Prawne i finansowe uwarunkowania długu Skarbu Państwa / Przemysław Panfil

Książka zawiera kompleksową analizę problematyki długu Skarbu Państwa, począwszy do źródeł potrzeb pożyczkowych tego podmiotu, poprzez metody ich fi nansowania, na konsekwencjach tego działania kończąc. Silną stroną publikacji jest przedstawienie najnowszych tendencji zachodzących w procesie zarządzania długiem Skarbu Państwa oraz organizacji rynku pierwotnego skarbowych papierów wartościowych, będącego jednym z segmentów rynku fi - nansowego. .. Książka została napisana przystępnym językiem, co ułatwia zrozumienie skomplikowanej problematyki długu Skarbu Państwa. Zawiera wiele tabel, rysunków i wykresów, które uzupełniają prowadzoną analizę rozwiązań legislacyjnych. Dużo miejsca poświęcono wyjaśnieniu terminologii stosowanej przez ustawodawcę oraz metodologii obliczania zadłużenia, korzystając przy tym z bogatej, polskiej i anglojęzycznej literatury przedmiotu. .. Publikacja skierowana jest do: pracowników jednostek sektora fi nansów publicznych i instytucji fi nansowych, inwestorów wykorzystujących skarbowe papiery wartościowe, pracowników naukowych, studentów prawa, administracji, zarządzania i ekonomii. ( ) autor poddaje analizie wszystkie aspekty funkcjonowania długu publicznego (prawne i fi nansowe) po to, aby na podstawie dokonanych ustaleń wskazać, co należy zmienić w unormowaniach prawnych dotyczących długu Skarbu Państwa. Jest to znakomicie określony cel rozprawy, który już w założeniu ma wnieść nową wartość w postaci propozycji zmian legislacyjnych . Z recenzji prof. dr. hab. Leonarda Etela

Wykaz skrótów 11
Wstęp 15
Rozdział I Zagadnienia ogólne długu publicznego 21
1.1. Podstawowe pojęcia długu publicznego 21
1.1.1. Pojęcie sektora finansów publicznych 21
1.1.2. Pojęcie Skarbu Państwa 29
1.1.3. Pojęcie długu publicznego i długu Skarbu Państwa 33
1.2. Źródła zadłużenia Skarbu Państwa 43
1.2.1. Pożyczka publiczna 43
1.2.2. Pozostałe źródła zadłużenia Skarbu Państwa 57
1.3. Kryteria klasyfikacji długu publicznego 60
1.3.1. Kryterium podmiotowe 60
1.3.2. Kryterium źródła finansowania 61
1.3.3. Kryterium czasu 64
1.3.4. Kryterium dobrowolności udzielania pożyczki 66
1.3.5. Pozostałe kryteria podziału 67
Rozdział II Potrzeby pożyczkowe Skarbu Państwa 70
2.1. Poziom potrzeb pożyczkowych netto Skarbu Państwa 70
2.1.1. Metoda oszacowania poziomu potrzeb pożyczkowych netto Skarbu Państwa 70
2.1.2. Wielkość potrzeb pożyczkowych netto Skarbu Państwa 72
2.1.3. Charakter operacji będących źródłem potrzeb pożyczkowych netto Skarbu Państwa 75
2.2. Deficyt budżetu państwa 76
2.2.1. Pojęcie deficytu budżetowego i sposób jego obliczania 76
2.2.2. Rodzaje sald budżetowych 80
2.2.3. Źródła deficytu budżetowego w Polsce 85
2.2.4. Deficyt budżetu państwa a saldo sektora finansów publicznych 88
2.2.5. Deficyt budżetu państwa a saldo budżetu środków europejskich 91
2.3. Saldo przychodów z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa 93
2.3.1. Przychody z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa 93
2.3.2. Przeznaczenie środków uzyskanych z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa 96
2.4. Potrzeby pożyczkowe brutto Skarbu Państwa 101
2.5. Wykup skarbowych papierów wartościowych 105
2.5.1. Prawne uwarunkowania wykupu skarbowych papierów wartościowych 105
2.5.2. Odpowiedzialność Skarbu Państwa za zobowiązania z wyemitowanych skarbowych papierów wartościowych 107
Rozdział III Reguły polityki fiskalnej w prawie polskim i unijnym 111
3.1. Reguły polityki fiskalnej w świetle teorii 111
3.1.1. Ogólne przesłanki wprowadzenia reguł polityki fiskalnej 111
3.1.2. Przyczyny wprowadzenia reguł polityki fiskalnej w prawie unijnym 114
3.1.3. Warunki skuteczności reguł polityki fiskalnej 118
3.2. Reguły polityki fiskalnej w prawie polskim 120
3.2.1. Ilościowe reguły polityki fiskalnej 120
3.2.1.1. Rodzaje reguł polityki fiskalnej 120
3.2.1.2. Ilościowe reguły polityki fiskalnej stosowane w Polsce 123
3.2.2. Jakościowe reguły polityki fiskalnej 126
3.2.2.1. Jakościowe reguły polityki fiskalnej dotyczące procedury budżetowej 126
3.2.2.2. Decentralizacja procedury budżetowej 134
3.3. Reguły polityki fiskalnej w prawie unijnym 140
3.3.1. Kryteria konwergencji 140
3.3.2. Prawne podstawy koordynacji polityk fiskalnych 143
3.3.3. Wartości odniesienia i średniookresowy cel budżetowy 145
3.3.4. Obowiązek sprawozdawczy państw członkowskich 148
3.3.5. Procedura nadmiernego deficytu 151
3.3.6. Praktyczne zastosowanie regulacji Unii Europejskiej 157
3.3.6.1. Zastosowanie części prewencyjnej Paktu Stabilności i Wzrostu 157
3.3.6.2. Wszczęte procedury nadmiernego deficytu 161
Rozdział IV Źródła zobowiązań Skarbu Państwa 167
4.1. Ogólne zasady zaciągania pożyczki publicznej 167
4.1.1. Pożyczka publiczna w świetle Konstytucji RP 167
4.1.2. Ustawowe uwarunkowania zaciągania pożyczki publicznej 171
4.2. Skarbowe papiery wartościowe 177
4.2.1. Prawne podstawy emisji skarbowych papierów wartościowych 177
4.2.2. Konstrukcja skarbowych papierów wartościowych 182
4.2.2.1. Definicja i rodzaje skarbowych papierów wartościowych 182
4.2.2.2. Podstawowe zasady emisji skarbowych papierów wartościowych 183
4.2.3. Rodzaje skarbowych papierów wartościowych 187
4.2.3.1. Bony skarbowe 187
4.2.3.2. Obligacje skarbowe 189
4.2.4. Organizacja rynku skarbowych papierów wartościowych 194
4.2.4.1. Agent emisji 194
4.2.4.2. Dealerzy rynku pierwotnego 195
4.2.5. Emisja skarbowych papierów wartościowych na rynku pierwotnym 199
4.2.5.1. Przegląd technik emisyjnych 199
4.2.5.2. Emisja skarbowych papierów wartościowych o charakterze hurtowym 203
4.2.5.3. Emisja detalicznych obligacji skarbowych 211
4.2.5.4. Emisja obligacji skarbowych na rynkach zagranicznych 213
4.2.5.5. Emisja pasywnych obligacji skarbowych 216
4.3. Kredyty i pożyczki jako źródła zadłużenia Skarbu Państwa 221
4.3.1. Konstrukcja i wykorzystanie pożyczek 221
4.3.2. Konstrukcja i wykorzystanie kredytów bankowych 222
4.4. Depozyty przyjęte przez Skarb Państwa 224
Rozdział V Dług Skarbu Państwa w świetle dopuszczalnych granic zadłużenia 228
5.1. Ochrona przed nadmiernym długiem publicznym 228
5.1.1. Dopuszczalne granice długu publicznego 228
5.1.2. Konstytucyjny limit długu publicznego 232
5.1.3. Procedury ostrożnościowe i sanacyjne 235
5.1.3.1. Kształt procedur ostrożnościowych i sanacyjnych 235
5.1.3.2. Skuteczność procedur ostrożnościowych i sanacyjnych 238
5.1.3.3. Wiarygodność procedur ostrożnościowych i sanacyjnych 241
5.2. Obliczanie wartości długu publicznego i produktu krajowego brutto 246
5.2.1. Zasady obliczania wartości długu publicznego 246
5.2.2. Klasyfikacja tytułów dłużnych 248
5.2.3. Zasady obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto 250
5.3. Analiza wielkości i struktury długu publicznego 252
5.3.1. Poziom i dynamika długu publicznego 252
5.3.2. Struktura długu publicznego 255
5.3.3. Dług publiczny a dług sektora instytucji rządowych i samorządowych 258
5.4. Tendencje w kształtowaniu się długu Skarbu Państwa 259
Rozdział VI Zarządzanie długiem Skarbu Państwa 263
6.1. Charakterystyka zarządzania długiem Skarbu Państwa 263
6.1.1. Istota zarządzania długiem Skarbu Państwa 263
6.1.2. Cele polityki zarządzania długiem Skarbu Państwa 264
6.2. Instytucjonalne ramy zarządzania długiem Skarbu Państwa 266
6.2.1. Bankowy model zarządzania długiem Skarbu Państwa 266
6.2.2. Rządowy model zarządzania długiem Skarbu Państwa 268
6.2.3. Agencyjny model zarządzania długiem Skarbu Państwa 269
6.3. Prawne uwarunkowania zarządzania długiem Skarbu Państwa 275
6.4. Strategie zarządzania długiem Skarbu Państwa 280
6.4.1. Cele strategii zarządzania długiem Skarbu Państwa 280
6.4.2. Minimalizacja kosztów obsługi długu Skarbu Państwa 282
6.4.3. Ograniczenie poziomu ryzyka związanego z długiem Skarbu Państwa 288
6.5. Instrumenty zarządzania długiem Skarbu Państwa 293
6.5.1. Operacje na składnikach długu Skarbu Państwa 293
6.5.1.1. Przedterminowa spłata długu Skarbu Państwa 293
6.5.1.2. Konwersja długu Skarbu Państwa 300
6.5.2. Instrumenty pochodne 305
Rozdział VII Zobowiązania potencjalne Skarbu Państwa 311
7.1. Prawne podstawy udzielania poręczeń i gwarancji przez Skarb Państwa 311
7.1.1. Konstytucyjne uwarunkowania udzielania poręczeń i gwarancji przez Skarb Państwa 311
7.1.2. Ustawy regulujące zasady i tryb udzielania gwarancji przez Skarb Państwa 314
7.2. Prawna konstrukcja poręczeń i gwarancji Skarbu Państwa 317
7.2.1. Prawna konstrukcja poręczeń Skarbu Państwa 317
7.2.2. Prawna konstrukcja gwarancji Skarbu Państwa 319
7.3. Ograniczenia w udzielaniu poręczeń i gwarancji przez Skarb Państwa 321
7.3.1. Ograniczenia wynikające z krajowych rozwiązań legislacyjnych 321
7.3.2. Ograniczenia wynikające z prawa unijnego 327
7.4. Tryb postępowania w sprawie udzielania poręczenia lub gwarancji przez Skarb Państwa 331
7.4.1. Wniosek o udzielenie poręczenia lub gwarancji przez Skarb Państwa 331
7.4.2. Umowa o udzielenie poręczenia lub gwarancji przez Skarb Państwa 334
7.4.3. Opłata za udzielenie przez Skarb Państwa poręczenia lub gwarancji 336
7.5. Umowa poręczenia lub gwarancji Skarbu Państwa i jej wykonanie 338
7.5.1. Charakterystyka umowy poręczenia lub gwarancji Skarbu Państwa 338
7.5.2. Obowiązki sprawozdawcze związane z poręczeniami i gwarancjami Skarbu Państwa 344
7.5.3. Wykonanie umowy poręczenia lub gwarancji Skarbu Państwa 345
7.5.4. Finansowanie działalności Skarbu Państwa w zakresie poręczeń i gwarancji 346
7.5.5. Należności Skarbu Państwa z tytułu spłaty zobowiązań objętych poręczeniem lub gwarancją 348
7.6. Minimalizacja ryzyka związanego z poręczeniami i gwarancjami Skarbu Państwa 349
Rozdział VIII Wnioski końcowe 352
Bibliografia 359