Czesław Miłosz. Los / Tomasz Garbol

PROJEKT: EGZYSTENCJA I LITERATURA

Seria poświęcona jest wybitnym polskim pisarzom - ich twórczości ujmowanej przez nich samych i interpretowanej przez krytyków jako projekt egzystencjalny, jako próba ustanowienia i zapisania siebie i swojego sposobu odczytywania sensów rzeczywistości, indywidualnego oglądu różnych jej sfer - społecznej, politycznej, etycznej, kulturowej, metafizycznej. Istotnymi kategoriami wyjaśniającymi pisarskie dzieło są w tym przypadku biografia, tożsamość oraz kształtujące je szeroko rozumiane doświadczenie: cielesne i zmysłowe, psychiczne i społeczne, historyczne i polityczne, etniczne i estetyczne, religijne i duchowe...

Miłosz w tej książce to ktoś, kto ma bardzo silne poczucie szczególności własnego losu, ale zarazem doświadcza go jako tajemniczej zagadki, zmuszającej do niekończącej się walki o siebie i sens własnego istnienia. Wprowadzając Czytelnika w świat Miłosza, Tomasz Garbol tropi tę zasadniczą sprzeczność, powraca ona bowiem na różnych poziomach myśli poety i zapisanego w jego twórczości doświadczenia. Miłosz z jednej strony afirmuje życie, a z drugiej – wyczuwa ukrytą pod powierzchnią świata grozę pustki. Jest zafascynowany historią i historycznością ludzkiej egzystencji, ale też przerażony okropnością dwudziestowiecznych doświadczeń. To poeta intensywnych przeżyć erotycznych, a zarazem dojmującego doznania samotności. Ponawia próby poetyckiego uchwycenia rzeczywistości, lecz pozostaje w pełni świadomy, jak daremne są to wysiłki. Odsłaniając te paradoksy, Tomasz Garbol przybliża zasadniczą treść myślenia poety o sobie samym i o świecie, w którym przyszło mu żyć.

Jest to książka pobudzająca do myślenia, można ją wpisać w krąg popularyzacji wysokiej i wartościowej, takiej, która stara się rozjaśnić trudne problemy, a zarazem uświadomić ich złożoność. [...] Zarówno wybór losu jako kluczowej kategorii interpretującej, jak i zestaw problemów unaoczniających Miłoszowe zmagania z własnym losem można potraktować jako przesunięcie akcentów w obrębie lektury poety, a więc jako próbę wydobycia z tej lektury nowego tonu.

W serii ukazały się tomy:

Agnieszka Kałowska, Witkacy. Etyka

Marzena Woźniak-Łabieniec, Rymkiewicz. Metafizyka

Maciej Urbanowski, Brzozowski. Nowoczesność

Anna Legeżyńska, Hartwig. Wdzięczność

Wykaz skrótów 7

Wybraniec losu? 11

Wybraniec w ciemnościach 11

w obrotach losu 21

Poprzez jałowe pole 34

Zdrajca Zeitgeistu? 43

stracone zachody miłości 43

Moment wieczny 57

Kochanek nieobjętej 73

wdzięczny za ziemię 73

Eros to był 85

myśliwy 103

od dzieciństwa do starości 103

Antymodernistyczny modernista 116

orfeusz 131

NIE BĘDZIESZ PŁACZKĄ ŻAŁOBNĄ 131

ORFEUSZ W RUINACH 142

heretyk w panteonie 155

JESTEM BARDZO MAŁO POLSKI 155

NA OBRZEŻACH HEREZJI 169

BIBLIOGRAFIA (WYBÓR) 187

INDEKS OSÓB 195