Struktura kapitału spółek akcyjnych w Polsce w świetle teorii hierarchii źródeł finansowania / Ewa Chojnacka

Problematyka struktury kapitału zaliczana jest do podstawowych zagadnień z zakresu dyscypliny określanej mianem finansów przedsiębiorstw. W książce przedstawiono i uporządkowano założenia teorii hierarchii źródeł finansowania oraz przedstawiono ewolucję poglądów dotyczących po­zostałych teorii struktury kapitału.

Ponadto zidentyfikowano i oceniono cztery czynniki wpływające na ukształtowanie struktury kapitału w świetle badanej teorii: asymetrię informa­cji, pojemność zadłużeniową, deficyt finansowy oraz swobodę finansową. Przeprowadzone rozważania pozwoliły m.in. na:
- rozróżnienie statycznego i dynamicznego podejścia do oceny struktury kapitału,
- ocenę rachunku przepływów pieniężnych jako źródła informacji dotyczącej zmian struktury kapitału,
- wskazanie i analizę czynników określających asymetrię informacji,
- zaprezentowanie miar asymetrii informacji,
- określenie czynników determinujących pojemność zadłużeniową,
- identyfikację uwarunkowań, które muszą być spełnione, by teoria hierarchii źródeł finansowania mogła dobrze wyjaśniać decyzje finansowe do­tyczące struktury kapitału.

Publikacja została wzbogacona o bardzo ciekawe wyniki badań empirycznych dotyczących:
- determinant struktury kapitału odgrywających rolę w spółkach akcyjnych i decyzji z nimi związanych podejmowanych w codziennej praktyce;
- zależności między wybranymi czynnikami determinującymi strukturę kapitału a zmianą poziomu zadłużenia w spółkach akcyjnych.

Analiza wyników badań została uzupełniona licznymi przykładami i wynikami badań światowych.

Książka może stanowić źródło informacji dla wszystkich osób zainteresowanych problematyką oceny struktury kapitału, analityków finansowych i gospodarczych, a także dla praktyków decydujących o strukturze kapitału w przedsiębiorstwie.

Wprowadzenie 7

Rozdział 1
Podstawowe zagadnienia dotyczące struktury kapitału w spółce akcyjnej 11
1.1. Przegląd definicji kapitału na gruncie teorii ekonomii i finansów 11
1.1.1. Definicja kapitału na gruncie teorii ekonomii 12
1.1.2. Kapitał jako kategoria finansowa 13
1.2. Źródła kapitału a źródła finansowania 17
1.3. Klasyfikacja źródeł finansowania i ich charakterystyka 20
1.3.1. Wewnętrzne źródła finansowania 21
1.3.2. Finansowanie wewnętrzne a samofinansowanie 25
1.3.3. Zewnętrzne źródła finansowania 27
1.3.3.1. Kapitał własny, kapitał obcy 27
1.3.3.2. Kapitał bezpośredni i pośredni 32
1.4. Pojęcie struktury kapitału i struktury finansowania 36
1.4.1. Struktura kapitału w ujęciu statycznym 36
1.4.2. Zmiany struktury kapitału w ujęciu dynamicznym 41
1.5. Kryteria oceny decyzji podejmowanych w zakresie struktury kapitału 45

Rozdział 2
Teoria hierarchii źródeł finansowania na tle innych nurtów dotyczących struktury kapitału 53
2.1. Teorie rynku doskonałego 53
2.2. Teorie rynku niedoskonałego 56
2.2.1. Teoria kosztów bankructwa 56
2.2.2. Teoria substytucji 57
2.2.3. Teorie kosztów informacyjnych 58
2.2.3.1. Paradygmat ekonomiki informacji 59
2.2.3.2. Teoria agencji 63
2.2.3.3. Teoria sygnałów 64
2.3. Teoria hierarchii źródeł finansowania 64
2.3.1. Teoria hierarchii źródeł finansowania w wąskim ujęciu 65
2.3.2. Zmodyfikowana teoria hierarchii źródeł finansowania 73
2.3.3. Dynamiczne ujęcie zmodyfikowanej teorii hierarchii źródeł finansowania 75
2.3.4. Pozostałe charakterystyki teorii hierarchii źródeł finansowania 76
2.4. Rozwój badań teoretycznych nad teorią hierarchii źródeł finansowania 79
2.5. Metody weryfikacji teorii hierarchii źródeł finansowania 86

Rozdział 3
Wybrane determinanty struktury kapitału 91
3.1. Asymetria informacji 92
3.1.1. Czynniki określające poziom asymetrii informacji 93
3.1.1.1. Cechy systemu zasilania kapitałowego 93
3.1.1.2. Charakterystyka przedsiębiorstwa 96
3.1.2. Miary asymetrii informacji 99
3.1.2.1. Miary asymetrii informacji z zakresu finansów przedsiębiorstwa 100
3.1.2.2. Miary z zakresu mikrostruktury rynku 103
3.1.3. Badania empiryczne nad asymetrią informacji w kontekście problematyki struktury kapitału 105
3.2. Pojemność zadłużeniowa 108
3.2.1. Czynniki określające pojemność zadłużeniową 110
3.2.1.1. Czynniki stanowiące zabezpieczenie kapitału obcego 111
3.2.1.2. Czynniki determinujące zdolność do obsługi zadłużenia 115
3.2.2. Wyniki badań empirycznych nad pojemnością zadłużeniową w świetle teorii hierarchii źródeł finansowania 117
3.3. Wewnętrzny deficyt finansowy 120
3.3.1. Wyniki badań empirycznych nad zależnością między deficytem finansowym a zmianą poziomu zadłużenia 122
3.4. Swoboda finansowa 125
3.5. Determinanty struktury kapitału związane z teorią hierarchii źródeł finansowania na tle koncepcji cyklu życia przedsiębiorstwa 127

Rozdział 4
Determinanty struktury kapitału w ocenie zarządzających w publicznych spółkach akcyjnych 131
4.1. Trudności w badaniach empirycznych nad teorią hierarchii źródeł finansowania 131
4.2. Metodyka badania ankietowego 134
4.3. Charakterystyka spółek akcyjnych biorących udział w badaniu ankietowym 136
4.4. Rezultaty badania ankietowego 139
4.4.1. Wyniki odnoszące się do teorii hierarchii źródeł finansowania 139
4.4.2. Wyniki odnoszące się do pozostałych teorii i zasad 148
4.4.2.1. Teoria substytucji 148
4.4.2.2. Teoria agencji 152
4.4.2.3. Teoria sygnałów 154
4.4.2.4. Pozostałe czynniki wpływające na strukturę kapitału 155

Rozdział 5
Czynniki wpływające na zmiany poziomu zadłużenia w świetle badań ilościowych 171
5.1. Stan badań nad strukturą kapitału w Polsce 171
5.2. Sytuacja makroekonomiczna w Polsce w latach 2002-2008 173
5.3. Metodyka badań ilościowych 179
5.3.1. Konstrukcja próbki 179
5.3.2. Dobór zmiennych do modelu 180
5.3.3. Postać modelu 186
5.3.4. Metody estymacji i weryfikacji modelu 191
5.4. Wstępna analiza danych empirycznych 193
5.5. Rezultaty badań ilościowych 197
5.5.1. Model przyrostu zadłużenia 197
5.5.2. Model wzrostu zadłużenia 202
5.5.3. Model spadku zadłużenia 206

Zakończenie 211
Załącznik 215
Bibliografia 225
Spis tabel 233
Spis wykresów 235
Spis schematów 237