Mała rzeka w dużym mieście. Wybrane aspekty obiegu wody na obszarze zurbanizowanym na przykładzie łódzkiej Sokołówki / Adam Bartnik

Jest to książka z pogranicza geografii, hydrologii, hydrochemii i ochrony środowiska. Autor umiejętnie wykazał wpływ naturalnych i antropogenicznych uwarunkowań fizycznogeograficznych zlewni Sokołówki na przestrzenne i czasowe zróżnicowanie występujących tam współcześnie procesów hydrologicznych. Waga przedstawianych wyników badań jest tym większa, iż w zasadniczej części zostały one samodzielnie zebrane podczas wieloletnich, pracochłonnych i kosztochłonnych badań terenowych oraz laboratoryjnych. Jest to dojrzałe studium monograficzne, bardzo dobrze udokumentowane – zarówno od strony ilościowej, jak i jakościowej, wykorzystujące w pełni dostępne materiały archiwalne, zasoby kartograficzne i publikacje tekstowe. Należy do niewielu polskich monografii hydrologicznych ukazujących tak kompleksowo stan oraz zmiany ilościowo-jakościowe wód powierzchniowych na terenie zurbanizowanym.

Publikacja ta, oprócz wysokich walorów poznawczych, może mieć znaczenie praktyczne – szczególnie w zagadnieniach dotyczących oceny stanu i funkcjonowania środowiska wodnego w zlewni miejskiej Sokołówki.

Z recenzji prof. dr. hab. Tadeusza Ciupy

Słowo wstępne 7
Rozdział 1. Woda w mieście  11
Rozdział 2. Fizyczno-geograficzne tło obiegu wody w zlewni Sokołówki 25
2.1. Wybór i położenie obszaru badań 27
2.2. Budowa geologiczna i gleby 30
2.3. Rzeźba i ukształtowanie powierzchni zlewni Sokołówki 37
2.4. Warunki klimatyczne          42
2.4.1. Przestrzenna i czasowa zmienność opadów atmosferycznych w zlewni Sokołówki        46
2.4.2. Wielkość i rozkład parowania na terenie zlewni 53
2.4.3. Klimatyczny bilans wodny zlewni Sokołówki 67
2.5. Wody powierzchniowe w zlewni Sokołówki oraz ich monitoring w latach 2006–2015            73
2.6. Wody podziemne w zlewni Sokołówki po Sokołów 85
2.7. Flora i fauna terenu zlewni Sokołówki 92
2.8. Ochrona przyrody na terenie zlewni Sokołówki po Sokołów 99
Rozdział 3. Antropogeniczne przemiany środowiska przyrodniczego zlewni Sokołówki 107
3.1. Początki osadnictwa w dolinie Sokołówki 108
3.2. Rozwój funkcji rolniczej i protoprzemysłowej na obszarze zlewni Sokołówki 113
3.3. Obszar zlewni Sokołówki do końca XX w. 124
3.4. Zagospodarowanie przestrzenne obszaru zlewni Sokołówki współcześnie oraz jego związek z przepuszczalnością powierzchni          133
3.5. Struktura funkcjonalna obszaru zlewni Sokołówki 142
3.6. Gospodarka wodno-ściekowa na obszarze zlewni Sokołówki 144
3.7. Stopień antropogenicznego przekształcenia obszaru zlewni Sokołówki 150
Rozdział 4. Odpływ rzeczny w zlewni Sokołówki 161
4.1. Wieloletnie zmiany odpływu Sokołówki      163
4.2. Chwilowa, dobowa i sezonowa zmienność odpływu ze zlewni Sokołówki 173
4.3. Formowanie się i przebieg wezbrań w zlewni Sokołówki 187
4.4. Krótkookresowe zmiany natężenia przepływu Sokołówki 195
4.5. Maksymalne chwilowe wzrosty i spadki natężenia przepływu Sokołówki    198
4.6. Fale wezbraniowe w zlewni Sokołówki
– zróżnicowanie sezonowe i ich transformacja         200
Rozdział 5. Wybrane zagadnienia zmian i zmienności cech fizykochemicznych wody w zlewni Sokołówki 215
5.1. Temperatura wody            217
5.2. Konduktywność wody      223
5.3. Odczyn wody       227
5.4. Tlen rozpuszczony 231
5.5. Mętność wody      235
5.6. Chlorki      239
5.7. Azotany 243
5.8. Azotyny i amoniak 248
5.9. Siarczany 252
5.10. Fosforany 255
5.11. Mangan 257
5.12. Sezonowość wybranych cech fizykochemicznych wód Sokołówki 260
5.13. Wpływ zbiorników na cechy fizykochemiczne wód rzeki miejskiej 264
5.14. Ocena wpływu funkcjonowania biofiltra systemu SSBS na jakość wód Sokołówki 268
Podsumowanie i wnioski 275
Bibliografia 285
Spis tabel 303
Spis rysunków            305
Aneks 315
Summary        335
Od Redakcji 351