Prawo do skutecznego środka naprawczego w postępowaniu dowodowym / Karolina Kiejnich-Kruk

Współczesny proces karny stawia określone wyzwania zarówno wobec organów procesowych, doktryny, jak i prawodawcy. Są nimi ochrona praw jednostki i zapewnienie realizacji obowiązujących gwarancji procesowych.

Autorka przedstawia konsekwencje naruszenia bądź nadużycia w sferze interesów i praw uczestników postępowania oraz prezentuje cele środków naprawczych, którymi są:
• zniwelowanie efektów naruszeń (wykluczenie dowodów nielegalnych, powtórzenie czynności dowodowych, możliwość kwestionowania wiarygodności dowodu);
• zrekompensowanie szkody (niedopuszczalność oskarżenia, rekompensata pieniężna orzekana w ramach postępowania cywilnego i karnego, modyfikacja wymiaru kary, uniewinnienie);
• zapobieganie przyszłym naruszeniom.

Publikacja zawiera analizę orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w obszarze prawa dowodowego oraz porównanie środków naprawczych funkcjonujących w systemach prawnych USA, Niderlandów czy Wielkiej Brytanii. W książce
przedstawiono kompleksową propozycję de lege ferenda systemu środków naprawczych w postępowaniu karnym dowodowym oraz wskazano na konieczne zmiany Kodeksu postępowania karnego.

Opracowanie jest przeznaczone dla adwokatów, radców prawnych, sędziów i prokuratorów. Zainteresuje również pracowników naukowych.

Wykaz skrótów | str. 11

Wstęp | str. 15

Rozdział I

Pojęcie i geneza prawa do skutecznego środka naprawczego | str. 21

1. Geneza | str. 21
2. Koncepcja prawa do skutecznego środka naprawczego w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka | str. 27

2.1.. Pojęcie środka naprawczego | str. 27

2.2.. Skuteczność środków naprawczych | str. 29

2.3.. Pojęcie arguable claim | str. 33

2.4.. Formy środków naprawczych | str. 34

2.5.. Właściwe środki naprawcze w przypadku naruszeń

....... art. 3 EKPC | str. 40

2.6.. Właściwe środki naprawcze w przypadku naruszeń

....... art. 6 EKPC | str. 44

2.6.1. Rzetelność postępowania | str. 44

2.6.2. Przewlekłość postępowania | str. 56

2.6.3. Prawo do obrony | str. 61

2.7.. Właściwe środki naprawcze w przypadku naruszeń

....... art. 8 EKPC | str. 70

2.8.. Wnioski | str. 75

3. Instytucja środków naprawczych w sprawach karnych        w dyrektywach Unii Europejskiej | str. 78

3.1.. Wstęp | str. 78

3.2.. Dyrektywa 2012/13/UE | str. 80

3.3.. Dyrektywa 2013/48/UE | str. 84

3.4.. Dyrektywa 2016/343 | str. 92

3.5.. Dyrektywa 2016/800 | str. 96

3.6.. Dyrektywa 2016/1919 | str. 99

4. Pojęcie prawa do skutecznego środka naprawczego | str. 100

4.1.. Cel środków naprawczych | str. 100

4.2.. Funkcja środków naprawczych | str. 103

4.3.. Pożądany rezultat środków naprawczych | str. 105

4.4.. Konstrukcja pojęcia prawa do środka naprawczego | str. 106

5. Koncepcja skuteczności środków naprawczych | str. 115

Rozdział II

Formy środków naprawczych stosowanych w związku z postępowaniem dowodowym | str. 119

1. Uwagi ogólne | str. 119
2. Środki naprawcze ukierunkowane na zniwelowanie

       efektów naruszeń | str. 120

2.1.. Wykluczenie dowodów pośrednio nielegalnych | str. 120

2.2.. Wykluczenie dowodów bezpośrednio nielegalnych | str. 130

2.3.. Powtórzenie czynności procesowej | str. 146

2.4.. Możliwość kwestionowania wiarygodności dowodu | str. 152

3. Środki naprawcze ukierunkowane na zrekompensowanie        szkody | str. 155

3.1.. Rekompensata pieniężna | str. 155

3.1.1. Rekompensata pieniężna orzekana w ramach postępowania cywilnego | str. 155

3.1.2. Rekompensata pieniężna orzekana w ramach postępowania karnego | str. 166

3.2.. Rekompensata procesowa | str. 171

3.2.1. Uniewinnienie | str. 171

3.2.2. Niedopuszczalność oskarżenia | str. 177

3.2.3. Modyfikacja wymiaru kary | str. 183

3.2.4. Uznanie wyników czynności zgodnie z twierdzeniem strony postępowania | str. 189

3.3.. Rekompensata pozaprocesowa | str. 196

3.3.1. Odpowiedzialność dyscyplinarna i służbowa | str. 196

3.3.2. Odpowiedzialność karna | str. 212

3.3.3. Przekazanie postępowania do innej jednostki niż właściwa miejscowo | str. 224

4. Środki naprawcze ukierunkowane na przeciwdziałanie przyszłym naruszeniom | str. 233
5. Interes uczestników postępowania ze względu na środki        naprawcze | str. 237

Rozdział III

Standard polski – implementacja dyrektyw unijnych oraz ocena środków naprawczych w postępowaniu dowodowym na przykładzie wybranych czynności | str. 243

1. Implementacja prawnokarnych dyrektyw unijnych w zakresie prawa do skutecznego środka naprawczego do polskiego porządku

       prawnego | str. 243

1.1.. Implementacja dyrektywy 2012/13/UE | str. 243

1.2.. Implementacja dyrektywy 2013/48/UE | str. 248

1.3.. Implementacja dyrektywy 2016/343 | str. 258

1.4.. Implementacja dyrektywy 2016/800 | str. 265

1.5.. Implementacja dyrektywy 2016/1919 | str. 268

2. Ocena środków naprawczych w polskim postępowaniu dowodowym na przykładzie wybranych czynności – uwagi ogólne | str. 272
3. Przesłuchanie oskarżonego | str. 276

3.1.. Ocena skuteczności środków naprawczych w prawie krajowym | str. 276

3.2.. Konstrukcja skutecznego środka naprawczego | str. 283

3.2.1. Naruszenie prawa do obrońcy w toku przesłuchania | str. 283

3.2.2. Naruszenie prawa do informacji | str. 286

3.2.3. Naruszenie prawa do dokumentowania czynności | str. 289

3.2.4. Wykorzystanie podstępu w toku przesłuchania | str. 291

3.2.5. Wykorzystanie dowodów pośrednio nielegalnych | str. 294

3.2.6. Zastępowanie wyjaśnień treścią notatki urzędowej | str. 296

3.2.7. Forma wykluczania dowodów z postępowania | str. 297

3.2.8. Przesłuchanie osoby podejrzanej w charakterze świadka | str. 298

4. Przesłuchanie świadka | str. 301

4.1.. Ocena skuteczności środków naprawczych w prawie krajowym | str. 301

4.2.. Konstrukcja skutecznego środka naprawczego | str. 307

4.2.1. Niezastosowanie wymogów przesłuchania małoletniego świadka | str. 307

4.2.2. Problematyka braku pouczenia o prawie do odmowy zeznań | str. 311

5. Oględziny | str. 314

5.1.. Ocena skuteczności środków naprawczych w prawie krajowym | str. 314

5.2.. Konstrukcja skutecznego środka naprawczego | str. 318

5.2.1. Problematyka umożliwienia udziału w czynności niepowtarzalnej oraz naruszenie prawa do dokumentowania czynności | str. 318

5.2.2. Nieprzeprowadzenie oględzin w czasie właściwym | str. 325

5.2.3. Zniekształcenie miejsca/przedmiotu oględzin | str. 327

6. Okazanie | str. 329

6.1.. Ocena skuteczności środków naprawczych w prawie krajowym | str. 329

6.2.. Konstrukcja skutecznego środka naprawczego | str. 332

6.2.1. Wykorzystanie przymusu wobec osoby okazywanej | str. 332

6.2.2. Nieumożliwienie osobom uprawnionym skutecznego udziału w czynności okazania | str. 339

7. Kontrola i utrwalanie rozmów | str. 339

7.1.. Ocena skuteczności środków naprawczych w prawie

....... krajowym | str. 339

7.2.. Konstrukcja skutecznego środka naprawczego | str. 342

7.2.1. Prowadzenie kontroli z przekroczeniem granic przedmiotowo-podmiotowych | str. 342

7.2.2. Niedochowanie terminów wynikających z art. 237 § 2 k.p.k. | str. 345

7.2.3. Nieuzasadniona kontrola rozmów | str. 348

Rozdział IV

Stosowanie środków naprawczych w postępowaniu dowodowym | str. 352

1. Etap stosowania środków naprawczych – uwagi ogólne | str. 352
2. Organ właściwy do stosowania środków naprawczych | str. 357
3. Środki prowadzące do wszczęcia procedury naprawczej | str. 362

3.1.. Apelacja | str. 362

3.2.. Zażalenie | str. 368

3.3.. Kasacja | str. 375

3.4.. Wniosek o wznowienie postępowania | str. 377

3.5.. Skarga nadzwyczajna | str. 386

3.6.. Zwrot merytoryczny sprawy prokuratorowi przez sąd | str. 392

3.7.. Wniosek o zastosowanie środka naprawczego | str. 396

4. Przesłanki stosowania środków naprawczych | str. 401
5. Propozycja konstrukcji systemu środków naprawczych w polskim postępowaniu dowodowym | str. 404

Podsumowanie | str. 413

Bibliografia | str. 421