Zachować dla przyszłości. Sprawy szkolnictwa, oświaty i opieki w przekazie prasowym XIX i początków XX wieku / Iwonna Michalska, Grzegorz Michalski

W publikacji zaprezentowano wyniki badań dotyczących czasopiśmiennictwa XIX i początków XX wieku. Autorzy – historycy wychowania, historycy, prasoznawcy, literaturoznawcy, bibliolodzy – na podstawie kwerend wydawnictw periodycznych omawiają różne problemy związane ze szkolnictwem, opieką i oświatą, które wówczas ukazywano opinii publicznej, oraz analizują, jaki kreowano stosunek społeczeństwa do tych zagadnień. Czytelnik znajdzie tu wybór tematów z historii szkolnictwa, opieki, wychowania, funkcjonowania towarzystw oświatowych i społeczno-kulturalnych, historii zabawek, zdrowia i higieny czy projektów wychowania dziewcząt.

Książka stanowi pierwszą z dwóch monografii. W kolejnym tomie przedstawiono tę tematykę w odniesieniu do XX i początku XXI wieku.

Wstęp 7

Część pierwsza. Z problemów szkolnictwa i oświaty 11

Andrzej Paweł Bieś – Kwestie oświatowe na łamach „Miesięcznika Połockiego” (1817–1820) 13

Zbigniew Jan Żółciński – Etos pracy na łamach „Tygodnika Ilustrowanego” za czasów zwierzchnictwa Józefa Ungera 27

Marzena Okrasa – Szkolnictwo na łamach „Kalendarza Lubelskiego” w latach 1869–1924 39

Kamil Śmiechowski – Kwestia szkolna w miejskim dyskursie prasowym w latach rewolucji 1905 roku 55

Krzysztof Woźniakowski – „Przedburzowcy” w kręgu zagadnień edukacyjnych: wątki szkolnictwa, oświaty i nauki na łamach lwowskiej „Czytelni dla Młodzieży” (1860–1861) 65

Dorota Grabowska-Pieńkosz – Obraz działalności Towarzystwa Pedagogicznego na łamach wybranych czasopism pedagogicznych w latach 1868–1919 85

Katarzyna Dormus – Rozważania o wzorowym modelu szkoły polskiej na łamach galicyjskich pism kobiecych u progu niepodległości 97

Katarzyna Kabacińska-Łuczak – Wiece szkolne w „Wielkopolaninie” w latach 1887–1889 109

Część druga. Różnorodność działań w zakresie opieki nad dzieckiem 131

Aneta Bołdyrew – Idea i problemy instytucjonalnej opieki i wychowania małych dzieci z najuboższych środowisk w prasie warszawskich pozytywistów 133

Ewa Barnaś-Baran – Opieka i wychowanie w działalności Krakowskiego Towarzystwa Dobroczynności na łamach „Czasu” w latach 1851–1912 149

Andrzej Kołakowski – Początki działalności Towarzystwa Gniazd Sierocych w świetle czasopisma „Gniazda Sieroce” 171

Oresta Karpenko, Piotr Sławiński – Działalność opiekuńczo-wychowawcza Towarzystwa Gniazd Sierocych w świetle organu prasowego „Gniazda Sieroce” z lat 1911–1916 185

Część trzecia. Z myślą o rozrywce pożytecznej i przyjemnej dla dzieci 199

Magdalena Dąbrowska – Ze studiów nad pierwszym okresem w dziejach rosyjskiego czasopiśmiennictwa dla dzieci („Dietskij wiestnik”, 1815) 201

Monika Nawrot-Borowska – Zabawki dziecięce na grafikach dodatków modowych prasy kobiecej w XIX wieku 209

Część czwarta. Rozważania o roli kobiet w społeczeństwie i ich wychowaniu 233

Joanna Falkowska – Waleria Marrené-Morzkowska jako redaktorka czasopisma „Świt” (1886–1887) 235

Agnieszka Wałęga – Między konserwatyzmem a emancypacją. Dyskusje o modelu edukacji i wychowania kobiet na kartach galicyjskiej „Szkoły” (1868–1918) 245

Paweł Śpica – Cele i idee wychowania kobiet polskich w Prusach Zachodnich w latach pięćdziesiątych XIX wieku w świetle czasopisma „Nadwiślanin” 263

Część piąta. Popularyzowanie zagadnień zdrowotnych i higienicznych 277

Teresa Gumuła – U źródeł promocji zdrowia w prasie kobiecej zaboru rosyjskiego pod koniec XIX i w początkach XX wieku 279

Elżbieta Dolata – Troska o zdrowie dzieci i młodzieży w „Przewodniku Higienicznym” (1889–1896) 295

Izabela Krasińska – Edukacja zdrowotna żeńskiej służby domowej na łamach „Przyjaciela Sług” (1897–1918) 305

Renata Bednarz-Grzybek – Problematyka zdrowotna z perspektywy czasopisma „Przegląd Zakopiański” (1899–1906) 319