściwość sądu | str. 980
5.1. Uwagi wprowadzające | str. 980
5.2. Jurysdykcja krajowa | str. 980
5.3. Właściwość sądu | str. 986
5.3.1. Sprawy z zakresu przepisów
o przedsiębiorstwach państwowych i o samorządzie
załogi | str. 986
5.3.1.1. Uwagi wprowadzające | str. 986
5.3.1.2. Właściwość rzeczowa | str. 986
5.3.1.3. Właściwość miejscowa | str. 988
5.3.2. Sprawy wynikające z realizacji
zbiorowego prawa pracowników do informacji | str. 991
5.3.2.1. Właściwość rzeczowa | str. 991
5.3.2.2. Właściwość miejscowa | str. 992
5.4. Rozpoznawanie spraw przez wydziały
gospodarcze | str. 995