Rozwiązanie małżeństwa i stwierdzenie nieważności małżeństwa w sądach kościelnych po reformie papieża Franciszka / Seweryn Świaczny

W książce w sposób kompleksowy zaprezentowano instytucje rozwiązania małżeństwa oraz stwierdzenia jego nieważności w prawie Kościoła Rzymskokatolickiego z uwzględnieniem zmian wprowadzonych przez papieża Franciszka.
Szczegółowo omówiono powody stwierdzenia nieważności małżeństwa i jego rozwiązania, procedurę stwierdzenia nieważności małżeństwa oraz procedurę rozwiązania małżeństwa.
Publikacja zawiera wzory pism procesowych, w tym:
wzór skargi o stwierdzenie nieważności małżeństwa,
wzór prośby o udzielenie przywileju wiary,
wzór prośby o dyspensę papieską od małżeństwa niedopełnionego.
Z opracowania mogą korzystać osoby zawodowo zajmujące się prowadzeniem spraw kanonicznych, studenci prawa cywilnego i prawa kanonicznego oraz osoby zainteresowane praktycznymi poradami w zakresie stwierdzenia nieważności małżeństwa.

Wykaz skrótów 9
Wstęp 11
Rozdział I Rozwiązanie małżeństwa 13 1. Rozwiązanie małżeństwa niedopełnionego 13 2. Przywilej Pawłowy 16 3. Przypadki rozwiązania małżeństwa a lege 18 4. Rozwiązanie małżeństwa na korzyść wiary 19
Rozdział II Orzeczenie nieważności małżeństwa 23 1. Przeszkody małżeńskie 23 1.1. Przeszkoda wieku 24 1.2. Przeszkoda niemocy płciowej 24 1.3. Przeszkoda węzła małżeńskiego 25 1.4. Przeszkoda różnej religii 26 1.4.1. Problem małżeństw mieszanych 28 1.4.2. Forma zawarcia małżeństwa mieszanego 29 1.5. Przeszkoda święceń 30 1.6. Przeszkoda publicznego wieczystego ślubu czystości 32 1.7. Przeszkoda uprowadzenia 33 1.8. Przeszkoda zabójstwa współmałżonka 34 1.9. Przeszkoda pokrewieństwa 35 1.10. Przeszkoda powinowactwa 36 1.11. Przeszkoda przyzwoitości publicznej 36 1.12. Przeszkoda pokrewieństwa prawnego 37 2. Konsens małżeński 38 2.1. Pojęcie konsensu małżeńskiego 38 2.2. Wiedza potrzebna do wyrażenia konsensu małżeńskiego 39 2.3. Wady konsensu 39 2.3.1. Niewystarczające używanie rozumu 40 2.3.2. Poważny brak rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich wzajemnie przyjmowanych 41 2.3.3. Niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej 42 2.3.4. Błąd 46 2.3.5. Podstępne wprowadzenie w błąd 46 2.3.6. Błąd co do natury małżeństwa 47 2.3.7. Wiedza lub opinia nupturientów o nieważności małżeństwa 48 2.3.8. Konsens pozorny (symulowany) 48 2.3.9. Konsens "pod warunkiem" 49 2.3.10. Przymus i bojaźń 50 2.4. Wyrażenie konsensu 52 2.4.1. Wyrażenie konsensu osobiście 52 2.4.2. Wyrażenie konsensu przez pełnomocnika 52 3. Forma zawarcia małżeństwa 53 3.1. Forma zwyczajna 53 3.1.1. Urzędowy świadek ślubu 54 3.1.2. Zwykły świadek ślubu 55 3.1.3. Parafia zawarcia małżeństwa 56 3.2. Forma nadzwyczajna 56 3.3. Miejsce zawarcia małżeństwa 57 3.4. Czas i liturgiczny obrzęd zawarcia małżeństwa 58 3.5. Odnotowanie faktu małżeństwa 58 3.6. Małżeństwo konkordatowe 59
Rozdział III Procedura stwierdzenia nieważności małżeństwa 61 1. Miejsce prowadzenia procesu 61 2. Osoby mogące wnieść skargę (pozew) o stwierdzenie nieważności małżeństwa 62 3. Skarga powodowa (pozew) 63 4. Postępowanie dowodowe w procesie zwykłym 68 5. Postępowanie dowodowe i wyrok w procesie skróconym 70 6. Przykłady "oczywistej nieważności" kwalifikujące sprawę do procesu skróconego 72 7. Wyrok w procesie zwykłym 74 8. Apelacja 75 9. Zawarcie nowego małżeństwa 76 10. Odnotowanie faktu stwierdzenia nieważności małżeństwa 77 11. Koszty sądowe i pomoc prawna 78
Aneks 1 Wzory pism procesowych 81 I. Wzór prośby o dyspensę papieską od małżeństwa niedopełnionego 82 1. Wzór pisma do Ojca Świętego 82 2. Wzór pisma do Biskupa diecezjalnego miejsca zamieszkania stałego lub tymczasowego z prośbą o poparcie petycji do Ojca Świętego 83 3. Wzór pisma do właściwego sądu kościelnego z prośbą o wszczęcie procedury umożliwiającej uzyskanie dyspensy od małżeństwa niedopełnionego 84 II. Wzór prośby o udzielenie przywileju wiary 86 1. Wzór pisma do Ojca Świętego 86 2. Wzór pisma do właściwego sądu kościelnego 87 III. Wzór skargi powodowej o stwierdzenie nieważności małżeństwa w procesie zwykłym 88 IV. Wzór pisma do Sygnatury Apostolskiej w sprawie wyznaczenia trzeciej instancji w Polsce 97 V. Wzór prośby o zniesienie klauzuli wyrokowej 98 VI. Wzór pisma o obniżenie kosztów sądowych lub o zwolnienie z nich 99 VII. Wzory niektórych pism otrzymywanych z sądu 100 1. Dekret przyjęcia skargi powodowej, wyznaczenia obrońcy węzła i powiadomienia stron 100 2. Zawiadomienie strony pozwanej o składzie Trybunału 102 3. Dekret oddalenia skargi powodowej 104 4. Zawiadomienie strony pozwanej o przyjęciu skargi powodowej 105 5. Wezwanie na ustalenie przedmiotu sporu 106 6. Zawiadomienie stron o dekrecie zawiązania sporu 107 7. Wezwanie na przesłuchanie 108 8. Zawiadomienie o dekrecie nieobecności w procesie 109 9. Zawiadomienie o powołaniu biegłego sądowego 110 10. Zawiadomienie o dekrecie publikacji akt sprawy 111 11. Zawiadomienie o dekrecie zamknięcia postępowania dowodowego 112 12. Zawiadomienie o obronach i uwagach 113 13. Zawiadomienie o wyroku (za nieważnością) 114 14. Zawiadomienie o wyroku (za ważnością) 115
Aneks 2 Adresy i telefony sądów kościelnych w Polsce oraz Trybunału Roty Rzymskiej i Sygnatury Apostolskiej 117